Luník IX
Osiedle Koszyc
Ilustracja
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Słowacja

Kraj

 koszycki

Miasto

Koszyce

Starosta

Marcel Šaňa

Powierzchnia

1,063 km²

Wysokość

244 m n.p.m.

Populacja (2020)
• liczba ludności


6689

• gęstość

6251,4 os./km²

Strefa numeracyjna

+421-55

Kod pocztowy

040 11

Tablice rejestracyjne

KE

Plan Luníku IX
Plan Luníku IX
Położenie na mapie Koszyc
Mapa konturowa Koszyc, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Luník IX”
Położenie na mapie Słowacji
Mapa konturowa Słowacji, po prawej znajduje się punkt z opisem „Luník IX”
Położenie na mapie kraju koszyckiego
Mapa konturowa kraju koszyckiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Luník IX”
Ziemia48°41′45″N 21°13′25″E/48,695833 21,223611
Strona internetowa

Luník IX – osiedle romskie (enklawa biedy) będące częścią Koszyc na Słowacji (powiat Koszyce II). Położone na wzgórzu na południowy zachód od centrum Koszyc. Sąsiaduje z osiedlami Barca, Juh, Myslava, Pereš oraz Západ.

Nazwa

Nazwa Luník to określenie części trzeciego co do wielkości osiedla na Słowacji – Nové Mesto, które składa się z ośmiu takich części (Luník I-VIII). Po ukończeniu budowy tychże, nastąpiła budowa eksperymentalnego Luníka IX, który jednak znajdował się w znacznej odległości od innych Luníków. Luník IX nie jest uważany za część Novégo Mesta i zgodnie z Ustawą Rady Narodowej Republiki Słowackiej z dnia 1 października 1990 w sprawie miasta Koszyce 401/1990 Zb. jest odrębną częścią miasta z własnym samorządem[1].

Historia

Osiedle zostało pierwotnie wymyślone i wybudowane w latach 70. XX w., jako osiedle typu ABC, które miało stanowić miejsce zamieszkania dla żołnierzy (A – armia), milicjantów (B – bezpieczeństwo) i nielicznych Romów (C – Cyganie). Jednak metraż izb był tu znacznie większy, niż słowacki standard dla tamtych czasów, co powoduje podejrzenia, że z góry przeznaczone było do zasiedlenia przez rodziny bardzo wielodzietne. W latach 1981–1989 odsetek Romów osiągnął połowę mieszkańców osiedla (około 2000 osób)[2]. Wysiedlono tu m.in. Romów, którzy nielegalnie zamieszkiwali rewitalizowaną koszycką starówkę[3]. W 1995 powstała koncepcja stworzenia na Luníku dzielnicy dla osób nieprzystosowanych społecznie, niepłacących czynszu itp[2]. Obecnie zamieszkują tutaj prawie wyłącznie Romowie, a osiedle jest ogromnym problemem społecznym dla miasta i zaczynem wielu niepokojów[4].

W 2008 władze Koszyc postanowiły wyburzyć dwa z bloków, z uwagi na zaburzenia statyki obiektów. W 2012 zostały wyburzone kolejne trzy bloki, a w 2014 kolejny budynek. Liczba mieszkań na osiedlu w 2014 roku wynosiła 408 w stosunku do 666 w roku 2008[5].

Demografia

Osiedle stanowi największe słowackie skupisko ludności romskiej[6] i prawdopodobnie największą tego rodzaju dzielnicę w Europie. W 2005 na osiedlu żyło około 5300 osób (z czego 4400 oficjalnie), a 2200 z nich to były dzieci[2]. Rodzi się tam 150–170 dzieci rocznie, śmiertelność noworodków wynosi 5%[2].

Charakterystyka

Osiedle ma bardzo niskie standardy życia: media takie jak gaz, elektryczność czy woda zostały odcięte, ponieważ Romowie nie płacili za ich użytkowanie[7]. Przez zalegające śmieci oraz palenie w piecach czym popadnie, również standardy zdrowotne są niskie, a choroby takie jak biegunka, świerzb, wszawica, zapalenie wątroby i zapalenie opon mózgowych są powszechne[4]. Bezrobocie na osiedlu jest bliskie 100%[7]. Na obszarze osiedla istnieje jedna szkoła i jedno przedszkole[2].

Luník IX obsługiwany jest przez linię autobusową numer 11, która zatrzymuje się tylko na wybranych przystankach autobusowych. Wejście do autobusu jest dozwolone tylko przez drzwi przednie. Z powodu częstych ataków agresywnych mieszkańców, kierowcy autobusów jeżdżący na linii otrzymują dodatkowe bonusy pieniężne za ryzyko w pracy[8].

Przypisy

  1. ↑ Zákon Slovenskej národnej rady č. 401/1990 Zb. o meste Košice [online], zakonypreludi.sk, 1 października 1990 [dostęp 2021-05-18] (słow.).
  2. 1 2 3 4 5 Košice – mestská časť Lunik IX [online], cassovia.sk [dostęp 2021-05-18] (słow.).
  3. ↑ Amanda Rivkin, Doctor struggles to understand Roma ghetto after 25 years [online], spectator.sme.sk, 22 stycznia 2007 [dostęp 2021-05-18] (ang.).
  4. 1 2 Karl-Markus Gauß, Psożercy ze Svini, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec, 2005, s. 17–38, ISBN 83-89755-15-7.
  5. ↑ Lunik 9 (IX) – największe cygańskie getto na świecie (zdjęcia i historia) [online], roadtripbus.pl, 7 lutego 2018 [dostęp 2021-05-18] (pol.).
  6. ↑ ČTK, Košický Lunik IX čaká veľké sťahovanie [online], pravda.sk, 26 marca 2007 [dostęp 2021-05-18] (słow.).
  7. 1 2 Mark Northrop, Residents of Roma ghetto to be moved [online], spectator.sme.sk, 2 kwietnia 2007 [dostęp 2021-05-18] (ang.).
  8. ↑ Jaroslav Vrábeľ, Lunik IX chce častejšiu mestskú dopravu [online], kosice.korzar.sme.sk, 21 listopada 2011 [dostęp 2021-05-18] (słow.).

Bibliografia

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.