Lorysa niebieskobrzucha
Trichoglossus moluccanus[1]
(Gmelin, 1788)
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

papugowe

Rodzina

papugi wschodnie

Podrodzina

damy

Plemię

Loriini

Rodzaj

Trichoglossus

Gatunek

lorysa niebieskobrzucha

Synonimy
  • Trichoglossus haematodus moluccanus
  • Psittacus moluccanus[2]
Podgatunki
  • T. m. septentrionalis Robinson, 1900
  • T. m. moluccanus (Gmelin, JF, 1788)
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]

Lorysa niebieskobrzucha[4] (Trichoglossus moluccanus) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny papug wschodnich (Psittaculidae) zamieszkującego wschodnią Australię.

Taksonomia

Gatunek został opisany w 1788 r. przez niemieckiego naturalistę Johanna Friedricha Gmelina[1]. Niektórzy autorzy uznają lorysę niebieskobrzuchą za podgatunek lorysy górskiej (Trichoglossus haematodus)[2]. Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny (IOC) wyróżnia dwa podgatunki: T. m. septentrionalis oraz T. m. moluccanus. Niektóre źródła wyróżniają również trzeci podgatunek – T. m. eyrei, włączony przez IOC do podgatunku nominatywnego[5].

Podgatunki i zasięg występowania

IOC wyróżnia dwa następujące podgatunki wraz z ich obszarem występowania[5]:

Podgatunek nominatywny został introdukowany w Perth (Australia Zachodnia)[6] oraz w Auckland (Nowa Zelandia)[7]. Gatunek ten stosunkowo niedawno pojawił się na Tasmanii. Nie wiadomo jednak, czy lorysy przybyły tam naturalnie, czy pochodzą od ptaków, które uciekły z niewoli[8].

Morfologia

Lorysy niebieskobrzuche mierzą około 26 cm długości (inne źródło: 28–31 cm[9]) oraz ważą 100–157 g. Brak widocznego dymorfizmu płciowego. Głowa oraz brzuch są ciemnoniebieskie, pierś pomarańczowo-żółta. Kark jest żółtozielony[6]. Skrzydła, grzbiet oraz ogon są zielone. Dziób jest czerwony[8]. Młode osobniki przypominają ubarwieniem dorosłe[6].

Ekologia i zachowanie

Lorysa podczas zdobywania pokarmu

Lorysy niebieskobrzuche zamieszkują tereny do 2400 m n.p.m.[6] (inne źródło – IUCN podaje do 700 m n.p.m.[3]). Ich środowisko stanowią lasy, występują także w miastach z dobrym dostępem do drzew. Lorysy najczęściej zdobywają pożywienie na drzewach oraz krzewach. Żywią się głównie nektarem i pyłkiem kwiatów[8]. W ich dietę wchodzą również owoce, kwiaty[9], nasiona i niektóre owady[8]. Lorysy mogą przelatywać tysiące kilometrów w celu poszukiwania pożywienia oraz obszarów do gniazdowania. O zmierzchu tworzą duże stada składające się z tysięcy osobników wydających duży hałas. W trakcie dnia rozdzielają się w mniejsze stada po 10–50 osobników. Często można je spotkać w mieszanych stadach z innymi gatunkami lorys[10]. Na Tasmanii coraz częściej dochodzi do krzyżowania się z lorysami piżmowymi (Glossopsitta concinna)[11]. Lorysy niebieskobrzuche są agresywne w stosunku do innych ptaków i stanowią dla nich konkurencję w zdobywaniu pożywienia[10]. Agresja tego gatunku stanowi poważne zagrożenie dla naturalnie występujących ptaków w Perth, ponieważ zajmują im miejsca do gniazdowania. Zostało zaobserwowane, jak tamtejsze lorysy wyrzucały pisklęta rozell czarnogłowych (Barnardius zonarius) z dziupli, a następnie same je zajmowały i odchowywały tam własne młode[8].

Stwierdzono u lorys niebieskobrzuchych umiejętność imitowania odgłosów z otoczenia, w tym innych gatunków zwierząt[10].

Lęgi

Sezon lęgowy w południowo-wschodniej Australii trwa od sierpnia do stycznia, natomiast lorysy niebieskobrzuche w Queenslandzie rozmnażają się przez niemal cały rok[6]. Gniazdo jest zakładane w spróchniałym konarze, najczęściej w dziupli wydrążonej w eukaliptusie (Eucalypus). Miejsce do gniazdowania jest przygotowywane do lęgów zarówno przez samca jak i samicę[8]. Samica znosi 2–3 jaja o wymiarach 27 × 22,5 mm[6], które następnie samodzielnie wysiaduje przez 23–26 dni[9]. Na podstawie danych z niewoli pisklęta po wykluciu ważą 5 g[6]. Są one karmione przez oboje rodziców oraz opierzają się po 50–60 dniach. Pełna samodzielność jest osiągana 30 dni po opuszczeniu gniazda[9].

Status

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) od 2014 r.[12] uznaje lorysę niebieskobrzuchą za gatunek najmniejszej troski (LC – least concern)[3]. Przed 2014 r. takson był uznawany za podgatunek lorysy górskiej (T. haematodus). Liczebność populacji uznaje się za malejącą. Ptaki te są bardzo często odławiane w celu handlu dzikim zwierzętami. Od 1981 do 2005 r. w międzynarodowym handlu odnotowano 100 388 dziko złapanych osobników[12]. Gatunek ten łatwo się rozprzestrzenia w dużych miastach takich jak Perth oraz Sydney[10].

Przypisy

  1. 1 2 Trichoglossus moluccanus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. 1 2 Lorysa niebieskobrzucha Trichoglossus moluccanus (Gmelin, JF, 1788). Avibase - Światowa baza danych ptaków. [dostęp 2020-09-27]. (ang.).
  3. 1 2 3 Trichoglossus moluccanus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  4. ↑ Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Loriini Selby, 1836 (Wersja: 2020-07-29). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-09-28].
  5. 1 2 F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Parrots, cockatoos. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-09-28]. (ang.).
  6. 1 2 3 4 5 6 7 8 Rainbow Lorikeet (Trichoglossus moluccanus). [w:] Parrot Encyclopedia [on-line]. World Parrot Trust. [dostęp 2020-09-27]. (ang.).
  7. ↑ Marieke Hilhorst, Rainbow lorikeet [online], Origin Natural History Media [zarchiwizowane z adresu 2011-08-07].
  8. 1 2 3 4 5 6 Rainbow Lorikeet Trichoglossus haematodus. BirdLife Australia. [dostęp 2020-09-27]. (ang.).
  9. 1 2 3 4 Papugi, kakadu, papużki faliste i lory - rząd: Papugi - Psittaciformes. W: Esther J. J. Verhoef-Verhallen: Encyklopedia europejskich i egzotycznych ptaków ozdobnych. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona, 2006, s. 277, 278. ISBN 83-11-10474-3.
  10. 1 2 3 4 Catarina Pires de Almeida Rosa, Bird talk, the soap opera: vocal and behavioural repertoire of a zoo population of rainbow lorikeets (Trichoglossus moluccanus) [online], grudzień 2019, s. 5, 6 [dostęp 2020-09-27] (ang.).
  11. ↑ Andrew B. Hingston, Partial replacement of Rainbow Lorikeets 'Trichoglossus haematodus moluccanus' by hybrid lorikeets in Hobart, Tasmania, „Australian Field Ornithology”, 36, 2019, s. 64 [dostęp 2020-09-27] (ang.).
  12. 1 2 Rainbow Lorikeet Trichoglossus moluccanus. BirdLife International. [dostęp 2020-09-27]. (ang.).

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.