Lubiatowo
wieś
Ilustracja
Pałac w Lubiatowie
Państwo

 Polska

Województwo

 zachodniopomorskie

Powiat

pyrzycki

Gmina

Przelewice

Liczba ludności (2022)

333[1]

Strefa numeracyjna

91

Kod pocztowy

74-211[2]

Tablice rejestracyjne

ZPY

SIMC

0781405

Położenie na mapie gminy Przelewice
Mapa konturowa gminy Przelewice, u góry po lewej znajduje się punkt z opisem „Lubiatowo”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Lubiatowo”
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego
Mapa konturowa województwa zachodniopomorskiego, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Lubiatowo”
Położenie na mapie powiatu pyrzyckiego
Mapa konturowa powiatu pyrzyckiego, blisko centrum na prawo u góry znajduje się punkt z opisem „Lubiatowo”
Ziemia53°10′14″N 15°02′43″E/53,170556 15,045278[3]
Strona internetowa

Lubiatowo (niem. Lübtow) – wieś w Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie pyrzyckim, w gminie Przelewice.

W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Lubiatowo. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa szczecińskiego.

Kościół

Kościół pierwotny w Lubiatowie zbudowano w XIII wieku lub w XII wieku. Pierwszy znany nam proboszcz, Wilhelm wystąpił w 1311 r. przy pewnej czynności prawnej w Pyrzycach jako świadek. W 1372 roku cystersi kołbaccy wraz z nabyciem Lubiatowa obejmują patronat nad kościołem parafialnym. Nie wiadomo, czy po ponownym nabyciu połowy wsi w 1392 roku przez Schöningów cystersi nadal sprawowali patronat nad lubiatowskim kościołem.

Obecne mury kościoła wzniesiono w bliżej nieznanym czasie, z kamienia polnego w stylu późnogotyckim. Drewniana wieżę, dołem poszerzona, z ośmiobocznym dachem, dobudowano później, w XVII wieku, najprawdopodobniej w 1683 r. podczas wielkiej wichury w 1776 r. wierzchołek wieży został zerwany. Wschodni fronton kościoła posiada blendy zwieńczone wieżyczkami. Stare formy gotyckie zachowały okna i portale wejściowe. Kościół odnowiono w 1854 roku. W kościele było wiele pamiątek po Schöningach, fundatorach i kolatorach świątyni. Ozdobę kościoła stanowiło epitafium o wysokości 225 cm i szerokości 165 cm; Przedstawia postać Ludeke III i jego syna Kurda Ludwika. Ludeke III, urodzony w 1554 r., wiele lat spędził w służbie wojennej w Polsce i we Francji. Po śmierci ojca (ok. 1593 r.) osiadł w Lubiatowie. Cieszył się wielkim uznaniem książąt pomorskich. Zmarł 17 XI 1613 r. i uroczyście pochowany został w kościele lubiatowskim w styczniu 1614 r. Jego i Anny von Marwitz syn, Kurd Ludwik, został zamordowany w 1615 r. w wieku 91 lat. Epitafium wykonano w 1615 r. na zlecenie wdowy. Ludeke stoi opancerzony w prawej ręce trzyma hetmańską buławę, w lewej miecz, u jego stóp leży hełm. Nosił się z hiszpańska, o czym świadczy wąsy i kołnierz. Syn też w stroju hiszpańskim, w lewej ręce trzyma rękawiczkę, w prawej różę. Nad postaciami - kartusze z herbami Schöningów, pod nimi herby Kussowów, Marwitzów. Inskrypcja informuje o postaciach i fundatorce.

Na północnej ścianie kościoła było też owalne epitafium drewniane zmarłego w 1734 r. kapitana Zygmunta Wilhelma, z herbami, już przed 1908 r. znacznie uszkodzonymi. Galeryjka z ośmioma herbami to kolejne epitafium renesansowe Reinera, syna Markusa, zmarłego w Niderlandach w 1578 r. Herby Schöningów, Hagenów, Sacków z Przelewic, Borków zdobiły barokowy ołtarz, ambonę, ławę kolatorską. Na drzwiach wejściowych kazalnicy widnieje data budowy: 1730 r. i podpisy wykonawców ze Stargardu (1731 r.).

Kościół szczycił się kielichem o wysokości 23 cm z 1696 r., ufundowanym przez Adelajdę Schöning. Patenę ufundował Krzysztof Schöning z żoną Sabiną z przelewickich Sacków. Dzwon 1653 r. wykonał Bartłomiej Köckeritz, mistrz ze Stargardu. W 1945 roku, w czasie walk, kościół został nieznacznie uszkodzony. Od pocisku czołgowego powstała niewielka wyrwa w dachu, uszkodzono też wieże. Po przybyciu do wsi większej liczby osadników z kieleckiego pod koniec 1948 r. mieszkańcy Lubiatowa zwrócili się z prośbą o poświęcenie kościoła do pierwszego dolickiego proboszcza ks. Wacława Perza TChr.(tak jesienią 1984 r. powiedział sam ks. Perz, który nie zdołał wówczas się tym zająć, gdyż w styczniu 1949 r. opuścił parafię, a potem długo nie było sprzyjających warunków politycznych do odbudowy kościołów). Kościół popadł w ruinę. Służba konserwatorska zdołała zaledwie wpisać go w 1964 r. do rejestru zabytków. W ogołoconym z wyposażenia kościele o dawnej świetności przypominał klejnot z 1615 r. Piękne epitafium było w złym stanie, część inskrypcji skuto. Potem zawalił się dach.

Do odbudowy przystąpiono w 1976 r., a już 30 sierpnia 1977 r. nastąpiło poświęcenie kościoła pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy. W trakcie odbudowy epitafium zaginęło. Jesienią 1993 r. „mały Schöning” powrócił do kościoła w sensacyjnych zgoła okolicznościach. Dzięki państwowej służbie ochrony zabytków zdołano go rewindykować w warszawskim salonie aukcyjnym. W dalszym ciągu brakuje „dużego Schöninga". Z dawnych pamiątek historycznych zachowała się tablica z dwiema tarczami herbowymi Schöningów, o wymiarach 180x120 cm, wykonana w 1855 r. Obecny dzwon kościelny wykonano w 1928 r.

Pałac

Gołębnik w Lubiatowie

Pałac zbudowany został w 1890 w stylu eklektycznym. Jest to budowla dwukondygnacyjna, podpiwniczona. Od strony frontowej ozdobiona narożną, ośmioboczną wieżą oraz centralnie usytuowanym ryzalitem. Do 2000 r. w pałacu mieściła się szkoła. Obecnie znajdują się tu mieszkania[4].

W pobliżu pałacu zachował się, jeden z nielicznych na Pomorzu Zachodnim, murowany gołębnik.

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-07].
  2. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 671 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  3. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 70089
  4. ↑ Piotr Skurzyński, Pomorze, Warszawa: Wyd. Muza S.A., 2007, s. 116, ISBN 978-83-7495-133-3.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.