Królestwo Rwandy
Royaume du Rwanda
XV/XVI w. – 1961
Flaga
 Herb Rwandy
Flaga Herb
Położenie Rwandy
Język urzędowy

kinyarwanda, francuski

Stolica

Nyanza

Ustrój polityczny

monarchia

Typ państwa

królestwo

Pierwszy król

Gihanga

Ostatni król

Kigeli V

Zależne od

 Niemiec (1894–1919)
 Belgii (1919–1946)

Powierzchnia
 • całkowita
 • wody śródlądowe


26 340 km²
5,3%

Liczba ludności (1961)
 • całkowita 
 • gęstość zaludnienia


2 998 325
113,83 osób/km²

Waluta

frank rwandyjski (RWF)

Referendum 1961

styczeń 1961

Kod ISO 3166

RW

Królestwo Rwandy (fr. Royaume du Rwanda, ang. Kingdom of Rwanda) – historyczne królestwo na terenach obecnej Republiki Rwandy[1] powstałe na przełomie XV/XVI wieku. Od 1894 roku stanowiło terytorium zależne Niemiec, następnie Belgii. Królestwo istniało do stycznia 1961 roku, kiedy to po przeprowadzonym referendum zostało ogłoszone republiką, która rok później stała się niepodległym państwem[1][2]. Większość mieszkańców stanowił rolniczy lud Hutu, natomiast z ludu Tutsi wywodziła się tamtejsza arystokracja (w tym rządząca dynastia)[3].

Pierwszymi mieszkańcami terytorium królestwa byli najprawdopodobniej Pigmeje Twa. Od I wieku n.e. na te tereny zaczęli napływać osadnicy Hutu, a od XIV–XV w. pasterze z ludu Tutsi[4].

Historia

Najprawdopodobniej tereny królestwa były zaludniane pierwotnie przez pigmejską grupę etniczną ludu Twa (zamieszkującą również okoliczne tereny stanowiące dzisiaj obszary Burundi, Demokratycznej Republiki Konga i Ugandy[5]), lud ten zajmował się głównie garncarstwem[4]. Od I wieku n.e. na tym terytorium zaczęli się również pojawiać osadnicy ludu Hutu[4] (według innych źródeł między V a XI wiekiem[4]), a od około XIV wieku zaczęła z północy napływać ludność Tutsi[4].

Władcy ludu Tutsi

Według legend, pierwszym królem ludu Tutsi był Kigwa, który miał być zesłany z nieba[6]. Kigwa, by ustanowić swój boski autorytet, miał ustanowić abiru – sąd złożony z muzyków i rytualistów, który to miał się stać pierwszą religijno-polityczną instytucją na wczesnych terenach Rwandy[6]. Natomiast zgodnie z tradycją, pierwszym twórcą imperium miał być Gihangi (którego pojawienie się miało być równoznaczne z pojawieniem się cywilizacji)[4]. Miał on być postacią biegłą w: polityce, religii oraz technologii. Według historyka Jana Vasiny zarówno postać Kigwy, jak i Gihangi jest dyskusyjna, z racji ich legendarności, a także braku bezpośrednich dowodów historycznych[6].

Początki królestwa

Zgodnie z tradycją, na przełomie XV i XVI wieku, przywódca Tutsi Ruganzu I Bwimba założył królestwo w regionie Bwanacambwe (niedaleko dzisiejszej Kigali)[1]. XVI wiek jest również uznawany za schyłek migracji ludu Tutsi na tych terenach[4].

Rozwój państwa

W XVI wieku w skład państwa włączono tereny stanowiące dziś Rwandę Środkową[1]. W XVII wieku, mwami Ruganzu II Ndori podporządkował sobie odleglejsze tereny, na których znajdowali się osadnicy z ludu Hutu[1].

Schyłek królestwa

W 1894 roku rząd niemiecki włączył Rwandę w skład Niemieckiej Afryki Wschodniej[4]. Po I wojnie światowej, w myśl traktatu wersalskiego, wraz z Burundi królestwo zostało włączone w skład Ruandy-Urundi – terytorium mandatowego Belgii. W 1946 roku Ruanda-Urundi stała się terytorium powierniczym ONZ, a w 1959 roku Rwanda i Burundi otrzymały autonomię wewnętrzną[7].

W 1959 roku rozpoczęła się rewolucja ludu Hutu, przeciwko arystokracji Tutsi[4]. W styczniu 1961 roku doprowadzono do zamachu stanu, a ostatniego mwami Rwandy, Kigeliego V, zmuszono do opuszczenia kraju[4].

Gospodarka

Od 1916 roku walutą obowiązującą w kraju był frank rwandyjski (RWF)[8].

Geografia

Pod koniec istnienia królestwa (w 1961 roku) powierzchnia kraju wynosiła 26 340 km²[9].

Demografia

Pod koniec 1961 roku Rwandę zamieszkiwało 2 998 325 osób – ze wzrostem o 62 743 osób względem poprzedniego roku[10], tym samym uplasowała się na 36 miejscu pod względem ludności na świecie[9]. Gęstość zaludnienia wyniosła 114 osób/km², udział kobiet w społeczeństwie wyniósł 50,89% ogółu[10].

Zmiany ludnościowe Królestwa Rwandy (od 1950 roku)
Rok Populacja Gęstość zaludnienia Powierzchnia państwa
1950[11] 2.19 milionów 83 osoby/km² 26 340 km²
1951[12] 2.25 milionów 85,46 osób/km² 26 340 km²
1952[13] 2.31 milionów 87,86 osób/km² 26 340 km²
1953[14] 2.38 milionów 90,35 osób/km² 26 340 km²
1954[15] 2.45 milionów 93,03 osoby/km² 26 340 km²
1955[16] 2.53 milionów 95,95 osób/km² 26 340 km²
1956[17] 2.61 milionów 99,08 osób/km² 26 340 km²
1957[18] 2.70 milionów 102,35 osoby/km² 26 340 km²
1958[19] 2.78 milionów 105,60 osób/km² 26 340 km²
1959[20] 2.86 milionów 108,69 osób/km² 26 340 km²
1960[21] 2.94 milionów 111,45 osób/km² 26 340 km²
1961[9] 3.00 milionów 113,83 osób/km² 26 340 km²

Zobacz też

Przypisy

  1. 1 2 3 4 5 Kingdom of Rwanda, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2022-09-30] (ang.).
  2. ↑ Constitutional history of Rwanda [online], ConstitutionNet [dostęp 2020-12-06] (ang.).
  3. ↑ Rwanda. Historia, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2020-12-06].
  4. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Rwanda, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2020-12-07] (ang.).
  5. ↑ Pygmy, Twa | Joshua Project [online], joshuaproject.net [dostęp 2020-12-07].
  6. 1 2 3 Adekunle 2007 ↓, s. 50.
  7. ↑ Ruanda-Urundi, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2022-09-30] (ang.).
  8. ↑ RWF | Rwandan Franc | OANDA [online], Oanda [dostęp 2020-12-10].
  9. 1 2 3 Population Density Rwanda 1961 [online], PopulationPyramid.net [dostęp 2020-12-07] (ang.).
  10. 1 2 Rwanda - Population 1961 [online], countryeconomy.com [dostęp 2020-12-07] (ang.).
  11. ↑ Population Density Rwanda 1950 [online], PopulationPyramid.net [dostęp 2020-12-07] (ang.).
  12. ↑ Population Density Rwanda 1951 [online], PopulationPyramid.net [dostęp 2020-12-07] (ang.).
  13. ↑ Population Density Rwanda 1952 [online], PopulationPyramid.net [dostęp 2020-12-07] (ang.).
  14. ↑ Population Density Rwanda 1953 [online], PopulationPyramid.net [dostęp 2020-12-07] (ang.).
  15. ↑ Population Density Rwanda 1954 [online], PopulationPyramid.net [dostęp 2020-12-07] (ang.).
  16. ↑ Population Density Rwanda 1955 [online], PopulationPyramid.net [dostęp 2020-12-07] (ang.).
  17. ↑ Population Density Rwanda 1956 [online], PopulationPyramid.net [dostęp 2020-12-07] (ang.).
  18. ↑ Population Density Rwanda 1957 [online], PopulationPyramid.net [dostęp 2020-12-07] (ang.).
  19. ↑ Population Density Rwanda 1958 [online], PopulationPyramid.net [dostęp 2020-12-07] (ang.).
  20. ↑ Population Density Rwanda 1959 [online], PopulationPyramid.net [dostęp 2020-12-07] (ang.).
  21. ↑ Population Density Rwanda 1960 [online], PopulationPyramid.net [dostęp 2020-12-07] (ang.).

Bibliografia

  • Julius Adekunle: Culture and Customs of Rwanda. Greenwood Publishing Group, 2007. ISBN 978-0-313-33177-0.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.