Lubieszewo

wieś
Państwo	Polska
Województwo	zachodniopomorskie
Powiat	gryficki
Gmina	Gryfice
Liczba ludności (2004)	80
Strefa numeracyjna	91
Kod pocztowy	72-300[1]
Tablice rejestracyjne	ZGY
SIMC	0775847
Położenie na mapie gminy Gryfice Lubieszewo
Położenie na mapie Polski Lubieszewo
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego Lubieszewo
Położenie na mapie powiatu gryfickiego Lubieszewo
53°55′10″N 15°15′20″E/53,919444 15,255556[2]

Lubieszewo (niem. Lübsow) – wieś w Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie gryfickim, w gminie Gryfice. Osadnictwo sięga IV w. p.n.e. (kultura jastorfska)^[3]. Gospodarkę wsi stanowi sektor prywatny, złożony z indywidualnych gospodarstw rolnych. Lasy zajmują 135,34 ha (w tym 2 ha lasów prywatnych)^[4]. Według spisu powszechnego w 2002, wieś zamieszkiwało 75, natomiast w 2004 - 80 osób^[4].

Położenie geograficzne

Wieś zajmuje powierzchnię 399 ha. Usytuowana jest w południowo-wschodniej części gminy Gryfice (powiat gryficki) na płaskowyżu mikroregionu lubieszewskiego, obejmującego pow. 16 km²^[5]. Mikroregion leży na Równinie Gryfickiej należącej do mezoregionu Pobrzeża Szczecińskiego.

Ok. 1,8 km na zachód od wsi znajduje się Lubieszowska Góra. Ok. 1,8 km na wschód i na północ od miejscowości płynie struga Lubieszowa.

Klimat

Na podstawie podziału województwa na krainy klimatyczne, dokonanego przez K. Prawdzica, Lubieszewo znajduje się w obrębie tzw. strefy gryficko-nowogardzkiej. Średnia temp. roczna wynosi od 7° do 7,6 °C, przy średn. temp. lata od 14° do 15 °C. Średnia roczna opadów kształtuje się w granicach od 550 do 625 mm, okres wegetacyjny natomiast trwa od 210 do 217 dni^[6].

Gospodarka

W gospodarce wsi dominuje sektor prywatny, który obejmuje 19 indywidualnych gospodarstw rolnych o stosunkowo wysokiej klasie bonitacyjnej i różnym areale gruntów. Do małych (do 5 ha) – należy 10, do średnich (5-15 ha) – 4, do dużych (15-50 ha) – 5 gospodarstw rolnych. Produkcja rolna kształtuje się na poziomie średniointensywnym^[4]. Gospodarstwa te eksploatują 147 ha użytków rolnych^[7].

Historia

Obelisk ku czci poległych w I wojnie światowej w Lubieszewie

Pierwsze wzmianki o miejscowości pochodzą z 1280. Wieś w XVII w. nosiła nazwę Lubzow, w latach 1816-1945 – Lübsow, do 1946 przejściowo nazwę Nowaczew. Od 1946 – Lubieszewo^[4].

Badania archeologiczne prowadzone w latach 1908-1925, 1937-1939 oraz w l. 60. XX w. dowiodły, że miejscowość charakteryzowała się ciągłością osadniczą od IV w. p.n.e. do I w. n.e.^[3]

Miejscowość ta jest znana głównie z odkrytych tu w I poł. XX w. (lata 1908-1925) 6 grobów tzw. książęcych z I w p.n.e. – I w. n.e.^[8], czyli z okresu wpływów rzymskich^[9]. Znalezione pochówki szkieletowe znajdowały się w komorach drewnianych obłożonymi kamieniami (kurhany). Groby były bogato wyposażone w różnego rodzaju zastawy naczyń do picia wina z brązu, pary srebrnych i szklanych pucharów (ze scenami walk gladiatorów) pochodzących z terenów Cesarstwa rzymskiego i wiele innych wyrobów miejscowych. Pochowana została tu lokalna dynastia germańska^[8].

Wszystkim analogicznym grobom i cmentarzyskom w środkowej i północnej Europie nadano nazwę grobów grupy lubieszewskiej^[10]. Późniejsze badania, prowadzone także przez polskich archeologów doprowadziły do odkrycia ponad 150 grobów jamowych, popielnicowych i bezpopielnicowych, tzw. ciałopalnych oraz kilku szkieletowych. Obszar badań obejmuje 3 stanowiska archeologiczne^[3][11].

Prace archeologiczne, prowadzone w latach 1964-1969 doprowadziły do kolejnego odkrycia – osady pochodzącej z okresu V w. n.e. (okres wędrówek ludów)^[12]. Odkopano pozostałości osadnicze, które zalegały na głębokości od 20 do 30 cm i 40 cm. Osada była zamieszkana przez krótki okres (jedna faza osadnicza). Charakter zabudowy wskazywał na zasiedlenie wsi typu okolnicy (domów rozmieszczonych w kształcie podkowy)^[13].

Życie miejscowych skupiało się wokół tzw. majdanu (ok. 40 m średnicy). Wieś składała się z 6 domów słupowych, za którymi występowały półziemianki^[13]. Domy były zbudowane na bazie trzech rzędów słupów, które stanowiły konstrukcję nośną budowli. Środkowy rząd podpierał dwuspadowy dach, rzędy boczne były wyplatane i gacone gliną. Domy o wymiarach 4x7 m składały się z dwóch izb. W domach sytuowane były paleniska. Półziemianki natomiast pokryte byłe dwuspadowym dachem z umieszczonym pośrodku paleniskiem. Wymiary wynosiły 3x4,5 m. Istniała także zabudowa gospodarcza, m.in. spichlerze^[14].

Odkryte przez archeologów zwęglone ziarna zbóż oraz kości zwierzęcych świadczą o rozwijającej się uprawy roli i hodowli zwierząt^[14]. Ponadto rozwijało się kowalstwo, na co wskazuje odkopana kuźnia. Okolnica była położona na wzniesieniu. Układ zabudowy powodował jej zamknięcie od stron: północnej, zachodniej i wschodniej. Droga do okolnicy prowadziła łagodnym stokiem od południa^[14]. Poza zabudową znaleziono liczne elementy narzędzi, naczyń oraz ozdób.

Liczne ślady osadnictwa na płaskowyżu wskazywały na kolejny rozwój osadnictwa datowany wstępnie na VII/VIII w. i rozwijający się do XIII/XIV w. Według oceny archeologów, typ wsi w Lubieszewie mógł ulec zmianie. Brak dokładniejszych badań nie pozwala na dokładniejsze jej określenie. Wiadomo jednak, że charakter osadnictwa nawiązywał do tradycji z V w. n.e.^[15]

Do dziś w Lubieszewie zachowało się 7 zagród chłopskich z połowy XIX i przełomu XIX/XX w. Na terenie wsi znajduje się: 13 obiektów chronionych. Na początku lat 20. XX w. mieszkańcy wsi postawili obelisk ku czci poległym w I wojnie światowej^[4]. Muzeum Narodowe w Szczecinie (Oddział Muzeum Morskiego) w ramach stałej wystawy - Pradzieje Pomorza na lodzie i na morzu eksponuje: makietę Lubieszewo, gm. Gryfice, osada z V w. oraz zdjęcie przedstawiające badania na osadzie z V w. w Lubieszewie^[4].

W latach 1946–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa szczecińskiego.

Samorząd mieszkańców

Gmina Gryfice utworzyła w 2005 jednostkę pomocniczą – "Sołectwo Lubieszewo", które obejmuje jedynie wieś Lubieszewo. Organem uchwałodawczym sołectwa jest zebranie wiejskie, na którym mieszkańcy wybierają sołtysa. Działalność sołtysa wspomaga jest przez radę sołecką, która liczy od 3 do 7 osób – w zależności jak ustali wiejskie zebranie wyborcze^[16].

Przypisy

Bibliografia

• Powiatowy Ośrodek Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej w Gryficach, Wykaz gruntów w Gminie Gryfice, Gryfice 2004.

Opracowania

• AndrzejA. Kokowski AndrzejA., Starożytna Polska, Warszawa: Wydawnictwo Trio, 2005, ISBN 83-7436-012-7, OCLC 69479176 .brak strony (książka)
• Kownas S., Zarys fizjografii powiatu gryfickiego [w]: T. Białecki (pod red.), Ziemia Gryficka 1969, Gryfickie Towarzystwo Kultury w Gryficach, Szczecin 1971.
• Wołągiewicz R., Lubieszewo, Materiały do studiów nad kulturą społeczności Pomorza Zachodniego w okresie od IV w. p.n.e. do I w. n.e., Szczecin 1994.
• Wołągiewicz R., Z badań archeologicznych w Lubieszewie nad osadnictwem w późnej starożytności i wczesnym średniowieczu [w]: Białecki T. (pod red.), Ziemia Gryficka 1969, Gryfickie Towarzystwo Kultury w Gryficach, Szczecin 1971.

Opracowania online

• Urząd Miasta i Gminy Gryfice, Lubieszewo. Plan rozwoju miejscowości (pol.), [dostęp 2015-09-15].

Linki zewnętrzne

• Lubieszewo, st. 3, gm. Gryfice, woj. zachodniopomorskie. archeo.uw.edu.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-06)].