Mátyás Seiber
Imię i nazwisko

Mátyás György Seiber

Data i miejsce urodzenia

4 maja 1905
Budapeszt

Pochodzenie

węgierskie

Data i miejsce śmierci

24 września 1960
Park Narodowy Krugera

Instrumenty

wiolonczela

Gatunki

muzyka poważna

Zawód

kompozytor

Mátyás György Seiber (ur. 4 maja 1905 w Budapeszcie, zm. 24 września 1960 w Parku Narodowym Krugera[1][2][3]) – brytyjski kompozytor pochodzenia węgierskiego.

Życiorys

Syn inżyniera[4]. Pochodził z rodziny o tradycjach muzycznych, jako dziecko uczył się gry na wiolonczeli[2]. W latach 1919–1924 studiował w akademii muzycznej w Budapeszcie u Adolfa Schiffera (wiolonczela) i Zoltána Kodálya (kompozycja)[1][3]. Po ukończeniu studiów grywał jako członek zespołów muzycznych na statkach transatlantyckich[1][2]. Jako dziennikarz muzyczny odwiedził ZSRR[2]. Od 1928 do 1933 roku wykładał w konserwatorium Hocha we Frankfurcie nad Menem, gdzie był profesorem pierwszej w Europie klasy jazzu[1][2]. Występował jako wiolonczelista z kwartetem Lenzewskiego[1][2].

W 1933 roku opuścił Niemcy i wrócił na Węgry, skąd w 1935 roku wyemigrował do Londynu[2]. Pracował w wydawnictwie muzycznym i komponował muzykę do filmów animowanych[1]. W 1936 roku wspólnie z Theodorem Adorno opracował projekt badań nad muzyką jazzową, a w 1938 roku wystąpił z referatem na kongresie towarzyszącym festiwalowi Międzynarodowego Towarzystwa Muzyki Współczesnej, w którym domagał się uznania jazzu za pełnoprawny rodzaj muzyki artystycznej[1]. Współzałożyciel Society for the Promotion of New Music (1942)[2]. Od 1942 do 1957 roku wykładał w Morley College w Londynie[1]. W 1945 roku założył chór kameralny Dorian Singers[1][2]. W 1960 roku wyjechał z zaproszeniem na cykl wykładów do Południowej Afryki, gdzie zginął w wypadku samochodowym[1][3]. György Ligeti zadedykował jego pamięci utwór Atmosphères[4].

Był autorem prac Schule für Jazz-Schlagzeug (wyd. Mainz 1929) i The String Quartets of Béla Bartók (wyd. Londyn 1945)[2]. Jego utwory wykonywano podczas festiwali Międzynarodowego Towarzystwa Muzyki Współczesnej w Nowym Jorku (1941), Palermo (1949), Frankfurcie (1951), Salzburgu (1952) i Baden-Baden (1955)[1]. Do jego uczniów należeli Peter Racine Fricker, Ingvar Lidholm, Anthony Milner i Peter Schat[1].

Twórczość

Początkowo tworzył w stylistyce bliskiej węgierskiej szkole narodowej, później uległ silnym wpływom muzyki jazzowej, a po przybyciu do Wielkiej Brytanii także dodekafonii[2]. Reguły techniki dodekafonicznej traktował jednak swobodnie[2], wplatając w swoje utwory odrzucane przez przedstawicieli drugiej szkoły wiedeńskiej inspiracje folklorystyczne[1]. W napisanym wspólnie z Johnem Dankworthem utworze Improvisations połączył improwizacje w stylu jazzowym ze swobodną dodekafonią realizowaną przez orkiestrę symfoniczną[1].

Ważniejsze kompozycje

(na podstawie materiałów źródłowych[2])

Utwory orkiestrowe

  • Besardo Suite I (1940) i II na smyczki (1940)
  • Transylvanian Rhapsody (1941)
  • Pastorale and Burlesque na flet i smyczki (1941–1942)
  • Fantasie concertante na skrzypce i orkiestrę smyczkową (1943–1944)
  • Notturno na róg i smyczki (1944)
  • Concertino na klarnet i smyczki (1951)
  • Elegy na altówkę i małą orkiestrę (1955)
  • 3 Pieces na wiolonczelę i orkiestrę (1956)
  • Improvisations na zespół jazzowy i orkiestrę symfoniczną, wspólnie z Johnem Dankworthem (1959)

Utwory kameralne

  • 3 kwartety smyczkowe (I 1924, II 1934–1935, III Quartetto Lirico 1948–1953)
  • Sarabande and Gigue na wiolonczelę i fortepian (1924)
  • Sonata da camera na skrzypce i wiolonczelę (1925)
  • Serenade na 2 klarnety, 2 fagoty i 2 rogi (1925)
  • Divertimento na klarnet i kwartet smyczkowy (1928)
  • 2 Jazzolettes na 2 saksofony, trąbkę, puzon, fortepian i perkusję (1929, 1933)
  • 4 Hungarian Folksongs na 2 skrzypiec (1931)
  • Fantasy na wiolonczelę i fortepian (1940)
  • Fantasia na flet, róg i kwartet smyczkowy (1945)
  • Andantino and Pastorale na klarnet i fortepian (1949)
  • Concert Piece na skrzypce i fortepian (1953–1954)
  • Improvisation na obój i fortepian (1957)
  • Permutazioni a cinque na kwintet dęty (1958)
  • Sonata skrzypcowa (1960)

Utwory wokalno-instrumentalne

  • kantata Ulysses na tenora, chór i orkiestrę według Jamesa Joyce’a (1946–1947)
  • 4 French Folksongs na sopran i smyczki (1948)
  • Faust na sopran, tenora, chór i orkiestrę (1949)
  • Cantata secularis na chór i orkiestrę (1949–1951)
  • kantata kameralna 3 Fragments from „A Portrait of the Artist as a Young Man” na narratora, chór bez słów i zespół instrumentalny według Jamesa Joyce’a (1957)
  • More Nonsense na baryton, skrzypce, gitarę, klarnet i kwintet basowy według Edwarda Leara (1957)

Utwory sceniczne

  • opera Eva spielt mit Puppen (1934)
  • balet The Invitation (1960)

Muzyka filmowa

Przypisy

  1. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 9. Część biograficzna s–sł. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 2007, s. 213−214. ISBN 978-83-224-0865-0.
  2. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 Baker’s Biographical Dictionary of Musicians. T. Volume 5 Pisc–Stra. New York: Schirmer Books, 2001, s. 3276. ISBN 0-02-865530-3.
  3. 1 2 3 The Harvard Biographical Dictionary of Music. Cambridge: Harvard University Press, 1996, s. 823. ISBN 0-674-37299-9.
  4. 1 2 The Palgrave Dictionary of Anglo-Jewish History. edited by William D. Rubinstein, Michael Jolles and Hilary L. Rubinstein. New York: Palgrave-Macmillan, 2011, s. 890. ISBN 978-1-4039-3910-4.

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.