Kosmaczek
Ilustracja
Kosmaczek pospolity
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

astrowce

Rodzina

astrowate

Podrodzina

Cichorioideae

Rodzaj

kosmaczek

Nazwa systematyczna
Pilosella Hill
Brit. Herb.: 441 (1756)[3]
Typ nomenklatoryczny

Hieracium pilosella L.[4]

Kosmaczek[5] (Pilosella Hill) – rodzaj roślin z rodziny astrowatych, w niektórych ujęciach systematycznych także podrodzaj w obrębie rodzaju jastrzębiec Hieracium subsp. Pilosella[6][7]. Jest to takson bardzo problematyczny. Obejmuje od ok. 250 gatunków[3] do ponad 800, z czego tylko ok. 110 to tzw. gatunki główne, podczas gdy reszta to ich mieszańce rozmnażające się zwykle za pomocą apomiksji[8]. Zasięg rodzaju obejmuje całą Europę, północno-zachodnią Afrykę oraz Azję, z wyjątkiem jej południowej i wschodniej części. Jako rośliny introdukowane przedstawiciele rodzaju obecni są na Dalekim Wschodzie, w Ameryce Północnej i Australii[3]. W 2020 w wykazie flory polskiej ujęto 50 gatunków z tego rodzaju, z czego 10 to gatunki główne, a pozostałe są mieszańcami (gatunki występujące w Polsce w podanym dalej wykazie wyróżniają się polskimi nazwami zwyczajowymi)[5].

Morfologia

Kosmaczek gronkowy
Pokrój
Byliny zwykle z rozłogami[7]. Łodyga jest pojedyncza lub jest ich kilka, są rozgałęzione lub nierozgałęzione[8].
Liście
Odziomkowe, skupione w rozetę przyziemną, zwykle utrzymujące się do czasu kwitnienia. Liście łodygowe, jeśli są także obecne, to zwykle są nieliczne (rzadko, ale bywają też liczne). Liście są zwykle siedzące i całobrzegie, rzadko ząbkowane[8].
Kwiaty
Zebrane w koszyczki tworzące się pojedynczo na szczycie pędu lub po kilka albo w większej liczbie, w formie baldachogroniastych kwiatostanów złożonych. Okrywy są jajowate do półkulistych, zwykle o średnicy od 6 do 10 mm, rzadziej od 4 do 14 mm. Listki okrywy wyrastają w kilku nieregularnych rzędach, mają kształt zwykle równowąsko-lancetowaty, rzadko jajowato-lancetowaty[8]. Dno koszyczka jest płaskie, nagie i dołeczkowane[6]. Kwiaty w koszyczku są tylko języczkowe, na szczycie łatki korony z 5 ząbkami, barwy zwykle żółtej, czasem pomarańczowej, jasnożółtej[7][8], zewnętrzne bywają czerwono kreskowane[8].
Owoce
Niełupki walcowate lub owalne, krótkie (do 2,5 mm, zazwyczaj osiągające od 1 do 2 mm długości) zwykle z 10 żeberkami, silniej wypukłymi w szczytowej części owocu. Żeberka te nie są połączone na jego szczycie w pierścień. Włoski puchu kielichowego wyrastają w jednym rzędzie, są proste, nierozgałęzione, białe lub szarawe[8][7].
Rodzaje podobne
Jastrzębce Hieracium nie wykształcają rozłogów, mają większe owoce (zazwyczaj od 2,5 do 5 mm) z włoskami puchu kielichowego w dwóch rzędach i żeberkami na owocu zrośniętymi na szczycie w pierścień[7], jednakowo wypukłymi wzdłuż całego owocu[8].

Systematyka

Kosmaczek wysoki
Pozycja systematyczna

Rodzaj z podplemienia Hieraciinae z plemienia Cichorieae z podrodziny Cichorioideae w robrębie rodziny astrowatych Asteraceae[9].

W niektórych ujęciach systematycznych ma rangę podrodzaju w obrębie rodzaju jastrzębiec Hieracium subsp. Pilosella[6][7]. Wyodrębniany jest jednak jako rodzaj we współczesnych bazach danych taksonomicznych takich jak np.: „Compositae – The Global Database”[10], „Plants of the World Online”[3], czy też w wydaniu krajowej listy flory polskiej z 2020 roku[5].

Wykaz gatunków[3][5]
  • Pilosella abakurae (Schelk. & Zahn) Soják
  • Pilosella acutifolia (Vill.) Arv.-Touv. – kosmaczek ramienisty
  • Pilosella adenocantabrica Mateo & Egido
  • Pilosella adenogaliciana Mateo & Egido
  • Pilosella aiboensis (Mateo & Egido) Mateo, Egido & E.Fidalgo
  • Pilosella aletschensis (Zahn) Soják
  • Pilosella alpicola (Schleich. ex Hoppe) F.W.Schultz & Sch.Bip.
  • Pilosella alturgelliana Mateo
  • Pilosella amaurocephala (Peter) Soják
  • Pilosella anchusoides Arv.-Touv.
  • Pilosella aneimena (Nägeli & Peter) Soják
  • Pilosella anobrachia (Arv.-Touv. & Gaut.) S.Bräut. & Greuter
  • Pilosella apatelia (Nägeli & Peter) Soják – kosmaczek zwodniczy
  • Pilosella aranii Mateo
  • Pilosella arbasiana Mateo & Egido
  • Pilosella argyrocoma (Zahn) F.W.Schultz & Sch.Bip.
  • Pilosella argyrogaliciana Mateo & Egido
  • Pilosella argyrolegionensis Mateo & Egido
  • Pilosella arida (Freyn) Soják
  • Pilosella arnoseroides (Nägeli & Peter) Soják
  • Pilosella arvicola (Nägeli & Peter) Soják – kosmaczek ścierniskowy
  • Pilosella atramentaria (Nägeli & Peter) Soják – kosmaczek atramentowy
  • Pilosella aurantella (Nägeli & Peter) Soják
  • Pilosella aurantiaca (L.) F.W.Schultz & Sch.Bip.kosmaczek pomarańczowy
  • Pilosella auriculiformis (Fr.) F.W.Schultz & Sch.Bip.
  • Pilosella auriculoides (Láng) Arv.-Touv. – kosmaczek pannoński
  • Pilosella balansae (Boiss.) S.Bräut. & Greuter
  • Pilosella basifurca (Peter) Soják
  • Pilosella bauhini (Schult.) Arv.-Touv. – kosmaczek Bauhina
  • Pilosella biflora Arv.-Touv.
  • Pilosella bifurca (M.Bieb.) F.W.Schultz & Sch.Bip. – kosmaczek rozwidlony
  • Pilosella biglana (Bornm. & Zahn) S.Bräut. & Greuter
  • Pilosella billyana (de Retz) Mateo
  • Pilosella blaui (B.Schütt & Zahn) Gottschl.
  • Pilosella blyttiana (Fr.) F.W.Schultz & Sch.Bip. – kosmaczek ognisty
  • Pilosella bodewigiana (Zahn) Soják
  • Pilosella bonaquae (Buttler & W.Lippert) S.Bräut. & Greuter
  • Pilosella brachiata (Bertero ex DC.) F.W.Schultz & Sch.Bip.
  • Pilosella brachycoma (Nägeli & Peter) H.P.Fuchs
  • Pilosella breviscapa (DC.) Soják
  • Pilosella bryhnii (Blytt ex Omang) Soják
  • Pilosella brzovecensis (Horvat & Pawł.) Soják
  • Pilosella budensis (Borbás) Soják
  • Pilosella bulgarica Szeląg & Vladimir.
  • Pilosella byzantina (Boiss.) P.D.Sell & C.West
  • Pilosella caballeroi (Mateo) Mateo
  • Pilosella caespitosa (Dumort.) P.D.Sell & C.Westkosmaczek łąkowy
  • Pilosella calodon (Tausch ex Peter) Sojákkosmaczek ciepłolubny
  • Pilosella calomastix (Nägeli & Peter) Soják – kosmaczek czerwonorozłogowy
  • Pilosella capillata (Arv.-Touv.) Mateo
  • Pilosella castellana (Boiss. & Reut.) F.W.Schultz & Sch.Bip.
  • Pilosella caucasica (Nägeli & Peter) Sennikov
  • Pilosella cernua (Fr.) F.W.Schultz & Sch.Bip. – kosmaczek zwieszony
  • Pilosella chaetocephala (H.Hofmann) Holub
  • Pilosella chaetophyton (Zahn) S.Bräut. & Greuter
  • Pilosella chlorops (Nägeli & Peter) Soják – kosmaczek zielonookrywowy
  • Pilosella cinereiformis (R.Meissn. & Zahn) S.Bräut. & Greuter
  • Pilosella cinerosiformis (Nägeli & Peter) Soják
  • Pilosella cochlearis Norrl. – kosmaczek ślimakowaty
  • Pilosella corymbulifera (Arv.-Touv.) Arv.-Touv.
  • Pilosella corymbuloides (Arv.-Touv.) S.Bräut. & Greuter
  • Pilosella crassiseta (Peter) Soják – kosmaczek Fuckela
  • Pilosella cymiflora (Nägeli & Peter) S.Bräut. & Greuter
  • Pilosella cymosa (L.) F.W.Schultz & Sch.Bip.kosmaczek wierzchotkowy
  • Pilosella czerepninii Tupitz.
  • Pilosella densiflora (Tausch) Soják – kosmaczek gęstokoszyczkowy
  • Pilosella derubella (Gottschl. & Schuhw.) S.Bräut. & Greuter
  • Pilosella deschatresii J.-M.Tison
  • Pilosella dichotoma Soják
  • Pilosella dimorphoides Norrl.
  • Pilosella dubia (L.) F.W.Schultz & Sch.Bip. – kosmaczek wątpliwy
  • Pilosella dublitzkii (B.Fedtsch. & Nevski) Tupitz.
  • Pilosella dutartrei J.-M.Tison
  • Pilosella echioides (Lumn.) F.W.Schultz & Sch.Bip.kosmaczek żmijowcowaty
  • Pilosella eglandulosa (Sudre) Mateo
  • Pilosella eminens (Peter) Soják
  • Pilosella erythrochrista (Nägeli & Peter) S.Bräut. & Greuter
  • Pilosella erythrodonta (Zahn) Soják
  • Pilosella euchaetia (Nägeli & Peter) Soják – kosmaczek płodny
  • Pilosella euchaetiiformis (Zahn.) Gottschl.
  • Pilosella fainensis Gottschl.
  • Pilosella fallacina (F.W.Schultz) F.W.Schultz
  • Pilosella fallax (Willd.) Arv.-Touv.kosmaczek mylący
  • Pilosella faurei Arv.-Touv.
  • Pilosella flagellaris (Willd.) Arv.-Touv. – kosmaczek rozłogowy
  • Pilosella flagellariformis (Gus. Schneid.) Soják – kosmaczek rozłogowaty
  • Pilosella floribunda (Wimm. & Grab.) Fr. – kosmaczek kwiecisty
  • Pilosella fontqueri (Pau) Mateo
  • Pilosella frigidaria (Nägeli & Peter) Soják
  • Pilosella fuernrohrii (Vollm.) S.Bräut. & Greuter
  • Pilosella fulviseta (Bartol.) Soják
  • Pilosella fusca (Vill.) Arv.-Touv.
  • Pilosella fuscoatra (Nägeli & Peter) Soják – kosmaczek brunatny
  • Pilosella galliciana (Pau) M.Laínz
  • Pilosella glacialis (Reyn. ex Lachen.) F.W.Schultz & Sch.Bip.
  • Pilosella glomerata (Froel.) Fr. – kosmaczek skupiony
  • Pilosella grossheimii (Zahn) Coșkunç. & Beyazoğlu
  • Pilosella gudarica Mateo
  • Pilosella guthnikiana (Hegetschw. & Heer) Soják
  • Pilosella halacsyi (Heldr. ex Halácsy) Soják
  • Pilosella heterodoxa (Tausch) Soják
  • Pilosella heterodoxiformis (Zahn) S.Bräut. & Greuter
  • Pilosella heterogaliciana Mateo & Egido
  • Pilosella heteromelana (Zahn) Mateo
  • Pilosella hirtocastellana Mateo & Egido
  • Pilosella hoppeana (Schult.) F.W.Schultz & Sch.Bip.
  • Pilosella hybrida (Vill.) F.W.Schultz & Sch.Bip.
  • Pilosella hyperborea (Fr.) F.W.Schultz & Sch.Bip.
  • Pilosella hypeurocinerea Mateo & Egido
  • Pilosella hypeurya (Peter) Soják
  • Pilosella hypeurygenes (A.W.Hill) S.Bräut. & Greuter
  • Pilosella hypoleuca Arv.-Touv.
  • Pilosella iberoatlantica Mateo & Egido
  • Pilosella ilgazensis Vladimir., Coșkunç. & Kit Tan
  • Pilosella iserana (R.Uechtr.) Soják – kosmaczek izerski
  • Pilosella kalksburgensis (Wiesb.) Soják – kosmaczek siwy
  • Pilosella katunensis Tupitz.
  • Pilosella kebeshensis (Stepanov) Tupitz.
  • Pilosella koernickeana (Nägeli & Peter) Soják – kosmaczek Koernickiego
  • Pilosella kozlowskyana (Zahn) Soják
  • Pilosella kumbelica (B.Fedtsch. & Nevski) Sennikov
  • Pilosella lactocantabrica Mateo & Egido
  • Pilosella lactucella (Wallr.) P.D.Sell & C.West – kosmaczek gronkowy
  • Pilosella laggeri (Sch.Bip. ex Rchb.) F.W.Schultz & Sch.Bip.
  • Pilosella lamprocantabrica Mateo & Egido
  • Pilosella lamprocoma (Nägeli & Peter) Schljakov
  • Pilosella lamprogaliciana Mateo & Egido
  • Pilosella lathraea (Peter) Soják
  • Pilosella legiogudarica Mateo & Egido
  • Pilosella legionensis Mateo & Egido
  • Pilosella legiotremedalis Mateo & Egido
  • Pilosella leptadeniiformis (Üksip) Tupitz.
  • Pilosella leptoclados (Peter) Soják
  • Pilosella leptophyton (Nägeli & Peter) S.Bräut. & Greuter – kosmaczek delikatny
  • Pilosella leucopsilon (Arv.-Touv.) Gottschl.
  • Pilosella levieri (Peter) Soják
  • Pilosella litardiereana (Zahn) Soják
  • Pilosella longiscapa (Nägeli & Peter) Sennikov – kosmaczek długołodygowy
  • Pilosella longisquama (Peter) Holub
  • Pilosella lydiae (Schischk. & Steinb.) Tupitz.
  • Pilosella macranthela (Nägeli & Peter) Soják
  • Pilosella macranthiformis (Zahn) S.Bräut. & Greuter
  • Pilosella macrostolona (Gus.Schneid.) Soják – kosmaczek długorozłogowy
  • Pilosella macrotricha (Boiss.) F.W.Schultz & Sch.Bip.
  • Pilosella macutensis (K.Malý & Zahn) Soják
  • Pilosella mampodrensis Mateo & Egido
  • Pilosella maraniana Mateo & Egido
  • Pilosella × maschukensis (Litv. & Zahn) Soják
  • Pilosella massagetovii (Gamajun. ex Kamelin & Zuckerw.) Sennikov
  • Pilosella mayeri (Vollm.) Soják
  • Pilosella medioposita (Gottschl.) Gottschl.
  • Pilosella megargyrocoma Mateo & Egido
  • Pilosella megatricha (Borbás) Soják
  • Pilosella × melinomelas (Peter) Holub
  • Pilosella merxmuelleriana (S.Bräut.) S.Bräut. & Greuter
  • Pilosella moechiadia (Peter) S.Bräut. & Greuter
  • Pilosella montiberica Mateo & Egido
  • Pilosella muscelii (Prodan) S.Bräut. & Greuter
  • Pilosella neogelmii (Gottschl.) Gottschl.
  • Pilosella neotremedalis Mateo
  • Pilosella nevadensis (Arv.-Touv.) Mateo & Greuter
  • Pilosella nigrogudarica Mateo & Egido
  • Pilosella nigrolegionensis Mateo & Egido
  • Pilosella niveocantabrica Mateo & Egido
  • Pilosella niveocastellana Mateo & Egido
  • Pilosella niveogaliciana Mateo & Egido
  • Pilosella noguerensis Mateo
  • Pilosella norrliniiformis (Pohle & Zahn) Soják
  • Pilosella notha (Huter) S.Bräut. & Greuter
  • Pilosella novosibirskensis Tupitz.
  • Pilosella obornyana (Nägeli & Peter) Soják – kosmaczek Oborniego
  • Pilosella occidentalis (Nyár.) Soják
  • Pilosella officinarum Vaill.kosmaczek pospolity
  • Pilosella onegensis Norrl. – kosmaczek oneski
  • Pilosella oroasturica Mateo & Egido
  • Pilosella orogaliciana Mateo & Egido
  • Pilosella orolegionensis Mateo & Egido
  • Pilosella pachycymigera (Gottschl.) Gottschl.
  • Pilosella pachypilon (Peter) Soják
  • Pilosella pannoniciformis (Litv. & Zahn) Soják
  • Pilosella panticosae Mateo
  • Pilosella paragoga (Nägeli & Peter) Soják – kosmaczek złudny
  • Pilosella paragogiformis (Besse & Zahn) Soják
  • Pilosella pavichii (Heuff.) Holub
  • Pilosella pavichiodes S.Bräut. & Greuter
  • Pilosella × pawlowskiellum (Merxm.) Holub
  • Pilosella peleteriana (Mérat) F.W.Schultz & Sch.Bip.
  • Pilosella permutata (Nägeli & Peter) Soják
  • Pilosella petraea F.W.Schultz & Sch.Bip.
  • Pilosella pieriana Gottschl. & Dunkel
  • Pilosella piloselliflora (Nägeli & Peter) Soják – kosmaczek kosmaczkokwiatowy
  • Pilosella pilosellina (F.W.Schultz) F.W.Schultz & Sch.Bip. ex Soják
  • Pilosella piloselloides (Vill.) Soják – kosmaczek wysoki
  • Pilosella pinea (Schischk. & Serg.) Tupitz.
  • Pilosella pintodasilva (de Retz) Mateo
  • Pilosella plaicensis (Woł.) Soják
  • Pilosella polioderma (Dahlst.) Soják
  • Pilosella polymastix (Peter) Holub
  • Pilosella portae (Willk. ex T.Durand & B.D.Jacks.) Mateo & Greuter
  • Pilosella procera (Fr.) F.W.Schultz & Sch.Bip.
  • Pilosella procerigena (Litv. & Zahn) Sennikov
  • Pilosella promeces (Peter) Holub
  • Pilosella prussica (Nägeli & Peter) Soják – kosmaczek pruski
  • Pilosella pseudofidalgoana Mateo & Egido
  • Pilosella pseudogalliciana Mateo
  • Pilosella pseudogudarica Mateo & Egido
  • Pilosella pseudolactucella Gottschl.
  • Pilosella pseudomaraniana Mateo & Egido
  • Pilosella pseudopanticosae Mateo & Egido
  • Pilosella pseudopilosella (Ten.) Soják
  • Pilosella pseudosulphurea (Touton) Soják
  • Pilosella pseudotrichodes (Zahn) Soják
  • Pilosella pseudovahlii (de Retz) Mateo
  • Pilosella puenteana Mateo & Egido
  • Pilosella rhenovulcanica (Gottschl. & Heinrichs) Bomble
  • Pilosella rhodopea (Griseb.) Szeląg
  • Pilosella ricoana Mateo
  • Pilosella rothiana (Wallr.) F.W.Schultz & Sch.Bip. – kosmaczek szczeciniasty
  • Pilosella rubra (Peter) Soják – kosmaczek czerwonawy
  • Pilosella ruprechtii (Boiss.) P.D.Sell & C.West
  • Pilosella sabinopsis (Ganesch. & Zahn) Tupitz.
  • Pilosella salernicola (Vetter & Zahn) Soják
  • Pilosella samokoviensis (T.Georgiev & Zahn) S.Bräut. & Greuter
  • Pilosella saussureoides Arv.-Touv.
  • Pilosella scandinavica (Dahlst.) Schljakov
  • Pilosella schelkownikovii (Zahn.) Soják
  • Pilosella schizosciadia Gottschl.
  • Pilosella schneidii (Schack & Zahn) S.Bräut. & Greuter
  • Pilosella schultesii (F.W.Schultz) F.W.Schultz & Sch.Bip. ex H.P.Fuchs – kosmaczek Schultesa
  • Pilosella sciadogena Gottschl.
  • Pilosella sedelmeyeriana (Zahn) S.Bräut. & Greuter
  • Pilosella segoviensis Mateo
  • Pilosella serbica (F.W.Schultz & Sch.Bip.) Szeląg
  • Pilosella setifolia (Touton) S.Bräut. & Greuter
  • Pilosella sintenisii (Freyn) Soják
  • Pilosella solacolui S.Bräut. & Greuter
  • Pilosella soleiroliana (Arv.-Touv. & Briq.) S.Bräut. & Greuter
  • Pilosella stenosoma (Nägeli & Peter) Soják – kosmaczek kłaczkowaty
  • Pilosella sterrochaetia (Nägeli & Peter) Soják
  • Pilosella stoloniflora (Waldst. & Kit.) F.W.Schultz & Sch.Bip. – kosmaczek rudy
  • Pilosella subdecolorans (Norrl.) S.Bräut. & Greuter
  • Pilosella subgudarica Mateo & Egido
  • Pilosella subrubens (Arv.-Touv.) Zahn
  • Pilosella substoloniflora (Peter) Soják
  • Pilosella subtardans (Nägeli & Peter) Soják
  • Pilosella subulatissima (Zahn) Mateo
  • Pilosella sulphurea (Döll) F.W.Schultz & Sch.Bip. – kosmaczek siarkowy
  • Pilosella tambovica Sennikov
  • Pilosella tardiuscula (Peter) Soják
  • Pilosella tardogaliciana Mateo & Egido
  • Pilosella tendina (Nägeli & Peter) Soják
  • Pilosella tephrocephala (Vuk.) Soják
  • Pilosella tephrochlorella (Ganesch. & Zahn) Tupitz.
  • Pilosella tephrodes (Nägeli & Peter) S.Bräut. & Greuter
  • Pilosella tephroglauca (Nägeli & Peter) Soják
  • Pilosella tephrophyton (Oborný & Zahn) Soják
  • Pilosella tinctilingua (Zahn) Soják
  • Pilosella tjumentzevii (Serg. & Üksip) Tupitz.
  • Pilosella transbotnica (Norrl.) T.Tyler
  • Pilosella tremedalis Mateo
  • Pilosella tricholepia (Nägeli & Peter) Dostál
  • Pilosella trigenes (Peter) Soják
  • Pilosella triplex (Peter) Soják
  • Pilosella tubulascens Norrl.
  • Pilosella turolensis Mateo
  • Pilosella ullepitschii (Błocki) Szeląg – kosmaczek bródkowaty
  • Pilosella unamunoi (C.Vicioso) Mateo
  • Pilosella universitatis Mateo & Egido
  • Pilosella vahlii (Froel.) F.W.Schultz & Sch.Bip.
  • Pilosella vansoestii (de Retz) Mateo
  • Pilosella variifurca (Zahn) Gottschl.
  • Pilosella velutina (Hegetschw.) F.W.Schultz & Sch.Bip.
  • Pilosella verruculata (Link) Soják
  • Pilosella viridifolia (Peter) Holub
  • Pilosella visianii F.W.Schultz & Sch.Bip.
  • Pilosella walteri-langii (Gottschl.) S.Bräut. & Greuter
  • Pilosella willingorum Gottschl.
  • Pilosella wolgensis (Zahn) Soják
  • Pilosella woronowiana (Zahn) Soják
  • Pilosella xilocae Mateo
  • Pilosella ziziana (Tausch) F.W.Schultz & Sch.Bip. – kosmaczek Ziza

Przypisy

  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2022-08-31] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2022-08-31] (ang.).
  3. 1 2 3 4 5 Pilosella Hill. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-08-31].
  4. Pilosella J. Hill. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2022-08-31].
  5. 1 2 3 4 Zbigniew Mirek i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 131-133, ISBN 978-83-62975-45-7.
  6. 1 2 3 John L. Strother: Hieracium Linnaeus. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2022-08-31].
  7. 1 2 3 4 5 6 Adam Jasiewicz, Hieracium L., Jastrzębiec, [w:] Adam Jasiewicz (red.), Flora polska. Rośliny naczyniowe Polski i ziem ościennych. Tom XIV, Warszawa, Kraków: Polska Akademia Nauk, Państwowe Wydawnictw Naukowe, 1980, s. 199-201, ISBN 83-01-01923-9.
  8. 1 2 3 4 5 6 7 8 Zhu Shi & Günter Gottschlich: Pilosella Hill. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2022-08-31].
  9. Genus Pilosella Hill. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2022-08-31].
  10. Hieraciinae Cass. ex Dumort.. [w:] Compositae. The Global Database [on-line]. TICA. [dostęp 2022-09-01].
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.