Kultura pucharów lejkowatych (KPL, TRB) – jedna z kultur neolitu z kręgu kultur naddunajskich, występująca w Europie między 3700–1900 p.n.e., na terenach Jutlandii, Szwecji, Niemiec, Holandii, Polski oraz części Wołynia i Podola.
Powstała na terenie Kujaw pod wpływem oddziaływania kultury lendzielskiej na lokalne podłoże mezolityczne. Nazwa pochodzi od charakterystycznego kształtu formy naczynia z brzuścem baniastym i szeroko rozchylonym kołnierzem.
W Polsce jej ślady odkryto w Łupawie, Mozgawie, Sarnowie, Włocławku, Wietrzychowicach, Gaju, Leśniczówce, Radziejowie, Krężnicy Jarej, Strzeszkowicach[1], Baniewicach, Zubrzycach i Słonowicach. Zajmowała się głównie hodowlą, łowiectwem i rybołówstwem, ale także uprawiała zboże, znała radło i zaprzęgała do jego ciągnięcia bydło. Jedna z największych osad tej kultury na ziemiach polskich została odkryta w Ćmielowie koło Ostrowca Świętokrzyskiego. Charakterystyczne dla niej były pochówki szkieletowe zwane grobami kujawskimi i rozmaite grobowce megalityczne.
Ludność tej kultury zajmowała się również eksploatowaniem krzemienia pasiastego z kopalni w Krzemionkach i szarego, biało nakrapianego w Świeciechowie-Lasku koło Annopola. Także pierwsze ślady zamieszkania na Ostrowie Lednickim zalicza się do tej właśnie kultury.
Do tego cyklu kulturowego zalicza się również następujące kultury:
Zobacz też
Publikacje
- Konrad Jażdżewski, Kultura pucharów lejkowatych w Polsce zachodniej i środkowej, 1936, Poznań.
- Tadeusz Wiślański, Kształtowanie się miejscowych kultur rolniczo-hodowlanych. Plemiona kultury pucharów lejkowatych, [w:] Prahistoria ziem polskich, t. II, Neolit, Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk 1979, s. 165–260.
- Aleksandra Cofta-Broniewska, Aleksander Kośko, Historia pierwotna społeczeństw Kujaw, Warszawa – Poznań 1982.
- Janusz Ostoja-Zagórski, Najdawniejsze dzieje ziem polskich, Bydgoszcz 2005.
Przypisy
- ↑ Na placu budowy drogi w Strzeszkowicach odkryto grobowiec sprzed kilku tysięcy lat. [dostęp 2019-12-06].