Oreotragus oreotragus | |||||
(Zimmermann, 1783) | |||||
Systematyka | |||||
Domena | |||||
---|---|---|---|---|---|
Królestwo | |||||
Gromada | |||||
Podgromada | |||||
Infragromada | |||||
Rząd | |||||
Podrząd | |||||
Infrarząd | |||||
Rodzina | |||||
Podrodzina | |||||
Plemię | |||||
Rodzaj | |||||
Gatunek |
koziołek skalny | ||||
Synonimy | |||||
| |||||
| |||||
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[8] | |||||
Zasięg występowania | |||||
Koziołek skalny[9] (Oreotragus oreotragus) − gatunek ssaka z podrodziny antylop (Antilopinae) w obrębie rodziny wołowatych (Bovidae), często spotykana w ogrodach zoologicznych. Jest jedynym przedstawicielem rodzaju koziołek (Oreotragus).
Systemayka
Niektóre ujęcia systematyczne traktują podgatunki O. oreotragus jako odrębne gatunki[10][11].
Zasięg występowania i biotop
Zarośla górskie w środkowej, zachodniej i południowej Afryce[10][11][12] zamieszkując w zależności od podgatunku[10]:
- O. oreotragus oreotragus – południowy Prowincja Przylądkowa Północna, Prowincja Przylądkowa Zachodnia i Prowincja Przylądkowa Wschodnia, Południowa Afryka.
- O. oreotragus transvaalensis – KwaZulu-Natal i dawny Transwal, Południowa Afryka, Eswatini, południowo-wschodnie Zimbabwe i prawdopodobnie sąsiadujące okręgi w Botswanie i Mozambiku.
- O. oreotragus stevensoni – suche obszary w zachodnim Zimbabwe oraz w północnej i wschodniej Botswanie.
- O. oreotragus tyleri – południowo-zachodnia Angola i Namibia na południe do północnej Południowej Afryki.
- O. oreotragus centralis – południowo-zachodnia Tanzania, południowo-wschodnia Demokratyczna Republika Konga (Katanga), Zambia (w tym obszary rzeki Luangwa), północne Malawi i północne Zimbabwe.
- O. oreotragus aceratos – południowa Tanzania (na południe od rzeki Rufidżi) i Mozambik (na północ od rzeki Zambezi)
- O. oreotragus schillingsi – Kenia, na południe od góry Kenia, na zachód do Dodoth Hills (Uganda) i na południe do jeziora Rukwa w Tanzanii.
- O. oreotragus aureus – Wyżyna Kenijska i północna część rzeki Ewaso Ng’iro, od zachodu przez północną Kenię i region Ankole w południowo-zachodniej Ugandzie.
- O. oreotragus saltatrixoides – Etiopia, na południe do jeziora Rudolfa i na wschód do Harer.
- O. oreotragus somalicus – północny Sudan przez Erytreę i północną Somalię do północnej Etiopii.
- O. oreotragus porteousi – koziołek zachodni[9] – płaskowyż Dżos w środkowej Nigerii; populacja w Republice Środkowoafrykańskiej może, ale nie musi należeć do O. porteousi.
Charakterystyka
Podstawowe dane | |
---|---|
Długość ciała (bez ogona) | 74–100 cm[11][7] |
Wysokość w kłębie | 41,9–57 cm[11] |
Długość ogona | 6–10,3 cm[11][7] |
Długość ucha | 2,7–12 cm[11] |
Długość tylnej stopy | 18,5–24 cm[11] |
Długość rogów | 7,4–12,7 cm[11] |
Masa ciała | 5–15,9 kg[11][7] |
Dojrzałość płciowa | ok. 1 roku |
Ciąża | 7 miesięcy |
Liczba młodych w miocie | 1 |
Długość życia | do 15 lat |
Ciało szare, brązowe lub żółtawooliwkowe z licznymi cętkami na grzbiecie. Mają duże oczy i uszy. Dorastające do 16 cm długości rogi, typowe dla samców, spotykane są również u samic podgatunku ze wschodniej Tanzanii. Koziołki skalne charakteryzują się pionowym ustawieniem racic, co znacznie ułatwia im poruszanie się po skalistym terenie. Wykazują aktywność wczesnym rankiem i późnym popołudniem. Są gatunkiem monogamicznym. Pary zajmują stałe terytorium, którego zdecydowanie bronią. W walkach uczestniczą zarówno samce, jak i samice. Przy niedoborze pokarmu tworzą małe stada złożone z kilku osobników. Mogą obyć się bez dostępu do wody. Zapotrzebowanie na wodę zaspokajają ze spożywanego pokarmu. Ciekawym zachowaniem jakie reprezentuje koziołek skalny jest skubanie ziemi z termitier i podgryzanie kości w celu wzbogacenia diety o sole mineralne[13].
Uwagi
Przypisy
- 1 2 R.I. Pocock. On the specialized cutaneous glands of ruminants. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1910, s. 885, 1910. (ang.).
- ↑ A. Smith. African Zoology. „South African quarterly journal”. 2, s. 212, 1834. (ang.).
- ↑ G.E. Pilgrim. The fossil Bovidae of India. „Memoirs of the Geological Survey of India, Palaeontologia Indica”. 26, s. 23, 1939. (ang.).
- ↑ T. Haltenorth: Klassifikation der Säugetiere: Artiodactyla. W: E. Thenius (red.): Handbuch der Zoologie. Cz. 8: Mammalia. Berlin: W. de Gruyter, 1963, s. 75. (niem.).
- ↑ C.W.L. Gloger: Gemeinnütziges Hand- und Hilfsbuch der Naturgeschichte. Für gebildete Leser aller Stände, besonders für die reifere Jugend und ihre Lehrer. Breslau: A. Schulz, 1842, s. xxxiii, 154. (niem.).
- ↑ R. Broom. The age of Australopithecus. „Nature”. 125 (3161), s. 814, 1930. DOI: 10.1038/125814a0. (ang.).
- 1 2 3 4 Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 629. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
- ↑ Oreotragus oreotragus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- 1 2 Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 179. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- 1 2 3 C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 376–378. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
- 1 2 3 4 5 6 7 8 9 C. Groves, D. Leslie, B. Huffman, R. Valdez, K. Habibi, P. Weinberg, J. Burton, P. Jarman & W. Robichaud: Family Bovidae (Hollow-horned Ruminants). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 2: Hoofed Mammals. Barcelona: Lynx Edicions, 2011, s. 777–779. ISBN 978-84-96553-77-4. (ang.).
- ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Oreotragus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-05-02]. (ang.).
- ↑ José R. Castelló , Bovids of the world : antelopes, gazelles, cattle, goats, sheep, and relatives, Princeton 2016, ISBN 978-1-4008-8065-2, OCLC 933295477 [dostęp 2022-02-03] .