Lê Duẩn

Data i miejsce urodzenia	7 kwietnia 1907 Indochiny Francuskie
Data i miejsce śmierci	10 lipca 1986 Hanoi, Wietnam
Generalny sekretarz Komunistycznej Partii Wietnamu
Okres	od 1960 do śmierci (1986)

Lê Duẩn (ur. 7 kwietnia 1907, zm. 10 lipca 1986) – wietnamski działacz komunistyczny. W latach 1930–1945 był członkiem Komunistycznej Partii Indochin, kilkakrotnie więziony. Od 1946 do 1954 był jednym z głównych przywódców ruchu oporu przeciwko wojskom francuskim w Wietnamie Południowym. W latach 1960–1976 piastował funkcję pierwszego sekretarza KC, od 1976 sekretarza generalnego KC i członka Biura Politycznego KC Komunistycznej Partii Wietnamu.

Przywództwo podczas wojny

Na 3-cim zjeździe Narodowego Kongresu Partii Komunistycznej Wietnamu we wrześniu 1960, Lê Duẩn jako pierwszy sekretarz wezwał do utworzenia frontu narodowego, czyli w istocie do nowej struktury siły partyzanckich ale funkcjonujących już od dawna obok regularnej armii (Armia Ludowa Wietnamu).

Komitet centralny wyraził zgodę. 20 Grudnia 1960 założono Việt Cộng. Lê Duẩn twierdził, że Việt Cộng „zjednoczy” wszystkie siły patriotyczne, aby obalić rząd Diệm `a [na południu] i tym samym zapewnić „warunki do pokojowego zjednoczenia Ojczyzny”^[1].

Po rozłamie chińsko-radzieckim wietnamskie kierownictwo komunistyczne podzieliło się na frakcje pro-chińskie i proradzieckie. W latach 1956–63 Lê Duẩn odgrywał rolę moderującą między dwiema frakcjami, ale wraz ze śmiercią Diệm `a i incydentem w Zatoce Tonkińskiej stał się znacznie bardziej radykalny.

Chińska Republika Ludowa, nieuznawana wówczas za państwo przez USA, dążyła do podsycania światowej rewolucji komunistycznej. Wspierała zatem konfrontacyjne podejście Wietnamu Północnego. Frakcja proradziecka wraz z Hồ Chí Minh`em opowiadała się za łagodzeniem konfliktu.

W Politbiuro przeważyły wpływy Lê Duẩn`a. Jednak w 1965 wraz ze wzrostem zaangażowania USA w konflikt stało się jasne, że podejście do konfrontacji musi ulec zmianie. Lê Duẩn uważał, że wojna będzie dłuższa i bardziej brutalna. Pomimo tego główne założenia nie powinny się zmieniać - podstawową słabością przeciwnika jest niepopularny, skorumpowany i marionetkowy rząd Wietnamu Południowego. Działania militarne powinny być kombinacją działań partyzanckich prowadzonych przez Việt Cộng oraz punktowe ofensywy Armii Ludowej Wietnamu. Do czasu należało unikać dużych konfrontacji z USA i Armią Republiki Wietnamu (ARVN), ale jednocześnie utrzymywać inicjatywę i demoralizować przeciwnika wieloma małymi atakami. Bezkompromisowość Lê Duẩn`a wynikała z jego przeświadczenia, że USA nigdy nie zdecydują się na lądową inwazję Wietnamu Północnego, ponieważ oznaczałoby to atak na światowy obóz komunistyczny.

W 1967 wbrew sprzeciwu wybitnych przywódców takich jak generał Võ Nguyên Giáp przyjął plan generała Nguyễn Chí Thanh'a zakładający masowe i symultaniczne ataki zakładające powstanie narodowowyzwoleńcze w Wietnamie Południowym. Aby go przeforsować Lê Duẩn doprowadził do politycznych aresztowań wielu swoich przeciwników. Ostatecznie strategia została zatwierdzona i datę ofensywy wyznaczono na przełom stycznia i lutego 1968 roku podczas święta Tết (Wietnamski Nowy Rok księżycowy). Plan błędnie zakładał przyłączenie się ludności cywilnej do walki i tzw. "Ofensywa Tết" zakończyła się militarną katastrofą która przyniosła PAVN oraz Việt Cộng poważne straty. W długiej perspektywie stała się jednak politycznym sukcesem, ponieważ obnażyła w USA nieprawdę głoszoną przez administrację jakoby Wietnam Północny nie był już w stanie prowadzić żadnej realnej walki.

Od 1969 toczyły się w Paryżu rokowania pokojowe Stanów Zjednoczonych z rządem północnowietnamskim, zakończone podpisaniem paryskich układów pokojowych w styczniu 1973. Po roku 1969 USA rozpoczęły proces stopniowego wycofywania swoich oddziałów, który zakończył się po podpisaniu układu w Paryżu w marcu 1973. W 1974 znacząco spadła pomoc gospodarcza i wojskowa udzielana do tej pory przez USA. Lê Duẩn wraz z pozostałymi przywódcami, między innymi przywróconym do pozycji generałem Võ Nguyên Giáp`em powzięli plan ostatecznego zajęcia południa w 1975. Podczas tej ofensywy USA nie udzielało już jakiegokolwiek wsparcia dla Wietnamu Południowego. 30 marca 1975 Armia Ludowa Wietnamu zajęła Sajgon, dotychczasową stolicę Wietnamu Południowego, który przestał istnieć.

Przypisy