Mieczysław Szpakiewicz
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

1 stycznia 1890
Sandomierz

Data i miejsce śmierci

26 czerwca 1945
Toruń

Miejsce spoczynku

Cmentarz przy ul. Józefa Wybickiego w Toruniu

Zawód, zajęcie

aktor teatralny

Narodowość

polska

Alma Mater

Uniwersytet Kazański

Stanowisko

dyrektor teatrów

Małżeństwo

Michalina

Odznaczenia
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi Srebrny Wawrzyn Akademicki

Mieczysław Szpakiewicz (ur. 1 stycznia 1890 w Sandomierzu, zm. 26 czerwca 1945 w Toruniu) – polski aktor, dyrektor, wykładowca, organizator i działacz teatralny.

Życiorys

Syn Wacława i Marii z domu Jaroszyńskiej. W rodzinnym Sandomierzu ukończył gimnazjum. Absolwent Wydziału Farmacji na Uniwersytecie Kazańskim. Pobierał nauki w szkole dramatycznej, a jego debiut aktorski miał miejsce 29 stycznia 1913 w Teatrze Polskim w Warszawie (rola Niewolnika Mammei w sztuce Irydion)[1]. Następnie grał w Płocku[2]. Od 1914 do 1916 był aktorem Teatru Polskiego w Kijowie[1]. Potem grał w Studium Teatralnym Stanisławy Wysockiej w Kijowie oraz w zespole Teatru Reduta[2]. Od 15 sierpnia 1915 jego żoną była Michaliną Tenderenda (pseudonim Jasińska), także aktorka[3].

W kwietniu 1918 współorganizował z Marianem Brokowskim-Brykiem polski teatr objazdowy, który objeżdżał miasta ukraińskie[2]. Po powrocie do Warszawy w latach 1919–1921 brał w Teatrze Rozmaitości oraz w Teatrze Reduta. Współtworzył Związek Artystów Scen Polskich i został członkiem jego zarządu głównego w latach 1919–1920[1]. Uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej z 1920 roku, w której został ranny. Wykładał na kursach instruktorskich Związku Teatrów Ludowych, w szkole dramatycznej Stanisławy Wysockiej. W 1921 został mianowany dyrektorem Teatru Narodowego w Toruniu i był nim do sierpnia 1924[1]. Od połowy 1924 do 1926 roku był zatrudniony w Teatrze Polskim w Poznaniu, od 1926 do 1928 w Teatrze Miejskim w Łodzi. Jesienią 1927 roku wraz z A. i J. Górskimi współorganizował zespół teatralny Placówka Żywego Słowa, który występował w polskich miastach z repertuarem poezji polskiej, po czym wynajmując na Powiślu w Warszawie pomieszczenie późniejszego Ateneum. Wskutek przyczyn finansowych latem 1929 roku zespół uległ likwidacji, a M. Szpakiewicz został dyrektorem Teatru Polskiego w Katowicach, po czym w latach 1931–1938 roku pełnił funkcję dyrektora Teatru Miejskiego w Wilnie. W latach 1938–1939 był dyrektorem Teatru Miejskiego we Lwowie[4]. Publikował w dziedzinie teatralnej, miał odczyty. Dokonał przekładu dwóch książek Siergieja Wołkońskiego (Człowiek wyrazisty w 1920 i Słowo wyraziste w 1925 roku)[2].

Po wybuchu II wojny światowej powrócił do Wilna i tam stworzył Teatr Mały. Był aresztowany przez gestapo. Po ataku Niemiec na ZSRR Przez pewien czas pracował w wyuczonym zawodzie aptekarza[2]. Po drugim zatrzymaniu przez Niemców w połowie 1943 roku był przetrzymywany jako zakładnik, po czym skierowany do obozu ciężkich robót pod Kownem. W ramach tajnego nauczania wykładał w konspiracyjnej szkole dramatycznej[1]. Po nadejściu frontu wschodniego i wkroczeniu Armii Czerwonej do Wilna, był organizatorem reaktywacji tamtejszego polskiego teatru. Od marca 1944 do kwietnia 1945 roku piastował funkcję kierownika artystycznego i reżysera Polskiego Teatru Dramatycznego w Wilnie[3] i organizował w tym mieście Studio Dramatyczne[2]. Na początku maja 1945 roku wrócił do Torunia[3]. Tam wraz z żoną zamieszkał przy ulicy Adama Mickiewicza 28 i zmarł 26 czerwca 1945 roku. Został pochowany na Cmentarzu przy ul. Józefa Wybickiego w Toruniu[3].

Stanisław Ignacy Witkiewicz zadedykował Mieczysławowi Szpakiewiczowi dramat pt. Matka z 1924 roku.

Ordery i odznaczenia

Przypisy

  1. 1 2 3 4 5 Bełkot 1998 ↓, s. 232.
  2. 1 2 3 4 5 6 Absolwenci (S). lo1.sandomierz.pl. [dostęp 2023-09-28].
  3. 1 2 3 4 Bełkot 1998 ↓, s. 234.
  4. ↑ Bełkot 1998 ↓, s. 233.
  5. ↑ Dekoracja odznaczonych w lwowskim Pałacu Wojewódzkim. „Gazeta Lwowska”, s. 3, Nr 100 z 5 maja 1939.
  6. ↑ M.P. z 1934 r. nr 259, poz. 338 „za zasługi na polu sztuki scenicznej”.
  7. ↑ M.P. z 1935 r. nr 257, poz. 306 „za zasługi dla polskiej sceny”.

Bibliografia

  • Jan Bełkot: Szpakiewicz Mieczysław. W: Toruński Słownik Biograficzny. Krzysztof Mikulski (red.). T. 1. Toruń: Towarzystwo Miłośników Torunia, 1998.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.