Lubiśnik
Ilustracja
Lubiśnik Hultena
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

selerowce

Rodzina

selerowate

Rodzaj

lubiśnik

Nazwa systematyczna
Ligusticum L.
Sp. Pl.: 250 (1753)[3]
Typ nomenklatoryczny

L. scoticum Linnaeus[4]

Synonimy
  • Arpitium Neck.
  • Coristospermum Bertol.
  • Cynapium Nutt. ex Torr. & A.Gray
  • Devillea Bubani
  • Haloscias Fr.
  • Levisticum Hill
  • Ligosticon St.-Lag.
  • Nabadium Raf.[3]

Lubiśnik (Ligusticum L.) – rodzaj roślin z rodziny selerowatych. Zalicza się tu w zależności od ujęcia od dwóch do ok. 40 gatunków. W szerokim ujęciu zasięg rodzaju obejmuje Europę południową (od Hiszpanii po Grecję) i północną (Islandię, Wyspy Brytyjskie, Półwysep Skandynawski i północną Rosję. W Azji obszary górskie od Afganistanu, przez Pakistan, północne Indie po Chiny, Japonię i Rosyjski Daleki Wschód oraz wschodnią i zachodnią część Ameryki Północnej[3]. Lubiśnik Hultena L. scoticum (zaliczany tu niezależnie od ujęcia jako gatunek typowy) wykorzystywany jest jako warzywo, podobnie jak selery. Inne gatunki są stosowane w ziołolecznictwie[5].

Systematyka

Pozycja systematyczna

Rodzaj problematyczny, w różnych ujęciach zalicza się tu różną liczbę gatunków. W najwęższym ujęciu takson jest monotypowy tylko po ograniczeniu do dwóch gatunków – L. scoticum i L. holopetalum[6]. W szerokim ujęciu zalicza się tu ok. 40 gatunków[3].

Rodzaj w obrębie rodziny selerowatych (baldaszkowatych) Apiaceae klasyfikowany jest do podrodziny Apioideae[7].

Wykaz gatunków[3]
  • Ligusticum afghanicum Rech.f.
  • Ligusticum albanicum Jáv.
  • Ligusticum calderi Mathias & Constance
  • Ligusticum californicum J.M.Coult. & Rose
  • Ligusticum canadense (L.) Britton
  • Ligusticum canbyi J.M.Coult. & Rose
  • Ligusticum elegans H.Wolff
  • Ligusticum falcarioides H.Wolff
  • Ligusticum ferulaceum All.
  • Ligusticum filicinum S.Watson
  • Ligusticum glaucescens Franch.
  • Ligusticum glaucifolium H.Wolff
  • Ligusticum gongshanense F.T.Pu, R.Li & H.Li
  • Ligusticum grayi J.M.Coult. & Rose
  • Ligusticum gyirongense R.H.Shan & H.T.Chang
  • Ligusticum irramosum Rech.f. & Riedl
  • Ligusticum kiangsiense H.Wolff
  • Ligusticum kingdon-wardii H.Wolff
  • Ligusticum kulingense H.Wolff
  • Ligusticum littledalei Fedde ex H.Wolff
  • Ligusticum lucidum Mill. – lubiśnik lśniący[8]
  • Ligusticum madrense Rose
  • Ligusticum mairei M.Hiroe
  • Ligusticum marginatum C.B.Clarke
  • Ligusticum moniliforme Z.X.Peng & B.Y.Zhang
  • Ligusticum nematophyllum (Pimenov & Kljuykov) F.T.Pu & M.F.Watson
  • Ligusticum nullivittatum (K.T.Fu) F.T.Pu & M.F.Watson
  • Ligusticum officinale (Makino) Kitag.
  • Ligusticum olympicum Novák
  • Ligusticum porteri J.M.Coult. & Rose
  • Ligusticum rockii M.Hiroe
  • Ligusticum scoticum L. – lubiśnik Hultena[8]
  • Ligusticum thomsonii C.B.Clarke
  • Ligusticum tibetanicum H.Wolff
  • Ligusticum verticillatum (Geyer ex Hook.) J.M.Coult. & Rose
  • Ligusticum wawrae H.Wolff
  • Ligusticum yunnanense F.T.Pu
  • Ligusticum yushuense J.T.Pan

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2022-10-08] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2022-10-08] (ang.).
  3. 1 2 3 4 5 Ligusticum L.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-10-08].
  4. ↑ Ligusticum Linnaeus. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2022-10-08].
  5. ↑ David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 526, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
  6. ↑ Jing Zhou, Yu-zhen Gao, Jin Wei, Zhen-Wen Liu, Stephen R. Downie. Molecular Phylogenetics of Ligusticum (Apiaceae) Based on nrDNA ITS Sequences: Rampant Polyphyly, Placement of the Chinese Endemic Species, and a Much-Reduced Circumscription of the Genus. „International Journal of Plant Sciences”. 181, 3, 2020. DOI: 10.1086/706851.
  7. ↑ Genus: Ligusticum L.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2022-10-08].
  8. 1 2 Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina botanica, 2008, s. 114. ISBN 978-83-925110-5-2.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.