Mniszek błotny
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

astrowce

Rodzina

astrowate

Podrodzina

Cichorioideae

Rodzaj

mniszek

Gatunek

mniszek błotny

Nazwa systematyczna
Taraxacum palustre (Lyons) Symons
Syn. Pl. Ins. Brit.: 172 (1798)[3]

Mniszek błotny (Taraxacum palustre (Lyons) Symons) – gatunek różnie ujmowany z rodziny astrowatych (Asteraceae) lub sekcja sect. Palustria w obrębie rodzaju mniszek (Taraxacum), odpowiadająca ujęciem gatunkowi zbiorowemu Taraxacum palustre aggr.

Charakterystyka morfologiczna

Mniszki błotne[4] odznaczają się przede wszystkim liśćmi niepodzielonymi, zatokowo wrębnymi, a jeśli klapowanymi, to o nieskomplikowanym wzorze morfologicznym oraz liśćmi okrywy przylegającymi lub wzniesionymi, często błoniasto obrzeżonymi[4]. Pyłek występuje lub go brak. Niełupki szarobrązowe lub barwy słomkowej[5].

Systematyka, liczba gatunków, kariologia, występowanie

Taraxacum sect. Palustria to jedna z kilkudziesięciu sekcji w obrębie rodzaju Taraxacum; jej typem jest Taraxacum suecicum G.E.Haglund, znany ze Szwecji, Finlandii, Danii i Estonii. Natomiast Taraxacum palustre (Lyons) Symons s.s. jest gatunkiem znanym z zachodniej części Niemiec, Belgii, Holandii, północnej Francji i Anglii[5]; w Polsce żaden z tych gatunków nie występuje[4].

Według danych z monografii autorstwa Jana Kirschnera i Jana Štěpánka, opublikowanej w 1998, w obrębie sekcji opisano 127 gatunków[5]. Są to w przeważającej większości apomikty, najczęściej triploidy, ale też tetraploidy, pentaploidy i heksaploidy; znane są dwa diploidy rozmnażające się płciowo. Z Polski podano 23 gatunki[4].

Przedstawiciele sekcji Palustria występują w Europie i na niektórych przyległych obszarach Azji. Są to bez wyjątku gatunki środowisk wilgotnych[5].

Historia badań

W pierwszej (i jedynej) światowej monografii mniszków autorstwa Heinricha von Handel-Mazzettiego (1907)[6] obecnemu ujęciu sekcji Palustria odpowiadają dwa gatunki[5].

Zasadnicze znaczenie dla znajomości sekcji miały badania Johannesa Leenderta van Soesta[7]. Zgodnie z jego podejściem i z ogólną tendencją w systematyce botanicznej, mikrogatunki apomiktyczne ujmuje się obecnie w randze gatunków[8][9]; jednak ze względu na to, iż nierzadko pewnego oznaczenia mogą dokonać jedynie specjaliści od danej grupy, ze względów praktycznych całkowicie dopuszczalne jest oznaczanie do poziomu gatunku zbiorowego Taraxacum palustre aggr.

W Polsce badania taraksakologiczne prowadziła Janina Małecka; w 1972 opisała dwa nowe gatunki mniszków błotnych. Pierwsze opracowanie sekcji wykonał dla Flory polskiej Tadeusz Tacik; obejmowało ono 16 gatunków[10]. Monografię sekcji Palustria w Polsce przygotowała Jolanta Marciniuk[4].

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2023-10-31] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2023-10-31] (ang.).
  3. ↑ Taraxacum palustre (Lyons) Symons, [w:] Plants of the World online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2023-10-31].
  4. 1 2 3 4 5 Jolanta Marciniuk, Taraxacum sect. Palustria w Polsce, „Rozprawa Naukowa (Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach)”, 114, [English summary: Taraxacum sect. Palustria in Poland], Siedlce 2012, s. 1–184, ISSN 2082-5684.
  5. 1 2 3 4 5 Jan Kirschner, Jan Štěpánek, A monograph of Taraxacum sect. Palustria, Průhonice: Institute of Botany, Academy of Sciences of the Czech Republic, 1998, ISBN 978-80-86188-00-3 [dostęp 2023-10-31].
  6. ↑ Heinrich Handel-Mazzetti, Monographie der Gattung Taraxacum, Biodiversity Heritage Library, 1907 [dostęp 2023-10-31].
  7. ↑ J. Mennema, In Memoriam prof. dr. ir. J.L. van Soest, „Gorteria Dutch Botanical Archives”, 12 (1), 1984, s. 3–5, ISSN 0017-2294 [dostęp 2023-10-31] (ang.).
  8. ↑ Exkursionsflora von Deutschland. Gefäßpflanzen: kritischer Ergänzungsband, wyd. 11. Auflage, Berlin Heidelberg: Springer Spektrum, 2016, ISBN 978-3-8274-3132-5 [dostęp 2023-10-31].
  9. ↑ Clive A. Stace, Hilli Thompson, New flora of the British Isles, Fourth edition, reprinted with corrections October 2021, Middlewood Green, Suffolk: C&M Floristics, 2021, ISBN 978-1-5272-2630-2 [dostęp 2023-10-31].
  10. ↑ Adam Jasiewicz (red.), Flora polska: rośliny naczyniowe polski i ziem ościennych. Cz. 9 Cz. 5: Dwuliścienne Zrosłopłatkowe / pod. red. Adam Jasiewicz, Wyd. 1, Warszawa: Państwowe Wyd. Naukowe, 1980, ISBN 978-83-01-01923-5 [dostęp 2023-10-31].
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.