Kościół bł. Michała Kozala
2251/A z dnia 20.10.1992
filialny
Ilustracja
Prezbiteria kościoła
Państwo

 Polska

Województwo

 wielkopolskie

Miejscowość

Gniezno

Wyznanie

katolickie / protestanckie

Kościół

rzymskokatolicki / ewangelicko-augsburski

Parafia

Parafia bł. Michała Kozala w Gnieźnie

Wezwanie

bł. Michał Kozal

Wspomnienie liturgiczne

14 czerwca

Położenie na mapie Gniezna
Mapa konturowa Gniezna, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Kościół bł. Michała Kozala”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Kościół bł. Michała Kozala”
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego
Mapa konturowa województwa wielkopolskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Kościół bł. Michała Kozala”
Położenie na mapie powiatu gnieźnieńskiego
Mapa konturowa powiatu gnieźnieńskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Kościół bł. Michała Kozala”
Ziemia52°32′01,0″N 17°34′32,0″E/52,533611 17,575556
Strona internetowa
Bryła kościoła – widok na zachodnią stronę świątyni wraz z drzwiami do kotłowni i południowym wejściem – tzw. wejście od strony szpitala (lipiec 2010)

Kościół bł. Michała Kozala w Gnieźnie – neogotycki kościół wybudowany w latach 1894-1895 i powstały według projektu Bruna (prawdopodobnie Bruno Schulza, niemieckiego architekta) jako kaplica szpitala psychiatrycznego „Dziekanka”[1], obecnie kościół katolickiej parafii pw. bł. Michała Kozala w Gnieźnie, ale użytkowany również przez ewangelicką parafię z Poznania (kościół symultaniczny). Świątynia o dwóch prezbiteriach[2][3]. Od 7 lutego 2012 roku tymczasowo zamknięty[4].

Historia

Kopia dokumentu znalezionego w wieży kościoła

Kościół został wybudowany w 1894 roku. Według dokumentu odnalezionego w jego wieży, prace murarskie wykonywali mistrz murarski Hoffman z Gniezna, mistrz Kinzell oraz mistrz Zelm, natomiast prace ciesielskie – przedsiębiorca budowlany z Rosenbergu i podmistrz Timm[5]. Pierwotnie kościół służył jako kaplica szpitala psychiatrycznego „Dziekanka”, jednak od początku przeznaczony był na świątynię dwuwyznaniową. Dekretem prymasa Augusta Hlonda został kościołem filialnym parafii Wniebowzięcia NMP i św. Wojciecha (archikatedralnej). 1 stycznia 1988, dekretem prymasa Józefa Glempa, został kościołem nowo utworzonej parafii bł. Michała Kozala.

Po objęciu urzędu proboszcza przez ks. Sławomira Jessę w 1997 roku, kościół był systematycznie remontowany (wymieniono konfesjonały, oświetlenie, wykonano prace malarskie)[6]. Pod koniec lat 90. dokonano remontu wieży kościoła, który sfinansowali zarówno parafianie, jak i członkowie wspólnoty ewangelickiej[7]. 23 marca 2009 roku, w czasie nabożeństwa Koronki do Miłosierdzia Bożego, w kościele wybuchł pożar, do którego przyczyniła się sadza w kominie[4]. Rok później, w czasie nabożeństwa Gorzkich żalów, stare, zamurowane przewody doprowadziły do wybuchu w kruchcie przy wyjściu od strony szpitala[8]. Dwa miesiące później, 29 maja, powiększyło się zarysowanie na suficie i pojawiło się wybrzuszenie nad wejściem, co groziło zawaleniem sufitu. Z tego powodu na ponad tydzień kościół został zamknięty. Po inspekcji konserwatora zabytków i chwilowym podparciu sufitu belami, kościół został otwarty, ale wymaga gruntownego remontu[9][10][11]. 7 lutego 2012 roku nastąpiła poważna awaria komina. W wyniku nieszczelności przewodu kominowego, dym przedostał się do wnętrza świątyni. W związku z koniecznością niezbędnego remontu świątynia została zamknięta, a większość jej wyposażenia liturgicznego przeniesiona do kaplicy parafialnej i plebanii[12]. 20 grudnia 2012 roku podpisano akt notarialny, którym Skarb Państwa przekazał prawo własności kościoła kurii metropolitalnej. Tego samego dnia kuria zrzekła się własności i przekazała ją parafii pw. bł. Michała Kozala w Gnieźnie[13]. W czerwcu 2013 roku doszło do włamania, w którego wyniku skradziono żyrandole, kinkiety i inne cenne przedmioty, które pozostały po zamknięciu kościoła[4]. 14 października tegoż roku rozpoczęto prace remontowe dachu świątyni, częściowo sfinansowane przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Do końca 2014 roku ukończono prace nad całkowitym remontem dachu oraz zamontowaniem nowego ogrzewania. Z powodu braku pełnego dofinansowania prace były dwukrotnie zawieszane. Od 2015 roku prace pozostają wstrzymane[14].

Architektura

Wybudowany z czerwonej cegły na planie prostokąta jako kościół jednonawowy. Posiada wieżę z nieczynnym dzwonem, odrestaurowaną pod koniec ubiegłego wieku, przy współpracy proboszcza parafii i członków Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego. Na zewnętrznej, wschodniej ścianie kościoła znajduje się tablica upamiętniająca zamordowanych przez hitlerowców pacjentów szpitala[3] oraz tablica upamiętniająca zmarłego tragicznie ks. Witolda Ceglarka, wikariusza parafii. Posiada też dwie kruchty i tym samym dwa boczne wejścia (nie ma wejścia na wprost ołtarzy). W czterech narożnikach kościoła wybudowano cztery małe pomieszczenia: dwa od strony wschodniej połączone z kościołem i dwa od zachodniej niemające połączenia ze świątynią. Pomieszczenia od strony wschodniej służą jako zakrystie parafii katolickiej – jedna dla kapłanów, a druga dla służby liturgicznej. Pomieszczenia zachodnie – jedno to kotłownia, drugie jest niezagospodarowane. Na ścianach północnej i południowej mieszczą się okna w kształcie rozety, a nad nimi oraz na chórze i w prezbiteriach – pojedyncze okna w kształcie koła[9].

Prezbiterium katolickie

Mieści się przy wschodniej ścianie świątyni, tak samo jak prezbiterium ewangelickie. Posiada drewniany, lekko pozłacany ołtarz z kopią obrazu Madonny Sykstyńskiej i tabernakulum. Po prawej stronie tabernakulum znajduje się miejsce celebransa, współcelebransów liturgii i lektorów. Po obu stronach tabernakulum znajdują się dwie rzeźby: po lewej św. Franciszka z Asyżu z Dzieciątkiem Jezus, a po prawej Jezusa Miłosiernego. Przy obrazie mieściły się złocone świeczniki, skradzione w 2013 roku[4], a przy głównym, drewnianym ołtarzu także srebrzony krzyż papieski, który po zamknięciu kościoła został przeniesiony do kaplicy parafialnej. Całe prezbiterium wymalowano w kolorach białym i jasnożółtym, zaś ołtarz z obrazem Madonny – w kolorach brązowym i złotym.

Prezbiterium ewangelickie

Jest ono wysunięte bardziej do przodu niż prezbiterium katolickie, posiada trzystopniowy ołtarz, zbudowany analogicznie do przedsoborowego katolickiego. Za ołtarzem umieszczona została kopia obrazu Ostatniej Wieczerzy Leonarda da Vinci[2].

Nawa

Pomiędzy ołtarzami kolejno od góry znajdują się: krzyż, obraz Matki Bożej Nieustającej Pomocy oraz portret bł. Michała Kozala. Tuż przed nim mieściły się ewangeliarz oraz paschał. Naprzeciwko prezbiteriów znajduje się chór muzyczny, dawniej wraz z elektrycznymi organami, przeniesionymi do kaplicy parafialnej. Nad drewnianą amboną, zdobioną wizerunkiem Ducha Świętego, znajdującą się po prawej stronie ołtarza katolickiego, wisi zabytkowa rzeźba Matki Bożej z Dzieciątkiem, wykonana przez Jadwigę Boniewską[15]. Po lewej stronie ołtarza ewangelickiego mieścił się obraz Najświętszego Serca Jezusa. Również w tym miejscu umieszczone zostały kamień węgielny poświęcony przez Jana Pawła II oraz papieski portret, które w marcu 2011 roku zostały przeniesione do nowej kaplicy.

Zbór Ewangelicko-Augsburski

W każdą pierwszą niedzielę miesiąca o godzinie 15:30 odbywały się nabożeństwa ewangelickie. Po zamknięciu kościoła odbywają się one w kaplicy parafialnej przy ulicy E. Orzeszkowej. Opiekę duszpasterską nad filiałem sprawuje poznańska parafia ewangelicko-augsburska. Ważnym wydarzeniem dla wiernych obydwu wyznań było pierwsze nabożeństwo ekumeniczne, odprawione podczas Tygodnia Modlitwy o Jedność Chrześcijan 19 stycznia 2003 roku[16], a także nabożeństwo w ramach VIII Zjazdu gnieźnieńskiego, podczas którego obecni byli wierni i przedstawiciele trzech Kościołów chrześcijańskich[17].

Przypisy

  1. ↑ Towarzystwo Miłośników Gniezna: Encyklopedia Gniezna i Ziemi Gnieźnieńskiej. Gniezno: 2011, s. 336. ISBN 978-83-932928-0-6.
  2. 1 2 Gniezno - Kościół pw. bł. Michała Kozala. [dostęp 2011-04-25].
  3. 1 2 Kościół bł. Michała Kozala. Urząd Miasta Gniezna. [dostęp 2017-01-17].
  4. 1 2 3 4 Rafał Wojciechowski: Zabytek, który czeka... Kościół przy ulicy Poznańskiej. Gniezno: „Z życia Parafii bł. Michała Kozala”, 28.07.2013.
  5. ↑ Praca zbiorowa. Skarby kościoła na Dziekance. „Z życia Parafii bł. Michała Kozala”, 28.02.2010.
  6. ↑ Sławomir Jessa. Sprawozdanie duszpasterskie za rok 2002. „Archiwum Parafii”.
  7. ↑ Rafał Wojciechowski: Historia Parafii. 27.11.2011. [dostęp 2017-01-17].
  8. ↑ Rafał Wojciechowski: Wybuch w kościele. Gniezno: Z życia Parafii bł. Michała Kozala, 28.02.2010.
  9. 1 2 Praca zbiorowa. Artykuły z gazetki parafialnej od nr 1 do nr 31. „Z życia Parafii bł. Michała Kozala”.
  10. ↑ Rafał Wojciechowski. "Bo tam gdzie my jesteśmy, tam jest Kościół". Wielka próba dla naszej parafii – chwilowe zamknięcie kościoła. „Z życia Parafii bł. Michała Kozala...”, 06.06.2010.
  11. ↑ Rafał Wojciechowski. Wybuch w kościele. „Z życia Parafii bł. Michała Kozala...”, s. 2, 28.02.2010.
  12. ↑ Rafał Wojciechowski. Awaria komina w kościele. „Z życia Parafii bł. Michała Kozala...”, 26.02.2012.
  13. ↑ Rafał Wojciechowski. Kościół przy ul. Poznańskiej własnością naszej Parafii. „Z życia Parafii bł. Michała Kozala”, 30.12.2012.
  14. ↑ Krzysztof Stanula. List do Parafian. „Zawsze gotów”, 20.12.2016.
  15. ↑ Gabriela Mikołajczyk: Jeden dzień w Gnieźnie. Gniezno: Prymasowskie Wydawnictwo GAUDENTINUM, 1997, s. 18–19. ISBN 83-85654-75-5.
  16. ↑ Michał Muraszko. Z historii gnieźnieńskich zjazdów. „Z życia Parafii bł. Michała Kozala”, 7.03.2010.
  17. ↑ Michał Muraszko. Nabożeństwo ekumeniczne. „Z życia Parafii bł. Michała Kozala”, 14.03.2010.

Bibliografia

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.