Mohammad Omar

Data i miejsce urodzenia	1959 Node
Data i miejsce śmierci	23 kwietnia 2013 Zabul
Przewodniczący Najwyższej Rady Afganistanu
Okres	od 27 września 1996 do 13 listopada 2001
Przynależność polityczna	Islamski Ruch Rewolucyjny
Poprzednik	Burhanuddin Rabbani[1]
Następca	Burhanuddin Rabbani[1]

Mohammad Omar (ur. w 1959 w Node koło Kandaharu^[2], zm. 23 kwietnia 2013 w Karaczi^[3] lub w prowincji Zabul) – afgański mułła, polityk i duchowny narodowości pasztuńskiej, wieloletni przywódca talibów.

Uczestniczył w walkach z Armią Radziecką podczas wojny afgańskiej w szeregach Ruchu Rewolucji Islamskiej (Harakat-i Inquilab-i Islami) Nabi Mohammadiego^[4]. W 1994 roku razem z grupą swoich uczniów powołał do życia nowe ugrupowanie zbrojne – talibów, którzy po kilkuletniej wojnie domowej zdobyli w 1996 Kabul i przejęli władzę w kraju. Wówczas mułła Omar ogłosił się głową państwa i przyjął tytuł amir al-muminin (arab. wódz wiernych), stając się przywódcą Afganistanu, którym pozostawał do czasu obalenia rządu talibów w wyniku amerykańskiej interwencji zbrojnej w 2001 roku. Odtąd poszukiwany był przez władze afgańskie i oddziały międzynarodowe stacjonujące w Afganistanie. On sam ukrywał się, najprawdopodobniej w górach na pograniczu afgańsko-pakistańskim i kierował oddziałami talibów usiłujących odzyskać władzę. Według doniesień ze stycznia 2002 udało mu się zbiec na motocyklu z oblężonej kryjówki^[5].

W listopadzie 2008 otrzymał propozycję uzyskania azylu w Arabii Saudyjskiej^[6].

Śmierć

Omar zmarł w kwietniu 2013 roku. Okoliczności jego śmierci nie są pewne. Afgańskie źródła rządowe podają, że zmarł na gruźlicę w szpitalu w Karaczi^[7][3]. Jednak inne źródła, m.in. holenderska dziennikarka Bette Dam, twierdzą, że nie opuścił on nigdy Afganistanu i zmarł w prowincji Zabul, niedaleko amerykańskiej bazy wojskowej^[8]. Pojawiały się też teorie, że został on zastrzelony przez Achtara Mansura, który później zajął jego miejsce^[9].

Śmierć Omara była trzymana w tajemnicy przez talibów przez dwa lata, dopóki nie została ujawniona w lipcu 2015 r. przez Narodową Dyrekcję Bezpieczeństwa Afganistanu^[10].

Przypisy