Kult lunarny (od łac. luna – „księżyc”) – jedna z form kultów uranicznych polegająca na oddawaniu czci Księżycowi, zjawiskom zaćmień Księżyca, fazom Księżyca jako przejawom sacrum.
Geneza
Kulty lunarne są jednymi z najstarszych form kultu religijnego na świecie. Dowodzi tego choćby przedstawienie w dłoni tzw. Wenus z Laussel z późnego paleolitu, rogu żubra z 13 nacięciami, których liczbę interpretuje się jako liczbę faz Księżyca w ciągu roku (co także ma związek z liczbą cykli menstruacyjnych kobiety).
Bóstwa lunarne
Kult księżyca był najbardziej rozpowszechnioną religią starożytnej Mezopotamii. Najpopularniejszymi imionami boga Księżyca były na owe czasy: Nanna, Suen (Sin) oraz Asimbabbar. Również Mahomet zatwierdził kult ubar, inaczej Księżyca. Dlatego księżyc mógł się stać symbolem państwa tureckiego[1][2];.
Niektóre spośród bóstw lunarnych to:
- Nanna, sumeryjski bóg Księżyca
- Thot, egipski bóg Księżyca i patron mądrości uważany za wynalazcę hieroglifów, kalendarza, a także arytmetyki, geometrii, muzyki, liczby i rysunków
- Chonsu (Wędrowiec) – tebański bóg Księżyca, u schyłku Nowego Państwa zyskał aspekt boga-uzdrowiciela
- w mitologii greckiej boginią i uosobieniem Księżyca była Selene, utożsamiana z rzymską Luną[3][4],
- Metztli – w mitologii azteckiej bóg księżyca, nocy i rolników,
- Tsukuyomi – w mitologii japońskiej bóg księżyca panujący nad nocą, przypływami i odpływami[5].
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Bogowie pogan. Maciej Kazimierz Sarbiewski, Krystyna Stawecka Zakład Narodowy im. Osslińskich, 1972, str. 377]
- ↑ "Po zwycięstwie hiszpańskim pod Lepanto w 1571 r. chrześcijaństwo uznało sierp księżyca pod stopami Maryi także za symbol pokonania tureckiego półksiężyca przez krzyż" Maryja Matka Chrystusa. Małgorzata Biernacka, Akademia Teologii Katolickiej (Warsaw, Poland) 1987 str. 31
- ↑ Vojtech Zamarovský: Bohovia a hrdinovia antických bájí. Bratislava: Perfekt a.s., 1998, s. 406–407. ISBN 80-8046-098-1. (słow.).; polskie wydanie: Bogowie i herosi mitologii greckiej i rzymskiej (Encyklopedia mitologii antycznej, Słownik mitologii greckiej i rzymskiej).
- ↑ Mała encyklopedia kultury antycznej. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1990, s. 669. ISBN 83-01-03529-3.
- ↑ Wiesław Kotański: Japońskie opowieści o bogach. s. 98-99.
Bibliografia
- Mircea Eliade, Traktat o historii religii, rozdz. 4, Książka i Wiedza, Warszawa 1966.
- Marjorie Leach, Uniwersalny leksykon bóstw, Oficyna Wydawnicza Atena, Poznań 1998.
- A.H. Krappe, La genése des myhes, Paris 1938.
- Konrad Theodor Preuss, Das Problem der Mondmythologie im Lichte der lokalen Spezialforschung, „Archiv der Religionswissenschaft”, t. 23, 1925, s. 1-14.
- W. Roscher, Ūber Selene und Vewndtes, Leipzig 1890.
- C. Heintze, Mythes et symboles lunaires, Anvers 1932.