Konstantistenorden czyli Konstantisten - zakon (studencki) konstantowców - jedna z bardziej znaczących korporacji studenckich w Niemczech działających pod koniec XVIII wieku, wzorowana na lożach wolnomularskich, sympatyzująca z oświeceniową ideologią rewolucji francuskiej, to też prześladowana przez władze państwowe i uczelniane.

Nazwa korporacji wywodzi się, być może, z łaciny constans (niem. konstant) oznacza między innymi silny, spokojny, niewzruszony, konsekwentny. Natomiast niem. Konstante= stała (matematyczna, fizyczna, logiczna); w żargonie studenckim^[1] - miejsce stałych spotkań korporacyjnych, naturalnie z wyszynkiem, ponieważ picie piwa stanowiło istotny element obrzędowości studenckiej.

Historia

Od połowy XVIII wieku powstawały, obok tradycyjnych struktur wolnomularskich, nowe formy stowarzyszeń studenckich. Jak podaje W.Hardtwig^[2] do najważniejszych wśród nowo powstających zakonów studenckich (Orden) należały: Amicisten (Jena 1770 r.), Unitisten ((Halle 1774 r.), i Konstantisten (Halle 1777 r.), które rozwinęły się obok istniejących od dawna studenckich stowarzyszeń ziomkoskich (niem. Landsmannschaft), organizowanych według kraju pochodzenia. Te zakony miały strukturę wzorowaną na loży wolnomularskiej, a mianowicie^[3]:

• zachowanie tajności poczynań,
• elitarny dobór członków,
• przemyślany i skomplikowany ceremoniał, między innymi cyrkiel (korporacyjny) jako monogram organizacyjny;
• zasada, że przynależność do zakony obowiązuje na całe życie.

Od istniejących ziomkostw nowe korporacje odróżniały się przede wszystkim zaangażowaniem politycznym^[4], wynikającym z przyjętych założeń światopoglądowych sympatyzujących z oświeceniowymi ideami rewolucji francuskiej. Konstantisten, tak jak i inne zakony studenckie, traktowane przez władze jako organizacje wywrotowe, były zwalczane z całą surowością, dlatego nie mogły się rozwinąć i zaniknęły około roku 1800. Ich struktura organizacyjna nie była dostosowana do działalności konspiracyjnej.

Bibliografia

• Wolfgang Hardtwig: Nationalismus und Bürgerkultur in Deutschland, 1500-1914 Opublikowana przez Vandenhoeck & Ruprecht, 1994. ISBN 3-525-01355-8, 9783525013557 Liczba stron: 328; rozdz.7. Studentenorden, Burschenschaften, Amicisten
• Andreas Klinger: Elite der Menschheit? Identität und Selbstverständnis im studentischen Konstantistenorden, in: Gonthier-Louis Fink/Andreas Klinger (Hg.), Identitäten um 1800 – Erfahrungen und Fiktionen, Frankfurt a. M. u. a. 2004, S. 455-483 (= Jenaer Beiträge zur Geschichte, 6).

Przypisy