| wieś | |
 Widok na centrum Lubomina | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2022) |
1150[1] |
| Strefa numeracyjna |
89 |
| Kod pocztowy |
11-135[2] |
| Tablice rejestracyjne |
NLI |
| SIMC |
0480626 |
Położenie na mapie gminy Lubomino _location_map.png.webp) | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego  | |
Położenie na mapie powiatu lidzbarskiego  | |
 54°04′01″N 20°14′19″E/54,066944 20,238611[3] | |
Lubomino (niem. Arnsdorf) – wieś gminna w Polsce, położona w północno-wschodniej Warmii, w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie lidzbarskim, w gminie Lubomino.
W latach 1954-1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Lubomino. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.
Wieś znajduje się w historycznym regionie Warmia.
Miejscowość jest siedzibą gminy Lubomino.
We wsi jest przystanek kolejowy Lubomino.
Historia
Wieś lokowana 12 sierpnia 1308 roku przez biskupa warmińskiego Eberharda z Nysy nosiła początkowo nazwę Cuditen. Została przekazana bratu biskupa – Arnoldowi. Jej nazwa została zmieniona na Arnoldsdorf, a następnie na Arnsdorf. Arnold był pierwszym sołtysem w Cuditen. Otrzymał 10 włók ziemi. 6 włók dostała parafia św. Katarzyny utworzona w tym samym roku. Uroczystość nadania lokacji odbyła się w katedrze fromborskiej.
Wieś uległa zniszczeniu w wojnie polsko krzyżackiej w latach 1519–1521, ale już w połowie XVI wieku została zagospodarowana ponownie, a jej lokacja została potwierdzona przez biskupa Maurycego Ferbera, który nadał miejscowości 120 włók. Tym samym stała się ona największą wsią na Warmii.
Obecna nazwa została administracyjnie zatwierdzona 12 listopada 1946[4].
Zabytki
Kościół parafialny pw. św. Katarzyny wybudowano w latach 1340–1370. Jest to duża budowla salowa. Wieża została podwyższona w 1480 r. Jej górna kondygnacja o ośmiobocznym przekroju jest wzorowana na wieży farnej w Ornecie, pięciokondygnacyjna, nakryta hełmem ostrosłupowym ściętym. Kościół został spalony w 1807 roku. Podczas odbudowy przebudowana została nawa główna, nad tylnym wolutowym szczytem znajduje się latarenka, naroże przypory z pinaklami. Ściany są podzielone naprzemiennie oknami i blendami. Wewnątrz jednonawowa, kryta stropem o skromnym wyposażeniu pochodzącym z kilku wieków[5]. W 1816 roku do kościoła przeniesiono barokowe ołtarze (z I połowy XVII wieku) pochodzące z -dawnego kościoła jezuitów w Braniewie. W skarbcu znajduje się manierystyczna monstrancja z Piotraszewa (wykonana w 1637 roku, złotnik podpisał się "PA").
Przy drodze do Dobrego Miasta znajduje się kaplica św. Rocha wybudowana w 1617 r., jako wotum dziękczynne. Jej fundatorem był Szkot John Mayor. Kaplica została zniszczona w 1945 i odbudowana w 1958 r.
We wsi są liczne kapliczki z XVIII, XIX i XX wieku oraz zabytkowe budynki (nr 4, 38).
Bibliografia
- Tomasz Darmochwał, Marek Jacek Rumiński: Warmia Mazury, przewodnik. Białystok: Agencja TD, 1996. ISBN 83-902165-0-7 s. 111
- Rzempołuch A., 1993. Przewodnik po zabytkach sztuki dawnych Prus Wschodnich. Agencja Wyd. "Remix", Olsztyn
Przypisy
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-06].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 691 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 70386
- ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262)
- ↑ Piotr Skurzyński "Warmia, Mazury, Suwalszczyzna" Wyd. Sport i Turystyka - Muza S.A. Warszawa 2004 ISBN 83-7200-631-8 s. 141-142
