Lodzer Freie Presse
Ilustracja
Freie Presse
z 1 lutego 1939
Częstotliwość

od 1918 dziennik

Państwo

 Polska

Adres

Łódź

Wydawca

Jan Petersilge

Tematyka

informacyjna

Język

niemiecki

Pierwszy numer

1918

Ostatni numer

19 stycznia 1945

Redaktor naczelny
  • Johann Kriese (1918–1923)
  • Adolf Kargel (1923–1939)
  • Karl Scharping (1939–1945)
Średni nakład

15 tys.

Lodzer Freie Presse – niemiecki dziennik wydawany w Łodzi w latach 1918–1945. Jeden z głównych ośrodków propagandy nazistowskiej w Łodzi w latach 30. i 40. XX w.[1]

W poszczególnych latach dziennik wydawany był jako:

  • „Lodzer Freie Presse” (1918–1923),
  • „Freie Presse” (1923–1939),
  • „Deutsche Lodzer Zeitung” (1939),
  • „Lodzer Zeitung” (1939–1940),
  • „Litzmannstädter Zeitung” (1940–1945)[1].

Gazeta była wydawana w nakładzie 15 tys. sztuk[2].

Historia

„Lodzer Freie Presse” (1918–1923)

Redakcja „Lodzer Freie Presse” powstała w 1918 w dawnej siedzibie „Lodzer Zeitung” przy ul. Konstantynowskiej 28 (późn. ul. Legionów 28). Była wydawana nakładem Eduarda von Behrensa, a jej kierownikiem był Karol Stüldt. Na początku redaktorem naczelnym pisma był Johann Kriese, zaś redaktorami pisma: Adolf Kargel, Markus Askenas i Hugo Wieczorek. Gazeta miała charakter antypolski, ulegała karom finansowym i konfiskatom, często wchodząc w konflikty z polskimi władzami. W związku z konfliktami w 1919 jej wydawanie zawieszono, wydając ją jako jednodniówki pod różnymi tytułami, jako „Neue Presse”, „Tages Presse”, „Die Presse” czy też „Morgen Presse”. 8 listopada 1919 powróciła do tytułu „Lodzer Freie Presse”. W kwietniu 1923 została ponownie zawieszona i wydawana przez 3 tygodnie pt. „Volksfreund”, nawiązując do tytułu innej niemieckiej gazety[1]. Gazeta w 1923 osiągała nakład 3,5 tys. sztuk[2].

„Freie Presse” (1923–1939)

Po wznowieniu dziennika, wydawano go pod tytułem „Freie Presse”[1]. Przypuszczalnie zmiana nazwy mogła wynikać z rosnącej popularności czasopisma poza Łodzią[2]. Gazetę przejęło wówczas Towarzystwo Wydawnicze Libertas, a kierownikiem gazety został Berthold Bergmann. Redaktorem naczelnym mianowano Adolfa Kargela, z którym współpracowali: Horst Markgraf, Max Ludwig i Hugo Wieczorek. W latach 30. XX w. gazeta stała się jednym z głównych periodyków propagujących nazizm na terenie Łodzi obok „Der Deutsche Weg” i „Volksfreund”. W kwietniu 1937 przez krótki okres drukarnia i siedziba redakcji zostały zamknięte ze względu na niespełnianie przepisów sanitarnych. Przeniesiono je wówczas do Poznania do domu nakładowego „Posener Tageblatt”, dowożąc codziennie gazety do Łodzi. W tym samym roku, w lipcu redakcja powróciła do swojej pierwotnej siedziby. „Freie Presse” zamknięto 1 września 1939, a redaktorzy oraz kierownik wydawnictwa zostali aresztowani przez polskie władze. Po zajęciu Łodzi przez Niemców wznowiono druk gazety jako urzędowy organ władz wojskowych i cywilnych[1].

„Deutsche Lodzer Zeitung” (1939), „Lodzer Zeitung” (1939–1940) i „Litzmannstädter Zeitung” (1940–1945)

24 września 1939 gazetę przemianowano na „Deutsche Lodzer Zeitung”, nawiązując to dziennika „Deutsche Lodzer Zeitung” wydawanego przez władze okupacyjne Łodzi podczas I wojny światowej w latach 1915–1918[1]. Jego nowym redaktorem naczelnym został Karl Scharping, a Kurt Rapke został jego zastępcą, zaś były redaktor naczelny po uwolnieniu z internowania został redaktorem lokalnym[3]. 12 listopada 1939 gazetę przemianowano na „Lodzer Zeitung”. 12 kwietnia czasopismo przemianowano na „Litzmannstädter Zeitung”, nawiązując do generała niemieckiego z I wojny światowej Karla Litzmanna, na którego cześć Łódź przemianowano na Litzmannstädt. Pod tą nazwą gazetę wydawano do 19 stycznia 1945, tj. dnia wyzwolenia Łodzi spod okupacji niemieckiej[1].

Przypisy

  1. 1 2 3 4 5 6 7 Wiesława Kaszubina, Notatki o prasie łódzkiej, „Rocznik Historii Czasopiśmiennictwa Polskiego” (7/1), 1968.
  2. 1 2 3 Jerzy Tynecki, Łódzki rynek prasowy w dwudziestoleciu międzywojennym, „Prace Polonistyczne Studies in Polish Literature” (39), 1983.
  3. ↑ Tadeusz Bojanowski, Łódź pod okupacją niemiecką w latach II wojny światowej (1939-1945), Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego, 1992, ISBN 978-83-7016-630-4 [dostęp 2022-11-12] (pol.).

Bibliografia

  • Monika Kucner: Deutsche Presselandschaft in der Zwischenkriegszeit in Lodz. w: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Germanica, t. 5 (2009)
  • Beata Dorota Lakeberg: Die deutsche Minderheitenpresse in Polen 1918–1939 und ihr Polen- und Judenbild. Peter Lang, 2010.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.