 Kowelin z kopalni Leonard, Butte, hrabstwo Silver Bow, Montana, Stany Zjednoczone (7,5x5x4 cm) | |
| Właściwości chemiczne i fizyczne | |
| Inne nazwy |
covellin, kawelin |
|---|---|
| Skład chemiczny |
CuS – siarczek miedzi |
| Twardość w skali Mohsa |
1,5-2 |
| Łupliwość |
doskonała, jednokierunkowa |
| Układ krystalograficzny |
heksagonalny |
| Gęstość minerału |
4,6-4,76 g/cm³ |
| Właściwości optyczne | |
| Barwa |
jaskrawoniebieska, granatowa, indygo, rzadziej żółta lub czerwona |
| Rysa |
szara lub czarna z niebieskawym odcieniem |
| Połysk |
półmetaliczny, matowy |
Kowelin (także covellin, dawniej używano także nazwy kawelin) – minerał z gromady siarczków. Rozpowszechniony, ale występujący w niewielkich ilościach.
Nazwa pochodzi od nazwiska włoskiego mineraloga, Nicoli Covelliego[1] (1790–1829), który odkrył ten minerał w produktach ekshalacji Wezuwiusza.
Charakterystyka
Właściwości
Bardzo rzadko tworzy kryształy tabliczkowe lub płytkowe (sześcioboczne z wyraźnymi zbrużdżeniami). Jeszcze rzadsze są kryształy izometryczne. Występuje w skupieniach ziarnistych, zbitych, skorupowych i sferolitycznych. Jest bardzo miękki (można go zarysować nawet paznokciem), giętki (nie łamie się przy zginaniu), nieprzezroczysty. Wykazuje wyraźną iryzację (fioletowe lub czerwone refleksy). Często zawiera domieszki żelaza, srebra, ołowiu, selenu.
Występowanie
Minerał wtórny procesów hydrotermalnych, hipergenicznych. Niekiedy stanowi produkt ekshalacji wulkanicznych (fumarola). Występuje w towarzystwie chalkozynu, bornitu, pirytu, enargitu, chalkopirytu. Tworzy naloty na minerałach zawierających miedź.
Miejsca występowania:
- Na świecie: Chile, USA, Boliwia, Peru, Włochy, Rumunia, Serbia, Niemcy (Schwarzwald), Austria (w okolicach Salzburga), Nowa Zelandia (wyspa Kawau).
- W Polsce: spotykany bywa w Górach Świętokrzyskich i na Dolnym Śląsku (w złożach miedzi w rejonie Lubina).
Zastosowanie
- ważna ruda miedzi (ponad 66% Cu),
- atrakcyjny i poszukiwany kamień kolekcjonerski (odmiany wykazujące iryzację),
- czasami wykorzystywany jako kamień ozdobny.
Zobacz też
Przypisy
Bibliografia
- Leksykon Przyrodniczy – Minerały i kamienie szlachetne, „Horyzont” 2002
- O. Medenbach, C. Sussieck-Fornefeld: Minerały, „Świat Książki” 1996
- W. Schumann: Minerały świata, O. Wyd. ”Alma – Press” 2003