Ludwik Szymon Gutakowski
Ilustracja
Herb
Gutak
Data i miejsce urodzenia

28 października 1738
Kierogaliszki

Data i miejsce śmierci

1 grudnia 1811
Warszawa

Dzieci

Gabriela, Wacław, Konstanty

Odznaczenia
Order Orła Białego Order Świętego Stanisława (Rzeczpospolita Obojga Narodów) Oficer Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja)

Ludwik Szymon Gutakowski herbu Gutak (ur. 28 października 1738 w Kierogaliszkach, województwo trockie na Litwie, zm. 1 grudnia 1811 w Warszawie) – prezes Senatu i senator-wojewoda Księstwa Warszawskiego w 1809 roku[1], prezes Rady Stanu i Rady Ministrów Księstwa Warszawskiego, prezes Izby Najwyższej Wojennej i Administracji Publicznej w 1806 roku[2], asesor sejmiku powiatowego warszawskiego w 1809 roku[3], szambelan Jego Królewskiej Mości w 1766 roku[4], poseł sejmowy, członek Komisji Edukacji Narodowej w latach 1791–1792[5].

Kształcił się w pijarskim Collegium Nobilium w Warszawie. Jego rodzina poparła podczas elekcji Stanisława Augusta Poniatowskiego, za co został mianowany szambelanem królewskim (wcześniej już był szambelanem Augusta III). W początkach lat 70. wyjeżdżał do Londynu i Petersburga (w misjach dyplomatycznych). W 1775 został asesorem sądów królewskich. W 1778 został konsyliarzem Rady Nieustającej, w 1779 był przejściowo, w zastępstwie Ignacego Potockiego, jej marszałkiem. W 1780 został kawalerem Orderu Świętego Stanisława[6], gdzie w patencie z 1788 tytułowany był hrabią[7]. Poseł z powiatu orszańskiego na Sejm Czteroletni w 1788[8], aktywny zwolennik stronnictwa królewskiego i zwolennik Konstytucji 3 maja. 29 kwietnia 1791 roku przyjął obywatelstwo miejskie na Ratuszu Miasta Warszawy[9]. 2 maja 1791 roku podpisał asekurację, w której zobowiązał się do popierania projektu Ustawy Rządowej[10]. W 1791 mianowany podkomorzym wielkim litewskim i członkiem Komisji Edukacji Narodowej. Był członkiem konfederacji targowickiej[11]. W czasie powstania kościuszkowskiego wszedł w październiku 1794 w skład Rady Najwyższej Narodowej.

Po rozbiorach sprzedał swe majątki na Litwie i nabył dobra Góra i Nowy Dwór pod Warszawą; był jednym z założycieli Warszawskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk; starał się też bezskutecznie o otrzymanie zezwolenia władz pruskich na założenie Towarzystwa Rolniczego (1800).

W listopadzie 1806, jako najstarszy wiekiem poseł Sejmu Czteroletniego, witał wjeżdżającego do Warszawy Joachima Murata. W grudniu 1806 przewodniczył zorganizowanej na polecenie Napoleona Najwyższej Izbie Wojennej i Administracyjnej, organizując i zaopatrując wojsko narodowe, Następnie znalazł się w Komisji Rządzącej, gdzie powierzono mu wydział skarbowy. W tym czasie występował przeciw projektowanej przez Feliksa Łubieńskiego organizacji sądownictwa na wzór francuski. 14 grudnia 1807 mianowany został prezesem Rady Stanu i Rady Ministrów na miejsce Stanisława Małachowskiego, pod którego wpływami pozostawał. Z powodu wieku nie potrafił wywiązywać się z tak ważnych obowiązków i w listopadzie 1808 zrezygnował z tych godności; w marcu 1809 został senatorem, a w grudniu 1809 prezesem senatu.

Jednocześnie w swym majątku prowadził nowoczesne gospodarstwo rolne; w 1810 został prezesem Królewskiego Towarzystwa Gospodarczo-Rolniczego.

Czynny członek wolnomularstwa polskiego od 1781; m.in. założyciel loży Przesąd Zwyciężony w Krakowie (1786). Po wskrzeszeniu polskiej masonerii od marca 1810 namiestnik, a potem (od lata 1810) Wielki Mistrz Wielkiego Wschodu Narodowego. Po śmierci Gutakowskiego Wielkim Mistrzem został Stanisław Kostka Potocki.

Posiadał od 1791 Order Orła Białego, od 1780 lub 1788 Order Świętego Stanisława[12], od 1807 Złotego Orła (Krzyż Oficerski) francuskiego Orderu Legii Honorowej[13].

Przypisy

  1. ↑ Andrzej Biernat, Ireneusz Ihnatowicz, Vademecum do badań nad historią XIX i XX wieku, Warszawa 2003, s. 458.
  2. ↑ Barbara Grochulska, Księstwo Warszawskie, Warszawa 1966, s. 52.
  3. ↑ Gazeta Warszawska 24 stycznia 1809, nr 7, s. 119.
  4. ↑ Urzędnicy centralni i dygnitarze Wielkiego Księstwa Litewskiego XIV-XVIII wieku spisy opracowali Henryk Lulewicz i Andrzej Rachuba, Kórnik 1994, s. 209.
  5. ↑ Ambroise Jobert, Komisja Edukacji Narodowej w Polsce (1773–1794). Jej dzieło wychowania obywatelskiego, przełożyła i uzupełniła Mirosława Chamcówna, przedmową opatrzył Henryk Barycz, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1979, s. 278.
  6. ↑ Zbigniew Dunin-Wilczyński, Order Św. Stanisława, Warszawa 2006 s. 186.
  7. ↑ Adam Amilkar Kosiński: Przewodnik Heraldyczny. Kraków: 1877, s. 36, 212.
  8. ↑ Kalendarzyk narodowy y obcy na rok ... 1792. ..., Warszawa 1791, s. 326.
  9. ↑ Leon Potocki, Wincenty Wilczek i pięciu jego synów, dwa tomy w jednym, Poznań 1859, s. 143.
  10. ↑ Bronisław Dembiński, W przededniu 3-maja 1791 roku, w: Tygodnik Ilustrowany, nr 1 13 stycznia 1906 roku, s. 10.
  11. ↑ Korwin [Kossakowski] S., Trzeci Maj i Targowica, Kraków 1890, s. 122.
  12. ↑ Marta Męclewska (oprac.): Kawalerowie i statuty Orderu Orła Białego 1705–2008. Zamek Królewski w Warszawie, 2008, s. 257.
  13. ↑ État général de la Légion d'honneur. Paryż: 1814, s. 206.

Linki zewnętrzne


This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.