Krzyż Zasługi Cywilnej
Zivil-Verdienstkreuz
Awers
Awers Złotego Krzyża Zasługi Cywilnej z Koroną
na wstążce czasu pokoju i wojny
Baretka
Baretka czasu pokoju
Baretka
Baretka czasu wojny
Baretka
Baretka czasu wojny z mieczami
Ustanowiono

16 lutego 1850

Powyżej

Medal Waleczności

Poniżej

Order Krzyża Gwiaździstego

Krzyż Zasługi Cywilnej (niem. Zivil-Verdienstkreuz) – austriackie i austro-węgierskie odznaczenie za zasługi cywilne.

Historia

Odznaczenie ustanowił 16 lutego 1850 cesarz Franciszek Józef I „celem nagrodzenia oddanej i czynnie sprawdzonej zawisłości cesarzowi i ojczyźnie, wieloletniej, uznanej za pożyteczną przydatności w służbie publicznej lub innych uzyskanych zasług o dobro powszechne”[1][2].

W kolejności starszeństwa austriackich odznaczeń Krzyż Zasługi Cywilnej znajdował się za Medalem Waleczności, a przed Orderem Krzyża Gwiaździstego[3].

Na awersie odznaczenia widnieją inicjały FJ (Franciszek Józef) oraz łacińskie motto Viribus Unitis (pol. Wspólnymi siłami)[4].

Podział

Odznaczenie zostało podzielone na cztery stopnie (złoty i srebrny, każdorazowo z koroną lub bez):

  • Złoty Krzyż Zasługi Cywilnej z Koroną,
  • Złoty Krzyż Zasługi Cywilnej,
  • Srebrny Krzyż Zasługi Cywilnej z Koroną,
  • Srebrny Krzyż Zasługi Cywilnej.

Podczas I wojny światowej był nadawany także Krzyż Zasługi Cywilnej z Koroną i z mieczami[5][6][7][8].

Ponadto, podczas wojny, 1 kwietnia 1916 Karol I Habsburg ustanowił dodatkowo Krzyż Żelazny Zasługi (Eisernes Verdienstkreuz)[9], będącą oddzielnym odznaczeniem, który podzielony został na dwa stopnie:

  • Krzyż Żelazny Zasługi z Koroną,
  • Krzyż Żelazny Zasługi[3].

Wstążki i baretki

Krzyże nadawano podczas pokoju na wstążce czerwonej, a podczas wojny na wstążce Medalu Waleczności[10] tj. białej, z dwoma czerwonymi paskami wzdłuż krawędzi, połączonymi czerwonymi prążkami[3].

Odznaczeni

Po zawarciu pokoju brzeskiego (9 lutego 1918) Krzyże Zasługi Cywilnej odesłały do kancelarii cesarskiej w Wiedniu odznaczone wcześniej Polki: Helena Brejter, Jadwiga Zgórska, Zofia Strzałkowska[11][12].

Przypisy

  1. ↑ Johann Stolzer, Christian Steeb: Österreichs Orden vom Mittelalter bis zur Gegenwart. Akademische Druck- und Verlagsanstalt. Graz 1996. ISBN 3-201-01649-7. S. 294.
  2. ↑ Niem. „„zur Belohnung treuer und tätig bewährter Anhängigkeit an Kaiser und Vaterland, vieljähriger, anerkannt erprießlicher Verwendung im öffentlichen Dienst oder sonstiger um das allgemein Beste erworbener Verdienste”
  3. 1 2 3 Wiesław Bończa-Tomaszewski: Kodeks orderowy. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1939, s. 283.
  4. ↑ „Viribus unitis – wspólnymi siłami”. sjp.pl. [dostęp 2017-12-22].
  5. ↑ Personal- und Geschäftsnachrichten. „Pharmaceutische Post”. Nr 3, s. 25, 9 stycznia 1918. (niem.).
  6. ↑ Personal- und Geschäftsnachrichten. „Pharmaceutische Presse”. Nr 33, s. 249, 17 sierpnia 1918. (niem.).
  7. ↑ Personal- und Geschäftsnachrichten. „Pharmaceutische Post”. Nr 70, s. 564, 31 sierpnia 1918. (niem.).
  8. ↑ Personal- und Geschäftsnachrichten. „Pharmaceutische Post”. Nr 103, s. 807, 25 grudnia 1918. (niem.).
  9. ↑ Militärverdienstkreuze Monarchie. [w:] Historische Betrachtung österreichischer Auszeichnungen [on-line]. steiermark.at (Das Land Steiermark). [dostęp 2016-05-09]. (niem.).
  10. ↑ Ranglisten des Kaiserlichen und Königlichen Heeres. Wiedeń: 1918, s. VII-VIII.
  11. ↑ Zwracanie odznaczeń. „Kurjer Lwowski”. Nr 80, s. 2, 17 lutego 1918.
  12. ↑ Aleksander Medyński: Zofia Strzałkowska. W: Sprawozdanie Zakładu Naukowego Żeńskiego z prawem publiczności im. Zofii Strzałkowskiej za rok szkolny 1925/6. Lwów: 1926, s. 3-14.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.