Liściokwiat garbnikowy
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

malpigiowce

Rodzina

liściokwiatowate

Rodzaj

liściokwiat

Gatunek

liściokwiat garbnikowy

Nazwa systematyczna
Phyllanthus emblica L.
Sp. pl. 2:982. 1753
Synonimy
  • Emblica officinalis Gaertn.
  • Mirobalanus embilica Burm.
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]

Owoce w zbliżeniu

Liściokwiat garbnikowy (Phyllanthus emblica) – gatunek drzewa z rodziny liściokwiatowatych (Phyllanthaceae). Występuje w południowo-wschodniej Azji od Pakistanu po wschodnie Chiny, na południe po Cejlon i Indonezję[4][5]).

Morfologia

Pokrój
Drzewo o wysokości do 10 m.
Liście
Równowąskie, o długości do 1,5 cm, gęsto ułożone na gałązkach w 2 rzędach[6]. Liście pojedyncze, mimo że swoim wyglądem przypominają liście pierzasto złożone.
Kwiaty
Rozdzielnopłciowe, niewielkie, wyrastające w kątach liści. Mają 6-działkowy kielich, nie posiadają korony. Kwiaty męskie mają 3-5 pręcików, kwiaty żeńskie jeden słupek.
Owoc
Żółtawego koloru trójdzielna torebka z silnie kwaśnym miąższem[6].

Zastosowanie

Uprawiany jest w Indiach dla jadalnych owoców przypominających nieco agrest, stąd nazwa angielska Indian gooseberry.

  • Owoce amli wykazują działanie antywirusowe i antybakteryjne. Od wieków są wykorzystywane w indyjskiej medycynie tradycyjnej, ajurwedzie.
  • Szczególnie w południowych Indiach, owoce spożywa się w postaci przetworów.
  • Posiada również zastosowanie w kosmetyce[7].

Znaczenie w hinduizmie

  • Teksty tantry hinduistycznej, wymieniają drzewo amalaka /dhatri/ jako jedno z pięciu, które tradycyjnie wymagane są w munda sadhana (miejscu wykonywania sadhany)[8].
  • Tradycja wisznuizmu bengalskiego uważa to drzewo za siedzibę bogini Lakszmi[9].

Przypisy

  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-11-26] (ang.).
  3. Phyllanthus emblica, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  4. Phyllanthus emblica L.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-01-13].
  5. Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-01-06].
  6. 1 2 Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: PWRiL, 1989. ISBN 83-09-00256-4.
  7. Biochemia Urody-Twoje domowe laboratorium kosmetyczne [online], www.biochemiaurody.com [dostęp 2017-11-25] [zarchiwizowane z adresu 2008-09-18].
  8. Munda Sadhana. W: Paramahansa Pradźnanananda: Jnana Sankalini Tantra. Wyd. 1. Delhi: Motilal Banarasidass, 2006, s. 42. ISBN 978-81-208-3142-X. (ang.).
  9. Dalsze instrukcje: jama i nijama. W: Robert Czyżykowski: Droga do doskonałości w tradycji Ćaitanji. Wybrane aspekty praktyki religijnej w wisznuizmie bengalskim. Wyd. 1. Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos, 2004, s. 167, seria: Religiologica Juventa. ISBN 83-88508-63-6.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.