Milicja Robotnicza PPS-WRN – wojskowa struktura konspiracyjna PPS-WRN działająca w latach 1939–1945. Tworzona w środowiskach zawodowych, jako partyjna formacja sabotażowo-ochronna i porządkowa działająca na terenie fabryk, kopalń i innych zakładów pracy, której celem było hamowanie produkcji wojennej oraz ochrona zakładów i ich urządzeń przed niszczeniem i wywożeniem przez Niemców. Milicja PPS i podległa jej Milicja Przemysłowa (Socjalistyczne Oddziały Bezpieczeństwa) najbardziej były rozbudowane w Zagłębiu Dąbrowskim.[1] Miała stanowić zalążek organów bezpieczeństwa i porządku publicznego przyszłej władzy. Organizacyjnie przyjęła system piątkowy. W 1944 liczyła ok. 27 tys. członków.
Dowódcą Milicji Robotniczej był Antoni Pajdak ps. Traugutt, zastępcy: Stanisław Sobolewski ps. Krystian, Jan Władysław Wilczyński ps. Gnat.
Stan Milicji PPS na czerwiec 1944 r.[2]
| Zgrupowanie – Okręg | Stan | Kolejni dowódcy |
|---|---|---|
| Zagłębie Dąbrowskie | 2.736 | Lucjan Tajchman „Wirt", Antoni Biedroń „Baca”, Roman Żołędź „Marian” |
| Kraków | 6.181 | Jan Wcisło „Dąb”, Saturnin Nowakowski „Marian” |
| Radom | 3.212 | Stefan Heine „Lach”, Jan Siemek „Korab” |
| Rzeszów | 1.103 | Wincenty Rubacha „Świder”, Tytus Zwoliński „Raf” |
| Tarnów | 912 | Kazimierz Czubak „Kazet", Józef Hanzel „Krata” |
| Kielce | 630 | Michał Gorajski „Marmur", Franciszek Słupiński „Niwa” |
| Śląsk | 6.320 | Wincenty Balicki „Belka", Józef Kalisz „Józef” |
| Warszawa-miasto | 2.330 | Władysław Wilczyński „Gnat” |
| Cieszyn | 220 | Emanuel Wieczorek „Marek” |
| Krosno-Podkarpacie | 460 | Stefan Brodziński „Grot” |
| Warszawa Podmiejska | 832 | Lucjan Tobolski „Luc”, Ludiwk Wiliński „Lucek” |
| Białystok | 830 | Władysław Zieliński „Michał” |
| Lublin | 480 | Stanisław Karwowski „Ster” |
| Lwów | 340 | Miachał Filipiak „Fil”, Franciszek Petri „Franek” |
| Tarnopol | 112 | Ludwik Mędrek „Maszyna” |
| Wilno | 630 | Jakub Łuksza „Kuba”, Franciszek Stążowski „Franek” |
Milicja PPS na Śląsku i Zagłębiu
Według szczątkowych danych w Sosnowcu w 1944 r. Milicja PPS liczyła 475 członków w pięciu dzielnicach. W powiecie będzińskim ok. 200 osób w 15 plutonach. Na Śląsku milicja skupiała ok. 3000 osób, zaś na Śląsku Cieszyńskim 960 osób[3] Dodatkowo tworzone były oddziały milicji przemysłowej, którymi w Zagłębiu dowodził Stefan Kura-Granicki ps. „Gromek”, „Gołąb”, „Oset”, a następnie Henryk Żmijewski ps. „Kuba”. Milicja Przemysłowa działała na terenie zakładów zajmując się wywiadem przemysłowym, sabotażem oraz zabezpieczeniem fabryk.
Przypisy
- ↑ Ważniejsze daty z dziejów Polskiej Partii Socjalistycznej, [w:] PPS wspomnienia z lat 1918–1939, t. 2, Warszawa: Wydawnictwo „Książka i Wiedza” Robotnicza Spółdzielnia Wydawnicza „Prasa–Książka–Ruch”, 1987, s. 1313, ISBN 83-05-11291-8.
- ↑ dane za Andrzej Czystowski, Wolność, Równość, Niepodległość (22 października 1939–11 lutego 1945), w: „Z pola walki” Nr 3 z 1988 r. s. 117
- ↑ Jan Kantyka, Polska Partia Socjalistyczna na Śląsku i w Zagłębiu Dąbrowskim w latach 1939–1948, Katowice 1975, s. 85–86
Bibliografia
- Andrzej Czystowski, Wolność, Równość, Niepodległość (22 października 1939–11 lutego 1945), w: „Z pola walki” Nr 3 z 1988 r.
- Jan Kantyka, Polska Partia Socjalistyczna na Śląsku i w Zagłębiu Dąbrowskim w latach 1939–1948, Katowice 1975