Lalage
Boie, 1826[1]
Ilustracja
Przedstawiciel rodzaju – gąsienicojad polinezyjski (L. maculosa)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

wróblowe

Podrząd

śpiewające

Rodzina

liszkojady

Podrodzina

liszkojady

Rodzaj

Lalage

Typ nomenklatoryczny

Turdus orientalis J.F. Gmelin, 1789 (= Turdus niger J.R. Forster, 1781)

Gatunki

18 gatunków – zobacz opis w tekście

Lalage – rodzaj ptaków z podrodziny liszkojadów (Campephaginae) w obrębie rodziny liszkojadów (Campephagidae).

Występowanie

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Azji, Australazji i na Maskarenach[14].

Morfologia

Długość ciała 13–24 cm, masa ciała 13–48 g[15].

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 1826 roku niemiecki zoolog Friedrich Boie na łamach Isis von Oken[1]. Jako gatunek typowy Boie wyznaczył gąsienicojada srokatego (L. nigra).

Etymologia

  • Ceblephyris: gr. κεβληπυρις keblēpuris „ptak wymieniony przez Arystofanesa”, w żaden sposób niezidentyfikowany, ale później powiązany z czeczotką zwyczajną (Acanthis flammea), od κεβλη keble „głowa”; πυρ pur, πυρος puros „ogień”[16]. Gatunek typowy: Ceblephyris striga Horsfield, 1821.
  • Lalage: gr. λαλαγες lalages, λαλαγος lalagos lub λαλαγες lalages „niezidentyfikowany ptak” wspomniany przez Hezychiusza, od λαλαζω lalazō „ćwierkać” lub „świergotać”. Jest to również nazwa zielonej żaby[17].
  • Acanthinotus i Acanthinotus: gr. ακανθινος akanthinos „ciernisty”, od ακανθα akantha „cierń”, od ακη akē „punkt”; -νωτος -nōtos „-tyły”, od νωτον nōton „tył”[18]. Gatunek typowy: Oxynotus typicus Hartlaub, 1865.
  • Erucivora: łac. eruca „gąsienica”; -vorus „jedzenie”, od vorare „pożerać”[19]. Gatunek typowy: Turdus orientalis J.F. Gmelin, 1789 (= Turdus niger J.R. Forster, 1781).
  • Oxynotus: gr. οξυς oxus „ostry, spiczasty”; -νωτος -nōtos „-tyły”, od νωτον nōton „tył”[20]. Gatunek typowy: Oxynotus typicus Hartlaub, 1865.
  • Notodela: gr. νωτον nōton „tył”; δηλος dēlos „rzucający się w oczy, wyraźny”[21]. Gatunek typowy: Lesson wymienił kilka gatunków – jednym z nich był Turdus orientalis J.F. Gmelin, 1789 (= Turdus niger J.R. Forster, 1781).
  • Volvocivora: nowołac. volvox, volvocis „gąsienica”, od łac. volvere „toczyć”; -vorus „jedzący”, od vorare „pożerać”[22]. Gatunek typowy: Volvocivora melaschistos Hodgson, 1836.
  • Symmorphus: συμμορφος summorphos „bliźniaczy, tego samego kształtu”, od συν sun, συμ sum „razem”; μορφη morphē „kształt, wygląd”[23]. Gatunek typowy: Symmorphus leucopygus Gould, 1838.
  • Pseudolalage: gr. ψευδος pseudos „fałszywy”; rodzaj Lalage Boie, 1826[24]. Gatunek typowy: Pseudolalage melanoleuca Blyth, 1861.
  • Diaphoropterus: grc. διαφορος diaphoros „inny, odmienny”, od διαφορεω diaphoreō „rozpraszać”, od διαφερω diapherō „przenieść, zanieść”; πτερον pteron „skrzydło”[25].
  • Karua: nazwa gatunkowa Lanius karu Lesson & Garnot, 1827 (podgatunek L. leucomela)[26] (karu aborygeńska nazwa)[27]. Gatunek typowy: Campephaga leucomela Vigors & Horsfield, 1827.
  • Coquus: łac. coquus „kucharz”; lokalną, francuską nazwą dla gąsienicojada maurytyjskiego (L. typica) jest „Cuisinier” (kucharz)[28]. Gatunek typowy: Oxynotus newtoni F.P.L. Pollen, 1866.
  • Perissolalage: gr. περισσος perissos „wspaniały”; rodzaj Lalage Boie, 1826[29]. Gatunek typowy: Perissolalage chalepa Oberholser, 1917 (= Turdus suerii Vieillot, 1818).
  • Oscarornis: Oskar R. Neumann (1867–1946), niemiecki ornitolog, kolekcjoner; gr. ορνις ornis, ορνιθος ornithos „ptak”[30]. Gatunek typowy: Lalage sharpei Rothschild, 1900.

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące gatunki[31]:

  • Lalage maculosa (Peale, 1848) – gąsienicojad polinezyjski
  • Lalage sharpei Rothschild, 1900 – gąsienicojad malutki
  • Lalage leucopyga (Gould, 1838) – gąsienicojad białolicy
  • Lalage sueurii (Vieillot, 1818) – gąsienicojad białoplamy
  • Lalage tricolor (Swainson, 1825) – gąsienicojad australijski
  • Lalage aurea (Temminck, 1825) – gąsienicojad rdzawobrzuchy
  • Lalage atrovirens (G.R. Gray, 1862) – gąsienicojad papuaski
  • Lalage moesta P.L. Sclater, 1883 – gąsienicojad białobrewy
  • Lalage leucomela (Vigors & Horsfield, 1827) – gąsienicojad zmienny
  • Lalage melanoleuca (Blyth, 1861) – gąsienicojad czarno-biały
  • Lalage nigra (J.R. Forster, 1781) – gąsienicojad srokaty
  • Lalage leucopygialis Walden, 1872 – gąsienicojad białorzytny
  • Lalage typica (Hartlaub, 1865) – gąsienicojad maurytyjski
  • Lalage newtoni (F.P.L. Pollen, 1866) – gąsienicojad reunioński
  • Lalage melanoptera (Rüppell, 1839) – gąsienicojad czarnogardły
  • Lalage melaschistos (Hodgson, 1836) – gąsienicojad czarnoskrzydły
  • Lalage polioptera (Sharpe, 1878) – gąsienicojad indochiński
  • Lalage fimbriata (Temminck, 1824) – gąsienicojad sundajski

Uwagi

  1. ↑ Nie Ceblepyris Cuvier, 1816; nie Ceblephyris Temminck, 1820.
  2. ↑ Nomen nudum; młodszy homonim Acanthonotus Bloch & Schneider, 1801 (Actinopterygii).
  3. ↑ Młodszy homonim Oxynotus Rafinesque, 1810 (Chondrichthyes).
  4. ↑ Młodszy homonim Symmorphus Wesmael, 1836 (Hymenoptera).
  5. ↑ Nowa nazwa dla Symmorphus Gould, 1838.

Przypisy

  1. 1 2 F. Boie. Generalübersicht der ornithologischen Ordnungen, Familien und Gattungen. „Isis von Oken”. 19, s. kol. 973, 1826. (niem.).
  2. ↑ T. Horsfield. Systematic Arrangement and Description of Birds from the Island of Java. „Transactions of the Linnean Society of London”. 13 (1), s. 145, 1821. (ang.).
  3. ↑ Swainson 1831 ↓, s. 168.
  4. 1 2 3 Swainson 1831 ↓, s. 483.
  5. ↑ R.-P. Lesson: Traité d’ornithologie, ou, Tableau méthodique des ordres, sous-ordres, familles, tribus, genres, sous-genres et races d’oiseaux: ouvrage entièrement neuf, formant le catalogue le plus complet des espèces réunies dans les collections publiques de la France. Bruxelles: Chez F.G. Levrault, 1831, s. 374. (fr.).
  6. ↑ B.H. Hodgson. On some new species of the Edolian and Ceblepyrine sub-families of the Laniidæ of Nepal. „India review and journal of foreign science and the arts”. 1 (8), s. 328, 1837. (ang.).
  7. ↑ J. Gould: A synopsis of the birds of Australia, and the adjacent Islands. Londyn: John Gould, 1838, s. 3. (ang.).
  8. ↑ E. Blyth. Report of Curator, Zoological Department, May and June. „The journal of the Asiatic Society of Bengal”. 30, s. 97, 1861. (ang.).
  9. ↑ H.Ch. Oberholser. Some untenable names in ornithology. „Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia”. 51, s. 214, 1899. (ang.).
  10. ↑ G.M. Mathews. New generic names, with some notes on others. „Austral Avian Record”. 2 (2 & 3), s. 59, 1913–1915. (ang.).
  11. ↑ W.L. Sclater. The Generic name Oxynotus Swains.. „Ibis”. Seria 10. 2, s. 174, 1914. (ang.).
  12. ↑ H.Ch. Oberholser. Birds collected by Dr. W. L. Abbott on various islands in the Java Sea. „Proceedings of the United States National Museum”. 54 (2232), s. 182, 1919. (ang.).
  13. ↑ G.M. Mathews. Bird notes. „Novitates Zoologicae”. 34 (3), s. 372, 1927–1928. (ang.).
  14. ↑ "F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (redaktorzy)": Bristlehead, butcherbirds, woodswallows, ioras, cuckooshrikes, Shriketit. IOC World Bird List (v13.1). [dostęp 2023-06-05]. (ang.).
  15. ↑ D.W. Winkler, S.M. Billerman & I.J. Lovette, Cuckooshrikes (Campephagidae), version 1.0, [w:] S.M. Billerman, B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (redaktorzy), Birds of the World, Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY 2021, Lalage, DOI: 10.2173/bow.campep2.01 [dostęp 2023-06-05] (ang.). Publikacja w zamkniętym dostępie – wymagana rejestracja, też płatna, lub wykupienie subskrypcji
  16. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Ceblepyris [dostęp 2023-06-05].
  17. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Lalage [dostęp 2017-03-18].
  18. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Acanthinotus [dostęp 2017-03-18].
  19. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Erucivora [dostęp 2017-03-18].
  20. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Oxynotus [dostęp 2017-03-18].
  21. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Notodela [dostęp 2023-06-05].
  22. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Volvocivora [dostęp 2023-06-05].
  23. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Symmorphus [dostęp 2017-03-18].
  24. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Pseudolalage [dostęp 2017-03-18].
  25. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Diaphoropterus [dostęp 2017-03-18].
  26. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Karua [dostęp 2017-03-18].
  27. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Karu [dostęp 2017-03-18].
  28. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Coquus [dostęp 2017-03-18].
  29. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Perissolalage [dostęp 2017-03-18].
  30. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Oscarornis [dostęp 2017-03-18].
  31. ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko, Podrodzina: Campephaginae Vigors, 1825 - liszkojady (wersja: 2022-08-15), [w:] Kompletna lista ptaków świata [online], Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego [dostęp 2023-06-05].

Bibliografia

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.