Manolis Glezos
Μανώλης Γλέζος
Ilustracja
Manolis Glezos (2015)
Data i miejsce urodzenia

9 września 1922
Apirantos

Data i miejsce śmierci

30 marca 2020
Ateny

Zawód, zajęcie

polityk, publicysta

podpis
Odznaczenia
Leninowska Nagroda Pokoju

Emanuil (Manolis) Glezos (gr. Εμμανουήλ (Μανώλης) Γλέζος; ur. 9 września 1922 w Apirantos, zm. 30 marca 2020[1] w Atenach) − grecki polityk, działacz społeczny i publicysta, uczestnik i historyk antyhitlerowskiego ruchu oporu, parlamentarzysta krajowy i europejski.

Życiorys

Manolis Glezos urodził się 9 września 1922 roku we wsi Apirantos na Naksos. W 1935 roku przeniósł się z rodziną do Aten[2], gdzie pracował w aptece[3] i równocześnie kontynuował naukę w liceum[2]. W 1939 roku utworzył antyfaszystowską grupę młodzieżową, która walczyła przeciw włoskim okupantom Dodekanezu i dyktaturze Joanisa Metaksasa[2]. W 1940 roku ukończył gimnazjum i podjął naukę w studium ekonomiczno-handlowym[4]. W chwili wybuchu wojny grecko-włoskiej chciał się zaciągnąć do armii, ale został odrzucony z powodu młodego wieku; zatrudnił się wówczas jako wolontariusz w ministerstwie gospodarki[2].

W czasie niemieckiej okupacji pracował w biurze statystycznym Czerwonego Krzyża[5]. Gdy Niemcy zatknęli na Akropolu swoją flagę, Manolis Glezos razem z Apostolosem Sandasem zaczęli planować jej zerwanie. Po niemieckim ataku na wciąż wolną Kretę przyspieszyli akcję i w nocy z 30 na 31 maja 1941 roku zerwali flagę[2]. Sprawcy tego czynu nigdy nie zostali zidentyfikowani przez Niemców[2]. Po akcji na Akropolu Manolis Glezos nadal udzielał się w ruchu oporu[2]. 24 marca 1942 roku[2] został aresztowany przez Niemców, którzy poddali go w więzieniu torturom[6]; tam też nabawił się gruźlicy. Ponownie zatrzymany 21 kwietnia 1943 roku przez Włochów, był wówczas więziony przez 3 miesiące. 7 lutego 1944 roku został natomiast aresztowany przez kolaboracyjny rząd grecki i spędził w więzieniu 7 miesięcy, po czym 21 września 1944 roku zbiegł[2].

W 2014 roku w wywiadzie Manolis Glezos stwierdził, że w 1944 roku miał brać udział w uzbrajaniu ładunków w ramach akcji partyzantów, którzy przygotowali wysadzenie grecko-brytyjskiego centrum dowodzenia i siedziby rządu greckiego, w hotelu Grande Bretagne, który to zamach wstrzymano[7][8] z uwagi na ogłoszoną wizytę Winstona Churchilla.

Po zakończeniu wojny Manolis Glezos był jednym z głównych działaczy partii komunistycznej[9], a od 1947 roku redaktorem partyjnej gazety „Rizospastis”[4]. 3 marca 1948 roku został aresztowany jako więzień polityczny[2], a w czerwcu 1948 roku i lutym 1949 roku był skazywany na karę śmierci. Z powodu protestów społecznych wyroku nie wykonano[4], a w 1950 roku zamieniono mu orzeczoną karę na dożywotnie pozbawienie wolności[2]. W czasie jej odbywania w 1951 roku został wybrany do greckiego parlamentu[4] z ramienia Zjednoczonej Lewicy Demokratycznej (EDA). W więzieniu podjął strajk głodowy, domagając się zwolnienia innych więzionych parlamentarzystów, w efekcie czego siedmioro z nich zostało uwolnionych[2].

Manolis Glezos został zwolniony 16 lipca 1954 roku[2]. W 1957 roku odwiedził ZSRR. Od lipca 1956 roku był sekretarzem Zjednoczonej Lewicy Demokratycznej, a także redaktorem partyjnej gazety „I Avgi”. 5 grudnia 1958 roku został kolejny raz aresztowany, a w lipcu następnego roku rozpoczął się jego proces, w którym zarzucono mu współpracę z obcymi wywiadami. Został wówczas skazany na pięć lat pozbawienia wolności i nakaz opuszczenia kraju na cztery lata[4].

W 1961 roku został ponownie wybrany do parlamentu, ale władze unieważniły jego mandat. Zwolniono go z więzienia 15 grudnia 1962 roku pod naciskiem opinii społecznej. W 1963 roku po raz kolejny udał się w podróż do ZSRR[4]. 21 kwietnia 1967 roku został ponownie aresztowany, gdy w Grecji doszło do przewrotu. Z więzienia został zwolniony w 1971 roku[2].

W 1981 roku w okręgu ateńskim uzyskał ponownie mandat posła do Parlamentu Grecji z ramienia Panhelleńskiego Ruchu Socjalistycznego (PASOK). W 1985 z powodzeniem ubiegał się o reelekcję na kolejną kadencję w Pireusie. Został posłem niezależnym, a w 1987 roku złożył mandat[10]. W 1984 roku został członkiem Parlamentu Europejskiego z poparciem PASOK-u, ale zrezygnował z tego stanowiska po pół roku[11]. W latach 1985–1987 był burmistrzem rodzinnego Apirantos[12], a w latach 1985–1989 prezesem partii EDA[2]. W 2000 roku kandydował z ramienia Koalicji Ruchów Lewicy i Ekologii (Sinaspismos). Dwa lata później stworzył własne ugrupowanie, ubiegał się bezskutecznie o urząd prefekta Attyki[13], a następnie ze swoją partią dołączył do Koalicji Radykalnej Lewicy (Syriza)[14].

Opublikował jako historyk najobszerniejszą z greckich monografii ruchu oporu[15].

Manolis Glezos był jednym z najaktywniejszych demonstrantów i jednym z liderów protestów skierowanych przeciwko planom cięć finansowych, których wobec Grecji domagały się Unia Europejska i Międzynarodowy Fundusz Walutowy w ramach sformułowanego przez te organizacje planu przeciwdziałania kryzysowi gospodarczemu[9]. W 2010 roku został poszkodowany przez policjanta, który z bliska skierował w stronę jego twarzy strumień z butli z gazem łzawiącym[16][17]. W 2012 roku dwukrotnie (w maju i w czerwcu) był wybierany do greckiego parlamentu z listy Syrizy[10]. Jako poseł konsekwentnie przywoływał roszczenia Grecji wobec Niemiec w sprawie zwrotu realnej wartości pożyczki międzypaństwowej z okresu II wojny światowej[11]. W wyborach w 2014 roku z ramienia tego samego ugrupowania uzyskał mandat eurodeputowanego VIII kadencji[18], zdobywając najwięcej głosów spośród wszystkich greckich kandydatów[19]. Zgodnie z wcześniejszą zapowiedzią złożył mandat poselski po upływie roku w lipcu 2015 roku[20][21].

Odznaczenia i wyróżnienia

Uhonorowany Międzynarodową Leninowską Nagrodą Pokoju w 1963 roku[4], a za swój wkład w demokrację, geologię i lingwistykę także doktoratami honoris causa Uniwersytetu Patraskim, Uniwersytetu Arystotelesa w Salonikach, Politechniki Narodowej w Atenach, Uniwersytetu Narodowego im. Kapodistriasa w Atenach[3] i Uniwersytetu Tesalii w Wolosie[22]. W 2008 roku grecki parlament specjalną uchwałą wyraził swoje uznanie dla czynu jego i Apostolosa Sandasa[2].

Przypisy

  1. ↑ Greek Resistance Hero Manolis Glezos Dies at 98. greekreporter.com, 2020-03-30. [dostęp 2020-03-30]. (ang.).
  2. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 George Pararas-Carayannis: A night at the Acropolis. drgeorgepc.com. s. 51. [dostęp 2014-06-14]. (ang.).
  3. 1 2 Excerpts from an interview and short bio of Syriza European Parliament candidate, Mr. Manolis Glezos. syriza.gr, 2014-05-13. [dostęp 2014-06-15]. (ang.).
  4. 1 2 3 4 5 6 7 Glezos, Manolis. thefreedictionary.com. [dostęp 2014-06-13]. (ang.).
  5. ↑ Helena Smith: Greek protester who resisted Nazi rule turns fire on EU. theguardian.com, 2011-08-02. [dostęp 2014-06-13]. (ang.).
  6. ↑ Gene Kerrigan: A country is flayed with contempt as European identity is shattered. independent.ie, 2012-02-19. [dostęp 2014-06-13]. (ang.).
  7. ↑ Greek resistance hero tells how the Athens bomb he planted nearly killed Churchill. theguardian.com, 2014-11-30. [dostęp 2014-12-29]. (ang.).
  8. ↑ Bitwa o Grecję. onet.pl, 2014-12-08. [dostęp 2014-12-29].
  9. 1 2 Manolis Glezos, wieczny opozycjonista. voxeurop.eu, 2012-02-22. [dostęp 2014-06-06].
  10. 1 2 Glezos Emmanouil. hellenicparliament.gr. [dostęp 2014-06-19]. (ang.).
  11. 1 2 Syriza picks Manolis Glezos to run for European Parliament at 91. crashonline.eu, 2014-04-24. [dostęp 2014-06-13]. (ang.).
  12. ↑ Manolis Glezos. naxos.gr. [dostęp 2014-06-15]. (ang.).
  13. ↑ Manolis Glezos opposes Greek involvement in planned Iraq war. hri.org, 2 października 02. [dostęp 2014-06-19]. (ang.).
  14. ↑ Glezos Puts Tsipras In His Place. greekreporter.com, 12 lipca 2013. [dostęp 2014-06-19]. (ang.).
  15. ↑ Manolis Glezos: Eθνική Αντίσταση 1940–1945. Ateny: STOCHASTIS, 2006, s. 2088. ISBN 960-303-147-X. (gr.).
  16. ↑ Greece does not need financial aid, says Angela Merkel. bbc.co.uk, 2010-03-05. [dostęp 2014-06-13]. (ang.).
  17. ↑ Συγνώμη από τον Γλέζο ζήτησαν αστυνομικοί. ethnos.gr, 2010-03-08. [dostęp 2014-07-03]. (gr.).
  18. ↑ WWII hero Glezos, 91, to become MEP along with Zagorakis and 19 others. ekathimerini.com, 2014-05-26. [dostęp 2014-06-06]. (ang.).
  19. ↑ Meet the new faces ready to sweep into the European parliament. theguardian.com, 2014-05-26. [dostęp 2014-06-06]. (ang.).
  20. ↑ Profil na stronie Parlamentu Europejskiego. [dostęp 2015-07-08].
  21. ↑ Παραιτήθηκε ο Μανώλης Γλέζος από την ευρωβουλή. tovima.gr, 2015-06-17. [dostęp 2015-07-08]. (gr.).
  22. ↑ Επίτιμος διδάκτορας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας ο Μανώλης Γλέζος. newsbeast.gr, 11 października 2018. [dostęp 2018-10-11]. (gr.).
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.