Maria Wardasówna
ilustracja
Data i miejsce urodzenia

5 lipca 1907
Roztropice

Data i miejsce śmierci

7 kwietnia 1986
Warszawa

Zawód, zajęcie

pisarka, pilotka

Maria Wardasówna (ur. 5 lipca 1907 w Roztropicach, zm. 7 kwietnia 1986 w Warszawie) – polska powieściopisarka i pilotka.

Życiorys

Ukończyła trzy klasy szkoły ludowej w Roztopicach, potem pracowała w rodzinnym gospodarstwie. Po przerwie podjęła naukę w szkole w Skoczowie, gdzie jej nauczycielem był Gustaw Morcinek[1]. W Krakowie pracowała jako służąca. Tam też skończyła wieczorowe kursy dla kobiet (handlowy, pisania na maszynie, stenograficzny, księgowy, sanitarny, przysposobienia obronnego[1]. Po powrocie do rodzinnej wsi jako jedna z pierwszych dołączyła do Związku Młodzieży Wiejskiej „Wici”. Z powodu ostracyzmu społecznego spowodowanego pionierskimi działaniami (jeździła na rowerze, za co miejscowy ksiądz skrytykował ją z ambony) wyjechała do Cieszyna. Pracowała w filii Urzędu Wojewódzkiego. Zwolniona z podobnych powodów (jeździła na motorze), przeprowadziła się do Katowic. Pracowała w Polskim Związku Motorowym. Skończyła kurs sędziego narciarskiego. Była propagatorką lotnictwa, pierwszą pilotką na Śląsku, drugą w Polsce[2][3]. Ukończyła Harcerską Szkołę Szybowcową w Goleszowie i kurs pilotażu samolotowego w Katowicach[4].

W czasie okupacji niemieckiej przebywała na Lubelszczyźnie. Należała do Organizacji Wojskowej „Wilki”. W 1944 zabezpieczała sprzęt lotniczy zostawiany przez Niemców. W lutym 1945 została komendantką portu lotniczego w Łodzi. Zainicjowała powstanie pierwszego po wojnie aeroklubu[5]. Była jego prezeską[2][3]. Przeszła przeszkolenie lotnicze w Cywilnej Szkole Pilotów i Mechaników[6]. Pracowała w PLL LOT[5].

Grób Marii Wardas i Jana Foltyna na Cmentarzu Komunalnym w Cieszynie

Wydała pamiętniki Próba skrzydeł. Napisała powieść biograficzną o Franciszku Żwirce i Stanisławie Wigurze pt. Zew przestworzy. W cyklu powieściowym „Wyłom” przedstawiła wieś na Śląsku Cieszyńskim na przełomie XIX i XX wieku[2].

Była honorową członkinią Macierzy Ziemi Cieszyńskiej[7].

Od 1966 mieszkała u rodziny w Wiśle. Nie wyszła za mąż[5]. Spoczywa na Cmentarzu Komunalnym w Cieszynie[3].

Twórczość

  • Próba skrzydeł – 1934
  • Dziewczyna z chmur – 1934
  • Maryśka ze Śląska – 1935
  • W śniegu i słońcu – 1939
  • Rekord Władka Dzięcioła – 1947
  • Wyłom – 1951–1966
  • Zew przestworzy – 1961
  • „Kościuszko” jeździ po Milwaukee – 1977
  • Maryśka za wielką wodą – 1988

Przypisy

  1. 1 2 Dziewczyna »z chmur«. Maria Wardas, pierwsza na Śląsku kobieta-pilot [online], glos.live [dostęp 2024-03-05] (cz.).
  2. 1 2 3 Katarzyna Koczwara, Portrety cieszynianek: Maria Wardasówna czyli latająca pisarka [online], 3 lutego 2014 [dostęp 2024-03-05].
  3. 1 2 3 Literaci i Zbytków – Wardasówna – Sołectwo Zbytków [online] [dostęp 2024-03-05] (pol.).
  4. ↑ Wardas Maria [online], Beskidzkie ABC – regionalna baza informacyjna [dostęp 2020-05-13] (pol.).
  5. 1 2 3 Cieszyńskie kobiety 38.Maria Wardasówna 1907 - 1986 [online], www.visitcieszyn.com [dostęp 2024-03-05] (pol.).
  6. ↑ Czepirski, Wiejak 2004 ↓.
  7. ↑ B. Snoch, Górnośląski leksykon biograficzny. Suplement do wydania drugiego, Katowice: Muzeum Śląskie, 2006, s. 120.

Bibliografia

  • Adam Czepirski, Alojzy Wiejak: Ligota Dolna. Cywilna Szkoła Pilotów i Mechaników. Kraków: Muzeum Lotnictwa Polskiego, 2004, seria: Acta Aeronautica. ISBN 83-915921-8-9. OCLC 749598386.
  • Autorka Maria Wardasówna [online], Lubimy czytać (pol.).
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.