Korytowo
wieś
Ilustracja
kościół w Korytowie pod wezwaniem św. Stanisława Kostki
Państwo

 Polska

Województwo

 zachodniopomorskie

Powiat

choszczeński

Gmina

Choszczno

Wysokość

75 m n.p.m.

Liczba ludności (2022)

422[1]

Strefa numeracyjna

95

Kod pocztowy

73-222[2]

Tablice rejestracyjne

ZCH

SIMC

0179105

Położenie na mapie gminy Choszczno
Mapa konturowa gminy Choszczno, po prawej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Korytowo”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Korytowo”
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego
Mapa konturowa województwa zachodniopomorskiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Korytowo”
Położenie na mapie powiatu choszczeńskiego
Mapa konturowa powiatu choszczeńskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Korytowo”
Ziemia53°08′44″N 15°32′56″E/53,145556 15,548889[3]
Strona internetowa
Dawny poniemiecki cmentarz ewangelicki w Korytowie

Korytowo niem. Kürtow) – wieś sołecka w Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie choszczeńskim, w gminie Choszczno.

Wieś wchodząca w skład sołectwa Golcza.

Wieś leży ok. 10 km na południowy wschód od Choszczna, nad Jeziorem Korytowskim.

W latach 1954–1961 wieś należała i była siedzibą władz gromady Korytowo, po jej zniesieniu w gromadzie Zieleniewo. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa gorzowskiego.

Historia

Jest to najstarsza miejscowość na ziemi choszczeńskiej. Początki sięgają czasów średniowiecza, kiedy to w rejonie cypla Jeziora Korytowskiego funkcjonowała osada przygrodowa (IX - XII wiek). Wraz z ziemią choszczeńską była we władaniu książąt wielkopolskich, a pod koniec XIII wieku, mimo burzliwych dziejów wymieniono ją w Kronice wielkopolskiej, jako ziemię leżącą w granicach diecezji poznańskiej. Początkowo Korytowo należało do joannitów, a od XIV wieku do rodziny von Wedel i von Goltz. Na przełomie XV / XVI wieku Korytowo było miastem. Do dziś z tego okresu pochodzi układ ulic.

Zabytki

Pałac w Korytowie

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są[4][5]:

  • kościół pod wezwaniem św. Stanisława Kostki z XIII wieku, przebudowany w połowie XVI wieku. Kościół parafialny, rzymskokatolicki należący do dekanatu Choszczno, archidiecezji szczecińsko-kamieńskiej, metropolii szczecińsko-kamieńskiej. Kościół ufundowała rodzina von Wedel. Budynek orientowany, zbudowany został na planie prostokąta o wymiarach 18,9 x 12,3 m. Przy zachodniej ścianie szczytowej korpusu stoi wieża zbudowana na rzucie prostokąta o wymiarach 6,7 x 7,1 m. Do północnej ściany wieży dobudowano zakrystię. Obiekt posiada budowę trzybryłową, a mianowicie: korpus nawowy pokryty dwuspadowym wysokim dachem, wieżą zwieńczoną stopniowanym hełmem z latarnią i ostrosłupową iglicą, oraz zakrystię o bryle nieregularnego wielościanu, nakrytą wysokim dachem pulpitowym. W sensie architektonicznym świątynia ma budowę halową. Elewacja południowa jest czteroosiowa, rytmiczna, przyozdobiona ceglanym portalem, Elewacja północna jest trzyosiowa, symetryczna bez elementów stylowych. Wyjątkowa jest dwuosiowa elewacja wschodnia, w której szczyt przyozdobiony został stopniowanym układem blend arkadowych i wieńczącymi go sterczynami. W blendach arkadowych umieszczono otwory okienne których łuki wsparte są na ozdobnych główkach. Masywna wieża wyróżnia się odsłoniętym wątkiem i fakturą muru kamienno - ceglanego. Na wysokości trzeciej kondygnacji elewacja ma dwuosiowy podział z ceglanymi obramieniami i pełno łukowymi nadprożami okiennymi. W kościele zachowało się kilka elementów wyposażenia o cechach zabytkowych. Najcenniejszym zabytkiem jest wczesnorenesansowa nastawa ołtarzowa w formie pentaptyku z roku 1588, ze sceną ukrzyżowania Jezusa i figurami św. Piotra i Pawła. Na trzeciej kondygnacji wieży zawieszony jest dzwon spiżowy z roku 1732. Elementem wyposażenia są też ławki drewniane wykonane w latach 30. XX wieku. Starszy dzwon z 1568 wykonany przez stargardzkiego ludwisarza Josta van Westena przechowywany jest obecnie w kościele św. Józefa w Jenikowie[6]. W latach 2002 - 2008 wykonany został kompleksowy remont wieży kościoła: wykonana została nowa konstrukcja latarni, nowa więźba hełmu, który został pokryty blachą miedzianą[7].
  • zespół pałacowy:
  • dwór - pałac z XV - XVIII wieku, przebudowany w latach 1830-1890. Nad wejściem głównym herbem właścicieli przedstawiający lwa i krasnala z rybim ogonem. Budynek stoi na dużo starszych murach średniowiecznego zamku, piwnice gotyckie. Pałac jest trzyskrzydłowy, parterowy, dziedziniec otwarty na ogród. Nakryty wysokim mansardowym dachem. Główne skrzydło ozdobione facjatkami i trzykondygnacyjnym ryzalitem z owalnym frontonem, boczne skrzydła ozdobione skromnymi szczytami.
  • park graniczący z dworem założony w XVI wieku. Dla podniesienia walorów widokowych usypano kopiec. Park rozciągał się wzdłuż jeziora i przechodził w promenadę leśną.

inne zabytki:

  • budowle z gołębnikami i spichlerzami wchodzącymi w skład folwarku, bezstylowa oficyna.
  • grodzisko stożkowe porośnięte parkiem, w jego zboczu głęboka lodownia z XVIII w[8].

Gospodarka

W Korytowie jest jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej.

Przypisy

  1. ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-06].
  2. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 516 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  3. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 58644
  4. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. zachodniopomorskiego - stan na 31.12.2012 r.. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 5. [dostęp 2013-04-11].
  5. ↑ „Zachodniopomorski Wojewódzki Konserwator Zabytków”. Szczecin.
  6. ↑ M. Majewski Ludwisarstwo stargardzkie XVI-XVII wieku. Przyczynek do "Corpusu Campanorum Pomeranorum" [w:] Mała Ojczyzna - Wczoraj i Dziś. Materiały z sesji, Stargard 1999, s. 60
  7. ↑ Parafia Korytowo. „Archidiecezja szczecińsko-kamieńska”. Szczecin.
  8. ↑ Piotr Skurzyński "Pomorze" Wyd. Sport i Turystyka - Muza S.A. Warszawa 2007 s. 51 ISBN 978-83-7495-133-3

Bibliografia

  • Grzegorz Jacek Brzustowicz, Przewodnik po gminie Choszczno, Bydgoszcz, 2003
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.