| wieś | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2022) |
193[1] |
| Strefa numeracyjna |
89 |
| Kod pocztowy |
11-311[2] |
| Tablice rejestracyjne |
NOL |
| SIMC |
0478434 |
Położenie na mapie gminy Kolno _location_map.png.webp) | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego  | |
Położenie na mapie powiatu olsztyńskiego  | |
 53°57′41″N 20°56′45″E/53,961389 20,945833[3] | |
Kruzy (niem. Krausen) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Kolno.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. Wieś znajduje się w historycznym regionie Warmia.
W przeszłości wieś znajdowała się na terenie powiatu reszelskiego, a później powiatu biskupieckiego
Historia
Wieś założona została w roku 1374 na prawie chełmińskim jako wieś służebna. Wieś lokowana była na 60 włókach, w ty m 6 włók dla sołtysa z dziesięcioletnim okresem wolnizny. Zniszczona została całkowicie w czasie wojny polsko krzyżackiej 1519-1521. Biskup warmiński Stanisław Hozjusz 4 czerwca 1568 sprzedał wieś Piotrowi Zawadzkiemu za 2400 grzywien. Nabywca miał prawo połowu ryb w jeziorze Tejstymy, a później w Pisie. Posiadał także przywilej związany z bartnictwem. Część wsi przekształcona została w folwark. Później wieś przeszła w ręce jezuitów z Reszla. Własność jezuicką potwierdził 1 września 1639 biskup Mikołaj Szyszkowski.
W roku 1783 we wsi wymieniany był folwark i młyn.
Obecnie jest to wieś o zwartej zabudowie o czytelnym układzie przestrzennym, dawna ulicówka.
W roku 1985 we wsi powstała Ochotnicza Straż Pożarna, a przy niej świetlica wiejska, której budynek wyremontowana w 2010 roku.
Od 17 stycznia 2011 roku młodzież ze wsi może uczęszczać na zajęcia prowadzone we Wiejskim Centrum Kultury.
Szkoła Podstawowa.
W 1966 r. w Kruzach wybudowano Szkołę Podstawową. Niestety z powodu małej ilości dzieci, szkołę w 1978 r. zlikwidowano. Uczniowie zaczęli uczęszczać do Szkoły Podstawowej w Bęsi, a od 1 września 1999 r. gimnazjalistów ze wsi dowożono do Zespołu Szkół w Kolnie.
W 1980 r. w budynku dawnej szkoły założono Publiczny Specjalny Katolicki Ośrodek Edukacyjno-Wychowawczy w Kruzach dla niepełnosprawnych dzieci i młodzieży. Placówka działa do dziś.
Połączenie komunikacyjne.
Przez wieś przechodzą dwie drogi:
Sąsiednie sołectwa
Demografia
W 1783 we wsi było 35 budynków mieszkalnych. Liczba mieszkańców: w roku 1820 - 258 osób, w 1848 - 384, 1939 - 531 w 2003 - 249 .
Bibliografia
Przypisy
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-06].
- ↑ Kod pocztowy Kruzy •• Wyszukiwarka, kody pocztowe, ulice, mapa [online], www.kodypocztowe.info [dostęp 2019-11-12].
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 62820
