Kościół Dobrego Pasterza w Istebnej
A-314/78 z dnia 11.05.1978[1]
kościół parafialny
Ilustracja
Państwo

 Polska

Miejscowość

Istebna

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Parafia

Parafia Dobrego Pasterza w Istebnej

Wezwanie

Dobrego Pasterza

Położenie na mapie gminy Istebna
Mapa konturowa gminy Istebna, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Kościół Dobrego Pasterza w Istebnej”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Kościół Dobrego Pasterza w Istebnej”
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Kościół Dobrego Pasterza w Istebnej”
Położenie na mapie powiatu cieszyńskiego
Mapa konturowa powiatu cieszyńskiego, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Kościół Dobrego Pasterza w Istebnej”
Ziemia49°33′49,5″N 18°53′31,0″E/49,563750 18,891944

Kościół Dobrego Pasterza w Istebnej – rzymskokatolicki kościół parafialny znajdujący się w Istebnej, w powiecie cieszyńskim, w województwie śląskim. Należy do dekanatu Istebna diecezji bielsko-żywieckiej.

Historia i opis

Znajdujący się w centrum wsi kościół zbudowany został w latach 1792-1794 na miejscu wcześniejszej drewnianej kaplicy z 1720 roku. Powstała ona w efekcie jezuickiej misji chrystianizacyjnej prowadzonej wśród górali[2] przez ks. Leopolda Tempesa (jezuitę związanego misją z Jabłonkowem)[3]. Pośrednio w jej wyniku, pod koniec XVIII w., powstał obecny murowany kościół, wzniesiony według projektu majstra murarskiego Józefa Drachnego z Cieszyna[4], do którego przeniesiono m.in. krzyż wykonany z drewna lipowego, będący prawdopodobnie dziełem uczniów z krakowskiej pracowni Wita Stwosza. Na miejscu pierwotnej, nieistniejącej już kaplicy drewnianej obecnie znajduje się figura Matki Boskiej, przedstawionej według paryskiego objawienia św. Katarzyny Labouré, znanego z Cudownego Medalika.

Po rozbudowie w latach 1928-1929 kościół przybrał obecny kształt architektoniczny. Wewnątrz, w nawie głównej powstają wówczas polichromie autorstwa dwóch istebniańskich artystów: Jana Wałacha i Ludwika Konarzewskiego[5]. W ołtarzu głównym (dzieło L. Konarzewskiego) znajduje się namalowany przez J. Wałacha Obraz Chrystusa Dobrego Pasterza usytuowanego na tle istebniańskiego krajobrazu. Obraz otoczony jest płaskorzeźbami 12 apostołów i zwieńczony opromienioną figurą w konwencji Matki Boskiej Częstochowskiej z Dzieciątkiem Jezus na ręce oraz ze znajdującym się u podstaw przedstawienia ukoronowanym orłem[6]. Na szczególną uwagę zasługują polichromie we wnętrzu kościoła przedstawiające Piekło i Niebo (L. Konarzewski) czy choćby spowiedź górali (Jan Wałach) oraz młodopolskie elementy wyposażenia: ambona w kształcie łodzi i chrzcielnica w kształcie muszli (L. Konarzewski)[7].

Po prawej stronie ołtarza głównego – kaplica z oryginalnym wystrojem według koncepcji Joanny Konarzewskiej, powstałym w 1953 roku: realistycznym malowidłem przedstawiającym procesję górali pędzla Ludwika Konarzewskiego juniora, jego również autorstwa – obrazem ołtarzowym, ukazującym Chrystusa na Krzyżu w rozmowie z Dobrym Łotrem oraz z wystrojem ceramicznym jego siostry – Marii Konarzewskiej[8].

Do miejscowych tradycji nawiązuje również lewy boczny ołtarz, dłuta Ludwika Konarzewskiego juniora. Posiada on mensę spoczywającą na podstawie w kształcie trówły - ryzowanej skrzyni wałaskiej, a w nadstawie płaskorzeźbę, przedstawiającą apostoła Piotra jako opiekuna pary góralskiej, trzymającej w rękach miniaturę kościoła[4].

Na uwagę zasługują też bardzo oryginalne zamknięte oprawy oświetleniowe, lamp sufitowych w formie tzw. oboniek, czyli płaskich, drewnianych beczułek góralskich, w których przechowywało się mleko owcze - według pomysłu brata Ludwika Konarzewskiego-juniora - architekta Stanisława Konarzewskiego[9]. Dzięki tej właśnie koncepcji dość powszechne stało się w regionie wykorzystywanie formy tych naczyń jako lamp dekoracyjnych, w których zamiast dna umieszczone jest szkło, na którym układa się koronki koniakowskie. W tym samym miejscu pod chórami znajdują się konfesjonały w stylu hiszpańskim, wykonane przez jednego z uczniów L. Konarzewskiego - snycerza Józefa Bocka z Istebnej Mlaskawki[6].

Na wschód od kościoła, za pomnikiem Pawła Stalmacha znajduje mały park z drzewami liczącymi ponad 300 lat. Jego część zajmuje stary cmentarz istebniański, założony na przełomie XVIII/XIX w. z charakterystycznymi żeliwnymi krzyżami odlanymi w hutach w Baszce, Trzyńcu i Ustroniu[4]. Obok kościoła wznosi się budynek dawnej szkoły parafialnej z 1819 r., na którym umieszczono tablicę upamiętniającą alpinistę Jerzego Kukuczkę. Na zachód od kościoła umiejscowiono nowy cmentarz, gdzie spoczywa wiele znanych i kojarzonych z Trójwsią Beskidzką osób, jak rodzina Konarzewskich, Jan Kawulok, Paweł Łysek czy ks. Emanuel Grimm[10].

Przypisy

  1. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023.
  2. ↑ Marcin Żerański: Śląsk Cieszyński. Od Bielska-Białej do Ostrawy. Cieszyn: Pracownia na pastwiskach, 2012, s. 226. ISBN 978-83-933109-3-7.
  3. ↑ Małgorzata Kiereś, o. Leopold Tempes Pierwszy misjonarz Górali Beskidu Śląskiego, Istebna: Interfon, 2002, ISBN 83-87308-62-5, OCLC 749525852.
  4. 1 2 3 Mirosław Barański: Beskid Śląski. Przewodnik. Wyd. II, zaktualizowane i uzupełnione. Pruszków: Oficyna Wydawnicza REWASZ, 2019, s. 391-392. ISBN 978-83-8122-015-6.
  5. ↑ Michał Kowalski: Śląsk Cieszyński - Po obu stronach Olzy. Wyd. II. Kraków: Amistad Sp. z o.o. - Program PolskaTurystyczna.pl, 2009, s. 70. ISBN 978-83-7560-069-8.
  6. 1 2 Zabytki - Kościół pw. Dobrego Pasterza w Istebnej. [w:] Trójstyk [on-line]. [dostęp 2018-09-10]. (pol.).
  7. ↑ Łukasz Konarzewski: Ludwik Konarzewski senior, [w:] „Ziemia śląska”, red. Lech Szaraniec, t. 2, Katowice 1989, s. 62-65
  8. ↑ Łukasz Konarzewski: Katalog zbiorów prac plastycznych rodziny Konarzewskich oraz muzealiów w Istebnej na Buczniku, Olkusz 2015, s. 228-261 i 295-296 ISBN 978-83-939096-0-5
  9. ↑ Łukasz Konarzewski: dz. cyt.s. 291-293 i 295
  10. ↑ Weronika Szewczyk: Wokół Beskidu Śląskiego - przewodnik turystyczny. Wyd. 1. Kraków: Wydawnictwo "Compass", 2012, s. 62. ISBN 978-83-7605-333-2.

Bibliografia

  • Katalog Zabytków Sztuki w Polsce, t. 6, z. 3 (miasto Cieszyn i pow. Cieszyński), opr. T. Małkowska-Holcerowa i J. Mańkowska- Jurczakowa oraz R. Brykowski i Z. Winiarz, 1974, s. 83;
  • Małgorzata Kiereś, o. Leopold Tempes Pierwszy misjonarz Górali Beskidu Śląskiego, Istebna: Interfon, 2002, s. 5, ISBN 83-87308-62-5, OCLC 749525852.
  • Łukasz Konarzewski: Ludwik Konarzewski senior, [w:] „Ziemia śląska”, red. Lech Szaraniec, t. 2, Katowice 1989, s. 62-65 ISSN 0860-6676
  • Łukasz Konarzewski: Katalog zbiorów prac plastycznych rodziny Konarzewskich oraz muzealiów w Istebnej na Buczniku, Olkusz 2015 ISBN 978-83-939096-0-5
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.