Marek Zarzycki, ps. „Zarzyk” (ur. 28 lipca 1947 w Warszawie^[1], zm. 11 sierpnia 2019 tamże^[2]) – polski gitarzysta basowy, gitarzysta i wokalista rhythm and bluesowy i rockowy^[3]; perkusista soulowy^[4], autor tekstów piosenek^[5]. Jeden z prekursorów warszawskiego big beatu^[6].

Życiorys

Absolwent Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego^[3]. Urodził się, wychował i młodość spędził w warszawskiej dzielnicy Mokotów, gdzie u zbiegu ulic Dąbrowskiego i Alei Niepodległości, w klubie harcerskim Sezam, jako nastolatek uczył się gry na gitarze basowej przez okres pięciu lat, będąc najpierw uczniem szkoły podstawowej, a następnie średniej, aż do matury^[3]. Jego nauczycielem był gitarzysta Jerzy Szczęśniak z którym grał na kontrabasie w swoim pierwszym zespole Relaks w klubie AWF Relax – od którego pochodzi nazwa grupy; a także na zabawach szkolnych, studniówkach i studenckich imprezach^[4].

We wczesnych latach sześćdziesiątych uczestniczył w letnich obozach szkolnych na Helu, gdzie powstawały pierwsze zalążki warszawskiego big beatu^[6]. Tam muzykował z wokalistą Dariuszem Pankowskim, gitarzystami: Lucjanem Mielcarkiem i Piotrem Raczewem oraz z basistą Pawłem Brodowskim^[6]. Do chórków przyłączali się: Roman Rafalski, Stanisław Lewikowski, Jerzy Zelnik i inni^[6]. Wraz z nimi brał także udział w tzw. fajfach w Domu Zdrojowym w Jastarni^[6].

W początkach roku 1964, zafascynowany amerykańskim brzmieniem z lat 50. i 60. (Chuck Berry, Jerry Lee Lewis, Fats Domino, Little Richard, brytyjskie zespoły gitarowe) i wyposażony w gitarę basową marki Jolana (był też jednym z dwóch wokalistów), założył wspólnie z J. Szczęśniakiem (śpiew, gitara prowadząca), rhythm and bluesową grupę Kawalerowie^[7], którą wraz z nimi współtworzyli: Piotr Raczew (gitara rytmiczna) i Marek Rosiński (perkusja)^[3][8].

Zespół grywał głównie w studenckim klubie Centon, dwa razy w tygodniu uczestnicząc w tzw. fajfach^[3]. A także na studniówkach i balach maturalnych w warszawskich szkołach średnich oraz w klubie Relax^[3]. W latach 1965–1966 Kawalerowie nagrywali w popularnej radiowej Trójce, i na potrzeby5eby najbardziej dostępnej dla big beatowców, emitowanej na falach radiowej Jedynki, młodzieżowej audycji Popołudnie z młodością, w okresie swojego isrnienia doczekawszy się jedynie trzech płyt czwórek^[3][8].

Zespół pozostawił po sobie kilka znaczących dla tamtej epoki przebojów, m.in.: To ty w moim mieście, Jeszcze nic nie wiem o tym, Piosenka o dziewczynach, Małgorzato jeśli chcesz, czy najpopularniejszy utwór grupy pt. Palcie tylko sporty^[3][7]. Nagrywał m.in. także z Michałem Hochmanem, w 1965 roku biorąc udział w rejestracji jego przeboju pt. Konik na biegunach^[3].

Kawalerowie zaliczani są do najciekawszych i najpopularniejszych grup młodzieżowych drugiej połowy lat 60., co zdyskontowano po latach wydaniem dwóch kompaktów pt. „Gwiazdy Polskiego Big Beatu” (Polskie Nagrania „Muza”, 2014)^[9], zaś drugi zatytułowany Palcie tylko „Sporty”. Nagrania archiwalne z lat 1965–1966 (Kameleon Records, 2022) zawiera wszystkie nagrania radiowe zespołu^[10].

Z końcem 1966 roku basista skorzystał z okazji wyjazdu do Londynu^[3][8]. Przerwał więc studia prawnicze i przez ponad pół roku pobytu w Anglii, zarobkował z myślą o kupnie gitary i sprzętu nagłaśniającego dla zespołu^[3][7]. Do kraju powrócił latem 1967 roku w momencie, gdy Kawalerów już nie było^[3]. Wznowił, więc przerwane studia^[3] i wszedł w skład zespołu Ryszarda Poznakowskiego (organy), który współtworzyli także: Marta Martelińska (śpiew), Wiktor Stroiński (eks-Dzikusy) (gitara i Krzysztof Lipczyński (perkusja)^[8].

Po udziale w tym epizodzie, gra na basie w grupie Pięciu, związanej z klubem studenckim Stodoła^[3][7]; zaś w 1968 roku spotyka się m.in. z Jerzym Szczęśniakiem i Piotrem Raczewem (tym razem w roli gitarzysty basowego) z Kawalerów w soulowej Grupie X w której był perkusistą i jednym z wokalistów, a która miała swoje przytulisko w studenckim klubie Medyk w Warszawie^[3][7].

Zespół miał w repertuarze m.in. utwory z rep. Otisa Reddinga, Wilsona Picketta, czy Jamesa Browna^[4]... Grupa X została nagrana podczas występu w swoim macierzystym klubie przez ekipę francuskich radiowców, lecz po dziś dzień to nagranie jest niedostępne^[7]. W 1969 roku muzyk ponownie wyjeżdża do Londynu, lecz po powrocie do kraju, co miało miejsce jesienią tegoż roku, definitywnie zrywa z muzyką^[3].

Pod koniec lat 70., emigruje zaś do Stanów Zjednoczonych, gdzie dopiero po wielu latach wraca do działalności muzycznej, grając tym razem na gitarze prowadzącej oraz śpiewając, i do końca pobytu w Stanach Zjednoczonych, tj. do późnej jesieni 1999 roku, występując w nowojorskich i polonijnych klubach^[3]. Po powrocie do kraju gitarzysta stworzył duet saksofonistą, Zygmuntem Smogorzewskim z którym pod koniec lat 60. współpracował, grając w zespołach Pięciu i Grupa X^[3][7].

Obydwaj muzycy występowali pod nazwą Zarzyk & Zygmunt (vel Marek & Zygmunt)^[11], prezentując repertuar rock ’n’ rollowy i rhythm and bluesowy sprzed lat^[3].

W dniu 29 sierpnia 2009 roku w kinie „Włókniarz” w Tomaszowie Mazowieckim, gitarzysta zagrał solowy mini recital z okazji obchodów „50-lecia Rock 'n' Rolla w Tomaszowie Maz."^[12]. Zaś 30 sierpnia 2009 r. wystąpił w tomaszowskiej Galerii Arkady w ramach pięćdziesiątego spotkania z cyklu „Herosi Rock 'n' Rolla”^[12], i wracał tam jeszcze kilkukrotnie^[11].

Dnia 24 października 2009 roku duet Zarzyk & Zygmunt przedstawił w Galerii Arkady (przy pełnej sali) program z największymi przebojami z lat 50. i 60. minionego wieku^[11]. Koncert, który okazał się wielkim wydarzeniem, po raz pierwszy w historii Tomaszowa Mazowieckiego był transmitowany na żywo, drogą satelitarną^[11], a jego zapis ukazał się na płycie DVD^[11].

Grób Marka Zarzyckiego na Cmentarzu Bródnowskim.

5 marca 2011 roku muzyk dał kolejny recital solowy na scenie kina dawnego tomaszowskiego ZDK Włókniarz w ramach imprezy Spotkanie po latach^[11]. We wrześniu 2011 r. wziął udział w pikniku Wydziału Polityki Społecznej Urzędu Miasta, odbywającym się pod nazwą Lokalni niebanalni (plac przystani OSiR-u, Tomaszów Maz.), prezentując repertuar w stylu Country & Western (występ składał się z trzech części)^[11].

Na przełomie września i października tegoż roku odbyło się Spotkanie po latach Bis w Zakościelu podczas którego wystąpił raz jeszcze duet Zarzyk & Zygmunt^[11]. 18 stycznia 2013 roku były basista, wokalista i współlider Kawalerów był gościem w audycji Trójkowy Wehikuł Czasu prowadzonej przez red. Jerzego Sosnowskiego w Programie III PR, gdzie opowiadał o swojej muzycznej przeszłości^[3][7].

Zmarł 11 sierpnia 2019 roku w Warszawie^[2]. Miał 72 lata^[2]. Został pochowany dn. 27 sierpnia 2019 roku w grobowcu rodzinnym na Cmentarzu Bródnowskim (kwatera 15A-1-23)^[1][2].

Dyskografia^[5][8]

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Marek Zarzycki w bazie Discogs.com (ang.)