Kolczakowate
Echimyidae
J.E. Gray, 1825[1]
Ilustracja
Przedstawiciel rodziny – kolcozbrojnik nagoogonowy (Hoplomys gymnurus)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Infragromada

łożyskowce

Rząd

gryzonie

Podrząd

jeżozwierzowce

Infrarząd

jeżozwierzokształtne

Nadrodzina

Octodontoidea

Rodzina

kolczakowate

Typ nomenklatoryczny

Echimys G. Cuvier, 1809

Synonimy
Podrodziny

5 podrodzin (w tym 1 wymarła) + 3 rodzaje wymarłe o statusie incertae sedis – zobacz opis w tekście

Kolczakowate[2], kolczaki (Echimyidae) – rodzina ssaków z podrzędu jeżozwierzowców (Hystricomorpha) w obrębie rzędu (Rodentia) gryzoni wyglądem zewnętrznym zbliżonych do myszowatych.

Zasięg występowania

Występują w Ameryce Południowej[3]. Prowadzą naziemny lub nadrzewny tryb życia. Jednym z przedstawicieli jest występujący w Gujanie kolczakowiec kajeński (Proechimys guyannensis).

Charakterystyka

Kolczakowate są gryzoniami o średniej wielkości[4], ale w stosunku do innych przedstawicieli południowoamerykańskich jeżozwierzokształtnych są małe. Długość 8–50 cm. Korpus kształtu szczurzego, średniej wielkości oczy. Ogon ma długość mniej więcej połowy wymiaru ciała. Przednie łapy mają 4 funkcjonalne palce, a tylne 5. W zależności od gatunku i przystosowania palce i pazury są wykształtowane w różny sposób. Uzębienie ma układ: 1 / 1, 0 / 0, 1 / 1, 3 / 3 = 20

Kolczakowate zajmują różne siedliska. Niektóre z nich są w pełni nadrzewne, prawdopodobnie nigdy nie schodzą z wierzchołków drzew. Inne prowadzą życie w norach, lub buszują w poszyciu leśnym. Pożywienie kolczakowatych – również w zależności od gatunku – stanowić mogą zarówno pędy bambusa, owoce, liście, kora, jak i owady.

Systematyka

Do kolczakowatych zaliczane są podrodziny[5][6][2]:

  • Capromyinae Smith, 1842 – hutie
  • Carterodontinae Courcelle, Tilak, Leite, Douzery & Fabre, 2019 – jedynym przedstawicielem jest rodzaj Carterodon Waterhouse, 1848 – kolczastek – z jednym gatunkiem Carterodon sulcidens (Lund, 1841) – kolczastek bruzdozębny
  • Heteropsomyinae Anthony, 1917 – pieczarowce – takson wymarły
  • Euryzygomatomyinae Emmons, 2005
  • Echimyinae J.E. Gray, 1825 – kolczaki

Z analizy filogenetycznej przeprowadzonej przez Fabre’a i współpracowników (2014) wynika, że powyższe podrodziny nie tworzą kladu, do którego nie należałyby także hutiowate (Capromyidae); na tej podstawie autorzy włączyli hutiowate do kolczakowatych, nadając im rangę podrodziny Capromyinae[7].

Opisano również rodzaje wymarłe o niepewnej pozycji taksonomicznej i nie przypisane do żadnej z podrodzin[8]:

  • Palaeoechimys Spillmann, 1949[9] – jedynym przedstawicielem był Palaeoechimys peruvianus Spillmann, 1949
  • Protadelphomys Ameghino, 1902[10] – jedynym przedstawicielem był Protadelphomys latus Ameghino, 1902
  • Reigechimys Verzi, Vucetich & Montalvo, 1994[11]

Uwagi

  1. ↑ Pisownia oryginalna.

Przypisy

  1. ↑ J.E. Gray. An Outline of an Attempt at the Disposition of Mammalia into Tribes and Families, with a List of the Genera apparently appertaining to each Tribe. „Annals of Philosophy”. New Series. 10, s. 341, 1825. (ang.).
  2. 1 2 Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 293–297. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
  3. ↑ P.-H. Fabre, J. Patton & Y. Leite: Family Echimyidae (Hutias, Coypu South and American Spiny-rats). W: D.E. Wilson, T.E. Lacher, Jr & R.A. Mittermeier: Handbook of the Mammals of the World. Cz. 6: Lagomorphs and Rodents I. Barcelona: Lynx Edicions, 2016, s. 552–641. ISBN 978-84-941892-3-4. (ang.).
  4. ↑ University of Michigan Museum of Zoology.
  5. ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-10-18]. (ang.).
  6. ↑ C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 568–582. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
  7. ↑ P.-H. Fabre, J.T. Vilstrup, M. Raghavan, C. Der Sarkissian, E. Willerslev, E.J.P. Douzery & L. Orlando. Rodents of the Caribbean: origin and diversification of hutias unravelled by next-generation museomics. „Biology Letters”. 10 (7), s. 20140266, 2014. DOI: 10.1098/rsbl.2014.0266. (ang.).
  8. ↑ J.S. Zijlstra, Echimyidae Gray, 1825, Hesperomys project (Version 23.8.1), DOI: 10.5281/zenodo.7654755 [dostęp 2023-10-18] (ang.).
  9. ↑ F. Spillmann. Contribución a la paleontología del Perú. Una mamifauna fósil de la región del río Ucayali. „Publicaciones del Museo de Historia Natural "Javier Prado"”. (C). 1, s. 29, 1949. (hiszp.).
  10. ↑ F. Ameghino. Première contribution à la connaissance de la faune mammalogique des couches à Colpodon. „Boletin de la Academia Nacional de Ciencias en Córdoba, República Argentina”. 17, s. 112, 1902. (hiszp.).
  11. ↑ D.H. Verzi, M.G. Vucetich & C.I. Montalvo. Octodontid-like Echimyidae (Rodentia) an Upper Miocene episode in the radiation of the family. „Palaeovertebrata”. 23 (1-4), s. 201, 1994. (ang.).

Bibliografia

  • Kazimierz Kowalski: Ssaki, zarys teriologii. Warszawa: PWN, 1971.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.