Kiruna
Giron
Ilustracja
Herb
Herb
Państwo

 Szwecja

Region

Norrbotten

Gmina

Kiruna

Data założenia

1899[1]

Prawa miejskie

1908[1]

Powierzchnia

8,98[2] km²

Populacja (2018)
• liczba ludności
• gęstość


16 835[2]
1874[2] os./km²

Nr kierunkowy

0980

Położenie na mapie Norrbotten
Mapa konturowa Norrbotten, u góry znajduje się punkt z opisem „Kiruna”
Położenie na mapie Szwecji
Mapa konturowa Szwecji, u góry nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Kiruna”
Ziemia67°51′18″N 20°13′31″E/67,855000 20,225278
Strona internetowa

Kiruna (lap. Giron, fin. Kiiruna) – miasto w północnej Szwecji w regionie Norrbotten, w gminie Kiruna (największe w szwedzkiej części Laponii i najbardziej wysunięte na północ w kraju). Zamieszkane przez 18 148 mieszkańców (2010)[3]. Znane jest z bogatych złóż rudy żelaza, powodujących lokalną anomalię magnetyczną. Nazwa miasta pochodzi od białej pardwy, nazywanej przez Lapończyków giron[4]. Ośrodek narciarski, kilkakrotnie organizowano tu zawody Pucharu świata w biegach narciarskich.

Miasto to leży na brzegu jeziora Luossajärvi, u podnóża gór Kiirunavaara i Luossavaara, w których wydrążone są kopalnie rudy żelaza. Złoża Kiirunavaary są uważane za jedne z największych na świecie[5]. W nieużywanych już podziemnych chodnikach uprawia się grzyby shiitake[4] oraz znajduje się muzeum kopalni.

W mieście rozwinął się przemysł maszynowy oraz metalowy[1]

W mieście znajduje się drewniany kościół, wzorowany na lapońskim namiocie, wybudowany w 1912 roku. Część malowideł we wnętrzu świątyni zostało stworzonych przez księcia Eugena.

W mieście istnieje Instytut Geofizyczny. Naukowcy pracujący w nim zajmują się badaniem zorzy polarnych[4].

W pobliżu miasta znajduje się Park Narodowy Abisko.

W Kirunie w latach 1907–1961 i 1984–1993 znajdowała się sieć tramwajowa, która była najbardziej wysuniętą na północ na świecie. Składała się z trzech linii, a tramwaje wjeżdżały do kopalni. Zachował się tam jeden wagon.

W 2004 roku podjęto decyzję o konieczności przeniesienia centrum miasta na północny wschód, w stronę Loussavaary i jeziora[6]. Przyczyną tego jest subsydencja wynikająca z budowy kopalni. Przenosiny rozpoczęły się w listopadzie 2007 roku, jednak w czerwcu 2010 roku docelowa lokalizacja została zmieniona na okolice Tuolluvaary[7].

W Kirunie wychowała się pisarka Åsa Larsson. Miasto pojawia się na kartach jej powieści.

W 2003 roku w Kirunie odbył się ślub Michała Wiśniewskiego z Martą Mandrykiewicz[8]. Wesele odbyło się w Ice Hotel, a chrzest ich dzieci (Fabienne i Xaviera) odbył się w drewnianym kościele w Kirunie.

Klimat

Średnia temperatura powietrza w styczniu wynosi -16,0 °C, a w lipcu wynosi +12,8 °C. Zjawisko dnia polarnego ma miejsce w Kirunie od 28 maja do 16 lipca, a nocy polarnej od 11 grudnia do 1 stycznia[9].

Transport

Port lotniczy Kiruna, znajdujący się około 9 km od centrum miasta, posiada regularne połączenia lotnicze ze Sztokholmem, Luleå, Östersund i Tromsø. Przez Kirunę przebiega trasa europejska E10 z norweskiego Å do Luleå oraz linia kolejowa Malmsbanan (kolej rudy żelaza) z codziennymi pociągami do Sztokholmu, Göteborga i Narwiku z oddalonej o 300 m od centrum stacji kolejowej.

Miasta partnerskie

Przypisy

  1. 1 2 3 Kiruna, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2021-07-17].
  2. 1 2 3 Statistiska tätorter 2018; befolkning, landareal, befolkningstäthet. Statistikmyndigheten SCB, 2020-03-20. [dostęp 2020-09-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-03-24)]. (szw.).
  3. ↑ Tätorternas landareal, folkmängd och invånare 2005 och 2010. scb.se. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. (szw.).
  4. 1 2 3 Szwedzka Laponia. W: Szwecja. Praktyczny przewodnik. Wydawnictwo Pascal, s. 481.
  5. ↑ Kiirunavaara Mine, Kiruna Town Mining District, Kiruna, Norrbotten County, Sweden [online], www.mindat.org [dostęp 2021-01-16].
  6. ↑ Klart med Kirunas flytt (szw.).
  7. ↑ Framtida placeringen av Kiruna klar (szw.).
  8. ↑ Niebiańskie i najdroższe śluby! – Michał Wiśniewski, Mandaryna
  9. ↑ Sunrise and sunset times in Kiruna [online], timeanddate.com [dostęp 2018-07-29] (ang.).

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.