Kronos

tytan
Występowanie	mitologia grecka
Atrybuty	sierp
Teren kultu	starożytna Grecja
Odpowiednik	Saturn (rzymski)
Rodzina
Ojciec	Uranos
Matka	Gaja
Żona	Reja
Dzieci	Demeter, Hestia, Hera, Hades, Posejdon, Zeus, Chiron

Kronos (stgr. Κρόνος krónos, łac. Saturnus) – w mitologii greckiej bóg rolnictwa, jeden z tytanów i najmłodszy syn Uranosa i Gai.

Kronos uchodził za syna Uranosa i Gai. Czasem mylony z Chronosem. Jego atrybutem był sierp. W obronie swych sióstr i braci pozbawił ojca władzy nad światem. Ten przeklął go, zapowiadając że i jego strąci z piedestału własne dziecko. Jego żoną była jedna z tytanid Reja. Z ich związku urodziło się sześcioro dzieci (Demeter, Hestia, Hera, Hades, Posejdon i Zeus), ale ponieważ przepowiedziano mu, że najmłodsze z dzieci pozbawi go władzy, połykał je zaraz po urodzeniu. Rei udało się uratować najmłodszego, Zeusa, podając Kronosowi kamień owinięty w pieluszki dla dzieci (omfalos). Zeus został ukryty w grocie na Krecie. Reja zwołała nimfy, aby grały i dźwięczały dzwoneczkami, by zagłuszyć płacz dziecka. Gdy Zeus dorósł, zmierzył się z ojcem – środek wymiotny spowodował, że Kronos zwrócił połknięte wcześniej dzieci. Zeus wraz ze swym rodzeństwem postanowili ukarać ojca – w wyniku wojny tytanów Kronos został pokonany i strącony do Tartaru. Po umocnieniu władzy na Ziemi Zeus uwolnił ojca i oddał mu we władanie Pola Elizejskie. Planeta przeznaczona Kronosowi to Saturn.

Świątynia Kronosa znajdowała się w Atenach. W Olimpii miał poświęcone wzgórze, a na Krecie składano mu ofiary z dzieci.

Współcześnie uważa się, iż Hezjod, pisząc Theogonię, korzystał z orientalnych źródeł lub opisywał poglądy zapożyczone przez Greków. Są liczne analogie m.in. z mitami anatolijskimi – Kronos połyka kamień, Kumarbi ma połykać kawałek bazaltu. Na końcu wygrywa w obydwu przypadkach bóg burzy^[1].

W kulturze

W amerykańskim serialu sf Gwiezdne wrota, Kronosem nazwano jednego z Goa’uld, kosmitów, którzy w starożytności podszywali się pod ziemskie bóstwa, a współcześnie są do Ziemian wrogo nastawieni.

Pojawił się także w cyklu Percy Jackson i bogowie olimpijscy.

Zobacz też

• Saturn – staroitalski bóg

Przypisy