Landsgemeinde (zgromadzenie ludowe) – jedna z najstarszych i najprostszych form demokracji bezpośredniej, funkcjonująca w niektórych kantonach w Szwajcarii.
Opis
Landsgemeinde to spotkanie uprawnionych obywateli kantonu w określonym dniu na wolnym powietrzu, w celu decydowania o wydatkach i prawie. Każdy w czasie debaty ma prawo zabrania głosu. Głosowanie odbywa się poprzez podniesienie ręki.
Landsgemeinde było narzędziem politycznym na terenach wiejskich, natomiast w dużych miastach, takich jak: Lucerna, Szafuza, Berno zgromadzenia ludowe nie funkcjonowały, ponieważ były niepraktyczne. Natomiast w kantonach centralnie zarządzanych Landsgemeinde funkcjonowało na poziomie dystryktów, taka sytuacja na przykład miała miejsce w kantonie Berno, gdzie zgromadzenie ludowe odbywało się w regionie Emmental.
Kontrowersje
Przyczyną krytyki Landsgemeinde było niezapewnienie jednej z fundamentalnych zasad demokracji, jaką jest anonimowość głosowania.
Z powodów praktycznych Landsgemeinde zostało zniesione we wszystkich kantonach z wyjątkiem dwóch, gdzie nadal jest najwyższą instytucją polityczną w kantonie. Zgromadzenia ludowe corocznie odbywają się w dwóch kantonach: Glarus, w którym jest organizowanie w pierwszą niedzielę maja oraz Appenzell Innerrhoden, w którym jest organizowane w ostatnią niedzielę kwietnia. We wszystkich pozostałych kantonach funkcjonowanie Landsgemeinde zostało zaniechane, ponieważ niepraktyczne było funkcjonowanie zgromadzenia z ogromną liczbą obywateli uprawnionych do brania w nim udziału.
Argumentem zniesienia były m.in. rozwoje technologii (w tym druku, oraz w ostatnich dekadach Internetu i komputerowych/cyfrowych), co w połączeniu ze sporą liczbą spraw (m.in. do głosowania) utrudniało funkcjonowanie w przyśpieszającym świecie. Dodatkowo doszły kwestie kontroli uprawnionych, w dawnych czasach albo ludzie się znali albo podróżowali w mniejszym stopniu. Czasem weryfikowano prawa wyborcze poprzez okazanie broni paradnej lub bagnetu armii szwajcarskiej.
Przeciwnicy zniesienia natomiast wskazywali na większą kontrolę nad procesem głosowania oraz integracją lokalnych społeczności, z prawem/czasem do wymiany poglądów nad danymi ustawami (w Szwajcarii w praktyce obywatel jest jednocześnie swoim posłem, podobnie jak wojsko to naród i ma dbać o obronę swoich interesów/poglądów na teren/miejsce zamieszkania).
Funkcjonowanie
System zgromadzenia ludowego jest ciągle używany w wielu szwajcarskich gminach, zwłaszcza tych małych. Kompetencje ustawodawcze zgromadzeń miejskich (assemblée communale, Gemeindeversammlung) znalazły się w gestii kantonów. Natomiast na poziomie dystryktów Landsgemeinden ciągle funkcjonuje w wielu kantonach. Także w stowarzyszeniach zgromadzenia ogólne są nazywane jako „Landsgemeinde”.
Spośród wszystkich szwajcarskich kantonów tylko w ośmiu wiejskich funkcjonowało Landsgemeinde[1], w sześciu z nich zostało ono zniesione z powodów praktycznych, bądź innych nieznanych.
| Uri | ostatnie Landsgemeinde miało miejsce 6 maja 1928[2]. |
| Schwyz | zniesione w 1848. |
| Obwalden | zniesione 29 listopada 1998 poprzez głosowanie na kartach[3]. |
| Nidwalden | zniesione poprzez rezolucję podjętą na Landsgemeinde 1 grudnia 1996[4]. |
| Glarus | ciągle funkcjonuje. |
| Zug | zniesione w 1848. |
| Appenzell Innerrhoden | ciągle funkcjonuje. |
| Appenzell Ausserrhoden | zniesione 28 września 1997 poprzez głosowanie[5], ostatnie Landsgemeinde miało miejsce 27 kwietnia 1997[6]. |
Przypisy
- ↑ Moser-Léchot, D. V.: Die Alte Eidgenossenschaft im 18. Jahrhundert, lecture notes, University of Berne, str. 12.
- ↑ Historia Schattdorf. schattdorf.ch. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-03-04)]..
- ↑ Botschaft über die Gewährleistung der geänderten Verfassungen der Kantone Zürich, Obwalden, Solothurn, Waadt und Genf, Bundesblatt 1999, str. 5405.
- ↑ Parlamentarische Initiative.... nw.ch. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-04-20)]., str. 5.
- ↑ Constitution of the Canton Appenzell Outer Rhodes. bgs.ar.ch. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-12-24)]., stopka na str. 13.
- ↑ Law No. 241.1. bgs.ar.ch. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-12-25)]..
Linki zewnętrzne
- Landsgemeinde 2007 w Glarus (niem.)
- Landsgemeinde 2006 w Glarus (niem.)
- Landsgemeinde 2005 w Glarus (niem.)
- Historia Landsgemeinde w Appenzell Innerrhoden. ai.ch. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-06-01)]. (ang.)