Mirzec
wieś
Ilustracja
Urząd gminy w Mircu
Państwo

 Polska

Województwo

 świętokrzyskie

Powiat

starachowicki

Gmina

Mirzec

Liczba ludności (2021)

2184[1]

Strefa numeracyjna

41

Kod pocztowy

27-220[2]

Tablice rejestracyjne

TST

SIMC

0252747[3]

Położenie na mapie gminy Mirzec
Mapa konturowa gminy Mirzec, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Mirzec”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum po prawej na dole znajduje się punkt z opisem „Mirzec”
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego
Mapa konturowa województwa świętokrzyskiego, u góry nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Mirzec”
Położenie na mapie powiatu starachowickiego
Mapa konturowa powiatu starachowickiego, u góry nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Mirzec”
Ziemia51°07′35″N 21°03′00″E/51,126389 21,050000[4]

Mirzec – wieś w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie starachowickim, w gminie Mirzec, której jest siedzibą[3][5].

Prywatna wieś duchowna Mierc, położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie radomskim województwa sandomierskiego[6]. W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Mirzec. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie kieleckim.

Wieś jest siedzibą rzymskokatolickiej parafii św. Leonarda[7].

Integralne części wsi do 2023 r.[3][5]
SIMCNazwaRodzaj
0252753Mirzec-Czerwonaczęść wsi
0252760Mirzec-Korzonekczęść wsi
0252776Mirzec-Majoratczęść wsi
0252782Mirzec-Malcówkiczęść wsi
0252807Mirzec-Ogrodyczęść wsi
0252813Mirzec-Podborkiczęść wsi
0252820Mirzec-Poddąbrowaczęść wsi
0252836Mirzec-Podkowalówczęść wsi
0252799Mirzec-Poduchowneczęść wsi
0252842Mirzec Staryczęść wsi

Historia

Mirzec datowany jest już w wieku XII, wówczas był własnością biskupów krakowskich, co najmniej część wsi została nadana klasztorowi wąchockiemu stanowiąc jego pierwotne uposażenie co zapisano w dokumencie fundacyjnym biskupa Gedki[8].

W 1827 r. była to wieś duchowna, która miała 67 domów, 449 mieszkańców. W roku 1885 liczyła 76 domów, 498 mieszkańców. Ponadto była to osada leśna, osada młyńska w powiecie iłżeckim. Także na terenie wsi Mirzec znajdowało się 563 mórg ziemi włościańskiej, 463 mórg ziemi dworskiej. Osada młyńska rządowa miała 1 dom i 11 mórg. Osada leśna miała 1 dom i 15 mórg ziemi, które należały do towarzystwa zakładów starachowickich. Wieś w 1885 roku należała do parafii Mirzec, która należała do dekanatu iłżeckiego.

W Mircu urodził się poseł na Sejm, wicemarszałek Sejmu, Jan Dębski.

Zabytki

  • modrzewiowy dwór rodziny Prendowskich z XIX wieku, z pozostałościami parku, w którym działał do 1981 r. dom dziecka, a obecnie funkcjonuje sala bankietowa,
  • kościół parafialny pod wezwaniem św. Leonarda wzniesiony w latach 1844-1850, z pochodzącym z XV wieku obrazem św. Leonarda (nr rej.: A.805 z 6. 09.1971)[9],
  • murowana kapliczka z 1859 roku, przy drodze do Tychowa,
  • drewniana kapliczka św. Jana Nepomucena z XIX wieku (nr rej.: A.806 z 28.01.1959)[9],
  • cmentarz parafialny z nagrobkami pochodzącymi z XIX wieku.

II wojna światowa i czas okupacji

Stützpunkt w Mircu 1942-1944

Placówka policji niemieckiej w Mircu działała w okresie od jesieni 1942 r. do lipca 1944 roku Liczebność Stützpunktu w Mircu wahała się przeciętnie w granicach około 30 - 32 policjantów, a więc w przybliżeniu odpowiadała wielkości plutonu[10]. Rekrutowała się z pododdziałów III batalionu 17. pułku policji SS (III/SS. Pol. 17).

Latem 1943 r., w okresie szczytowym terroru w dystrykcie radomskim, do walki z partyzantką i w celu ochrony akcji kontyngentowej użyte zostały formacje SS z okupowanych krajów Europy Zachodniej.

Policjanci z Mirca nie dysponowali własnym aresztem, ale korzystali z aresztu policji „granatowej”. Areszt ten składał się z dwóch pomieszczeń, znajdujących się na parterze budynku urzędu gminnego dokąd przeniesieni zostali polscy policjanci z Mirca po ostrzelaniu ich rodzimej placówki w 1941 roku. Obszar na jakim działali żandarmi niemieccy obejmował taki sam teren, jak w przypadku policji „granatowej”,a mianowicie: Mirzec, Skarżysko Kościelne, Skarżysko Książęce, Świerczek, Zbijów, Gadka, Lipowe Pole, Podosiny, Skarbowe Pole33.

Zbrodnie dokonane na ludności cywilnej przez żandarmów z posterunku Stützpunktu w Mircu były przedmiotem badania IPN w Kielcach Dochodzenie przeprowadzone zostało w oparciu o zeznania naocznych świadków wydarzeń, wizji lokalnych i zachowane archiwa[11].

Łącznie, jak udało się ustalić, niemieccy policjanci z Mirca byli odpowiedzialni za śmierć co najmniej 74 osób.

Wielkość i zakres akcji represyjnych zależały od woli samych żandarmów. Stąd też różna wielkość ofiar funkcjonariuszy niemieckiej policji porządkowej. Dla porównania można podać, że policjanci niemieccy ze Stützpunktu w Bodzentynie dopuścili się co najmniej 24 zabójstw, a żandarmi z Chrobrza (powiat buski) około 100.

Przypisy

  1. ↑ Raport o stanie gminy w roku 2021. Stan ludności 31.12.2021 str. 13 [dostęp 2022-10-10]
  2. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 787 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  3. 1 2 3 GUS. Wyszukiwarka TERYT
  4. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 9 stycznia 2024, identyfikator PRNG: 81079
  5. 1 2 Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  6. ↑ Corona Regni Poloniae. Mapa w skali 1:250 000, Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk i Pracownia Geoinformacji Historycznej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego
  7. ↑ Opis parafii na stronie diecezji
  8. ↑ MIECZYSŁAW NIWIŃSKI OPACTWO CYSTERSÓW W WĄCHOCKU FUNDACJA i DZIEJE UPOSAŻENIA DO KOŃCA WIEKÓW ŚREDNICH W KRAKOWIE NAKŁADEM POLSKIEJ AKADEMJI UMIEJĘTNOŚCI SKŁAD GŁÓWNY W KSIĘGARNIACH GEBETHNERA I WOLFFA 1930
  9. 1 2 Rejestr zabytków nieruchomych – województwo świętokrzyskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023, s. 60.
  10. ↑ [„Rocznik Świętokrzyski” 1988, t. 15, s. 207. Rocznik Świętokrzyski]
  11. ↑ dr Tomasz Domański Działalność Stützpunktu w Mircu w latach 1942-1944. [dostęp 2013-09-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-09-10)].

Bibliografia

  • Źródło: AOK, Ds. 1/85, t. 1; AOK, Ds. 80/71, t. 1–5; AIPN Kielce, 53/434, k. 1-16; A. Jankowski, Sprawozdanie…, s. 204–209;
  • Polityka okupacyjnych władz niemieckich wobec ludności polskiej w powiecie starachowickim w latach 1939-1945 - MATERIAŁY KONFERENCJI NAUKOWEJ
  • J. Franecki, Hitlerowski aparat policyjny i sądowniczy i jego działalność w dystrykcie radomskim ze szczególnym uwzględnieniem Ziemi Radomskiej, Radom 1978,s. 17.
  • A. Jankowski, Pacyfikacje i terror na wsi na Kielecczyźnie 1939 -1945, „Rocznik Świętokrzyski” 1988, t. 15, s. 12

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.