Marsz 4 czerwca

Marsz 4 czerwca w Warszawie
Państwo	Polska
Miejsca wystąpień	Warszawa
Początek wystąpień	4 czerwca 2023
Koniec wystąpień	4 czerwca 2023
Przyczyny wystąpień	sprzeciw wobec rządów Zjednoczonej Prawicy
Charakter wystąpień	demonstracje, blokady ulic
Położenie na mapie Warszawy Marsz 4 czerwca
Położenie na mapie Polski Marsz 4 czerwca
Położenie na mapie województwa mazowieckiego Marsz 4 czerwca
52°14′51″N 21°00′49″E/52,247500 21,013611

Marsz 4 czerwca – antyrządowy protest zorganizowany przez Platformę Obywatelską 4 czerwca 2023 w Warszawie. Pochód rozpoczął się o godz. 12:00 na placu Na Rozdrożu od przemówień Donalda Tuska i Lecha Wałęsy i zakończył się na placu Zamkowym o godzinie 15:30^[1].

Marsz kilkukrotnie przekroczył frekwencyjne szacunki organizatorów i mógł być najliczniejszym w historii III RP (około 300–500 tysięcy uczestników), a dane ze statystyk internetowych pokazują, że był to wiec o największym zasięgu medialnym w historii współczesnej Polski (zasięg rzędu 300 milionów ekspozycji)^[2].

Historia i postulaty

14 kwietnia 2023 Sejm głosami posłów Prawa i Sprawiedliwości oraz ich koalicjantów przegłosował projekt ustawy zakładającej powołanie komisji ds. badania wpływów rosyjskich na bezpieczeństwo wewnętrzne Rzeczypospolitej Polskiej w latach 2007–2022. Ustawa ta, ze względu na możliwość zakazania przez komisję pełnienia funkcji publicznych^[3], została nazwana przez część mediów i publicystów „lex anty-Tusk”^[4] lub „lex dopaść Tuska”^[5], gdyż w ocenie tych środowisk jej rzeczywistym celem miałoby być wyeliminowanie z życia politycznego przewodniczącego Platformy Obywatelskiej i byłego premiera Donalda Tuska. Środowiska związane z rządem próbowały bronić ustawy, nazywając ją „lex anty-Putin”^[6]. Charakter ustawy został skrytykowany przez większość środowisk prawniczych twierdzących, że jest on niezgodny z konstytucją^[7][8]. Następnego dnia Donald Tusk w swoim wpisie na Twitterze wezwał swoich zwolenników na organizowany przez niego marsz, który miałby rozpocząć się 4 czerwca w samo południe^[9]. Oprócz sprzeciwu wobec nowej ustawy, demonstracja miała wyrazić sprzeciw wobec drożyzny, złodziejstwa, kłamstwa oraz ogólnie przeciwko rządom PiS^[10][11].

Data wydarzenia miała na celu upamiętnienie rocznicy częściowo wolnych wyborów parlamentarnych w 1989 roku, a godzina rozpoczęcia wydarzenia nawiązywała do kultowego plakatu „W samo południe. 4 czerwca 1989” autorstwa Tomasza Sarneckiego^[12][13]. Wezwanie Donalda Tuska spotkało się z entuzjastyczną i niemal natychmiastową reakcją internautów^[14].

Podczas obchodów Święta Narodowego Trzeciego Maja w Warszawie i odsłonięcia muralu „KON STY TUC JA” według plakatu autorstwa Luki Rayskiego, Tusk przedstawił trasę marszu^[15].

26 maja na 76. posiedzeniu Sejmu IX kadencji senackie weto przeciwko powołaniu komisji zostało odrzucone^[16]. Podczas obrad izby niższej parlamentu uwagę mediów zwrócił przewodniczący PO, który pierwszy raz od czasu powrotu do krajowej polityki w 2021 r. pojawił się na galerii sejmowej^[17][18][19]. 29 maja prezydent Andrzej Duda podpisał oraz wysłał do Trybunału Konstytucyjnego w trybie następczym „lex anty-Tusk”^[20], co spotkało się z krytyką wielu środowisk, polskiej i zagranicznej prasy^[21] i prawników^[22] oraz doprowadziło do zwiększenia zainteresowania marszem w przestrzeni publicznej^[23]. Po podpisaniu ustawy część naukowców będących w organach doradczych prezydenta Dudy zrezygnowało ze swojej funkcji i część z nich zapowiedziała lub oficjalnie poparła udział w marszu^{[24][25][26][27]}.

W związku z tak wielkim odzewem, podobne manifestacje zorganizowano w większych miastach w Polsce i za granicą^[28][29][26].

Przebieg

• 
  Manifestacja przed Ministerstwem Sprawiedliwości
• 
  Tłumy wiwatujące na placu Na Rozdrożu
• 
  Demonstranci na Alejach Ujazdowskich
• 
  Protest na placu Trzech Krzyży
• 
  Uczestnicy marszu na rondzie gen. Charles’a de Gaulle’a
• 
  Tłumy na ulicy Krakowskie Przedmieście
• 
  Plac Zamkowy – końcowy punkt marszu

Marsz 4 czerwca rozpoczął się o godzinie 12:00 na placu Na Rozdrożu. Swoje przemówienia wygłosili tam Donald Tusk, Lech Wałęsa, Sylwia Gregorczyk-Abram, Rafał Trzaskowski i Włodzimierz Czarzasty^[30]. Następnie czoło marszu ruszyło w kierunku placu Zamkowego^[31]. Podczas przemarszu sceną, na której przemawiali goście był specjalnie zorganizowany autobus piętrowy. Prowadzącymi marsz zostali Bartosz Arłukowicz i Monika Wielichowska^[32][33]. Przed godziną 15:00 marsz dotarł na plac Zamkowy, gdzie po mowie przewodniczącego parlamentarnego klubu Koalicji Obywatelskiej Borysa Budki, przemówienie końcowe wygłosił Donald Tusk^[34]. W jego trakcie złożył ślubowanie, w którym obiecał zwycięstwo, rozliczenie, naprawienie ludzkich krzywd i pojednanie polskich rodzin^[35][36][37].

Uczestnicy

Oprócz Platformy Obywatelskiej udział w marszu wzięło większość partii opozycyjnych, takich jak: Nowa Lewica^[38], Polska 2050, Polskie Stronnictwo Ludowe i mniejsze partie wchodzące w skład Koalicji Polskiej, Razem, Porozumienie i Agrounia^[39][40]. Do manifestacji dołączyły także redakcje Gazety Wyborczej^[41], Newsweeka^[42] i wielu mniejszych czasopism, a także Komitet Obrony Demokracji^[43], inicjatywa Wolne Sądy^[44], Związek Nauczycielstwa Polskiego^[45] i kilkaset innych organizacji i stowarzyszeń. W wydarzeniu uczestniczyło wiele znanych osób z życia publicznego oraz kulturalnego w tym: Adam Strzembosz, Krzysztof Pyrć, Janusz Gajos, Michał Żebrowski, Tomasz Lis, Andrzej Seweryn, Krystyna Janda, Daniel Olbrychski, Olga Bołądź, Maja Ostaszewska, Maciej Dowbor, Wiktor Zborowski, Tomasz Frankowski, Kayah, Magdalena Boczarska, Małgorzata Rozenek-Majdan, Monika Richardson, Hanna Śleszyńska, Maja Komorowska, Andrzej Saramonowicz, Tomasz Dedek, Dariusz Rosati i Krzysztof Materna^[46][47].

Zasięgi i skutki

Uczestnicy marszu na stacji metra Świętokrzyska

Przypisy