 Nawa główna | |||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||||||||
| Wyznanie |
Kościół orientalny rytu Aleksandryjskiego | ||||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||||
| Archidiecezja |
Archidiecezja Aleksandrii | ||||||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||||||
| Wspomnienie liturgiczne | |||||||||||||||
| Przedmioty szczególnego kultu | |||||||||||||||
| Relikwie | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| |||||||||||||||
Położenie na mapie Egiptu  | |||||||||||||||
 30°00′22,6″N 31°13′50,4″E/30,006278 31,230667 | |||||||||||||||
| Strona internetowa | |||||||||||||||
Kościół św. Sergiusza[1] Kanisat Abu Sardża, Kanīsat Abū Sarjah[2] (Abu Sarga) – najstarszy kairski kościół datowany na IV[3] lub V wiek[4], zlokalizowany w Qasr el-Shama w Starym Kairze[3]. Zgodnie z tradycją zbudowany jest na miejscu przebywania Świętej Rodziny w czasie pobytu w Egipcie. Kościół należy do Archidiecezji Aleksandrii Koptyjskiego Kościoła Ortodoksyjnego i jest pod wezwaniem męczenników chrześcijańskich św. Sergiusza i św. Bakchusa, żołnierzy armii rzymskiej. Część ich relikwii jest przechowywana w tym kościele[4].
Tradycja lokalnego Kościoła koptyjskiego wiąże lokalizację kościoła z trzytygodniowym pobytem Świętej Rodziny w Egipcie. Ma o nim świadczyć krypta zlokalizowana w dolnej części kościoła, która miała być miejscem ich zamieszkiwania[4]. Przeprowadzone badania geofizyczne podziemnej części budowli wykluczają, by mogłaby to być oryginalna „święta krypta” i prawdopodobnie jest budowlą pochodzącą z II wieku. Na głębokości 5 metrów poniżej aktualnego dna sanktuarium naukowcy odnotowali anomalie odbić fal sejsmicznych, które wskazują na istnienie na tej głębokości zakopanego sufitu pierwotnej krypty[3].
W 1164 roku (24 pachons 880 A.M.) w kościele pochowany został także męczennik, święty Kościoła koptyjskiego, Basznouna (Bashnuna al-Maqari)[5].
Architektura
Kościół św. Sergiusza został wzniesiony na rzucie prostokąta, w formie bazyliki z nawą główną i dwiema nawami bocznymi (północną i południową), oraz narteksem[4][6]. Kościół jest orientowany, z nawą główną pokrytą dwuspadowym dachem, zaś nawy boczne pokrywają płaskie, poziome zadaszenia[6]. Charakterystyczny dach budowli ma przypominać Arkę Noego. Nawy oddzielają dwa rzędy kolumn – jedenaście jest wykonanych z białego marmuru, a tylko jedna z czerwonego granitu. Powyżej nawy bocznej istnieje galeria z dwiema kapliczkami, które są używane do kultu prywatnego i praktykowania postu przed Wielkanocą. Pierwsza jest poświęcona patronom kościoła – męczennikom Sergiuszowi i Bakchusowi, zaś druga Abrahamowi, Izaakowi i Jakubowi[4].
Na części kolumn widnieją wizerunki świętych. Na ikonach przedstawione są sceny z życia Chrystusa, Najświętszej Marii Panny oraz świętych. Ulokowane we wschodniej części budowli sanktuarium oddziela od nawy głównej drewniany higab, pięknie zdobiony hebanem i kością słoniową. Jego najstarsza część pochodzi z XIII wieku. Drewniany baldachim nad ołtarzem sanktuarium jest wsparty na czterech filarach. Zdobią go sceny biblijne, między innymi przedstawiające Pantokratora i Archanioła Gabriela. Apsydę za ołtarzem zdobią mozaiki i pasy z marmuru[4]. Zadaszenie nad głównym, centralnym ołtarzem poświęconych Sergiuszowi i Bakchusowi ma formę sklepienia kolebkowego i zwieńczone jest konchą. Boczne sanktuaria – północne (poświęcone Archaniołowi Gabrielowi) i południowe (ku czci Archanioła Michała) są pokryte płytkimi kopułami[6]. W północno-zachodniej części kościoła ulokowane jest baptysterium[4].
W kościele św. Sergiusza istniał, dobrze zachowany, najstarszy w Egipcie ołtarz. Został on przeniesiony do utworzonego przy kościele Muzeum Koptyjskiego. Trafiła tam także część oryginalnej drewnianej ambony[4].
Muzeum Koptyjskie
Na początku XX wieku przy kościele zostało utworzone Muzeum Koptyjskie. Zostało ufundowane w 1908 roku przez przywódcę koptyjskiego, paszę Marcusa Simaika, przy aprobacie patriarchy Cyryla V, a inauguracja nastąpiła w 1910[7]. Zostało ulokowane na piętrze dawnego monasteru, z wejściem z przedsionka kościoła. Oprócz wspomnianych wyżej artefaktów z kościoła św. Sergiusza oraz licznych fragmentów architektonicznych z okresu XIII–XVI w., zgromadzono wiele bogato iluminowanych, średniowiecznych kodeksów, ikon odwołujących się do średniowiecznego bizantyńskiego malarstwa, a także sprzętów codziennego użytku, strojów i biżuterii[8]. W 1931 muzeum zostało upaństwowione[7].
Przypisy
- ↑ GUGiK, Protokół 49. posiedzenia Komisji Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 7 kwietnia 2010 roku, „Główny Urząd Geodezji i Kartografii”, Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej, 7 kwietnia 2010 (pol.).
- ↑ GUGiK, Nazewnictwo geograficzne świata: Zeszyt 2 – Bliski Wschód, „Główny Urząd Geodezji i Kartografii”, Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej, 2013 (pol.).
- 1 2 3 Sayed Hemeda & Kyriazis Pitilakis. Geophysical Investigations at Cairo’s Oldest, the Church of Abu Serga (St. Sergius), Cairo, Egypt. „Research in Nondestructive Evaluation”. 28 (3), s. 123-149, 2017. Springer International Publishing AG. DOI: 10.1080/09349847.2016.1143991. ISSN 0934-9847. (ang.).
- 1 2 3 4 5 6 7 8 Ghobrial Guirguis Bestawros: ABU SARGA. Coptic Cairo. [dostęp 2018-01-01]. (ang.).
- ↑ Otto F.A. Meinardus. St. Bashnuna. „Coptic Church Review”. 25 (1), s. 11, 2004. ISSN 0273-3269. (ang.).
- 1 2 3 Sherif Raouf Morgan. Shaker’s typological classification of Coptic Orthodox Church design An application on Historic Coptic churches of Old Cairo and Fustat >> SAINT SERGIUS AND SAINT BACCHUS CHURCH. „Engineering Research Journal”. 151, s. A21, 2016. (ang.).
- 1 2 Isis Zaki: History of the Coptic Museum. Coptic Cairo. [dostęp 2018-01-01]. (ang.).
- ↑ Włodzimierz Antoniewicz. Muzea w Kairze. „ZIEMIA. Dwutygodnik krajoznawczy ilustrowany. Organ Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego”. XII (6), s. 89-92, 1927. Polskie Towarzystwo Krajoznawcze. (pol.).