Kielichowiec
Ilustracja
Morfologia kielichowca wonnego
Systematyka[1]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Klad

rośliny naczyniowe

Klad

Euphyllophyta

Klad

rośliny nasienne

Klasa

okrytonasienne

Klad

magnoliowe

Rząd

wawrzynowce

Rodzina

kielichowcowate

Rodzaj

kielichowiec

Nazwa systematyczna
Calycanthus L.
Syst. Nat. ed. 10. 1053, 1066, 1371. 7 Jun 1759 (nom. cons.)[2]
Typ nomenklatoryczny

C. floridus L.[2]

Synonimy
  • Butneria Duhamel[3]

Kielichowiec (Calycanthus) – rodzaj roślin należący do rodziny kielichowcowatych (Calycanthaceae Lindl.). Według The Plant List w obrębie tego rodzaju znajdują się 4 gatunki[4] – 3 z nich występują naturalnie w Ameryce Północnej[3], natomiast jeden (kielichowiec chiński) rośnie endemicznie w Chinach[5]. Liście, kora i drewno wydzielają silny aromat[6]. Bywają uprawiane jako ozdobne.

Nasiona zawierają trujący alkaloid – kalikantynę o budowie i działaniu podobnym do strychniny[7].

Morfologia

Kwiat kielichowca zachodniego
Owoc kielichowca wonnego
Pokrój
Zrzucające liście krzewy o wyprostowanym pokroju, osiągające do 4 m wysokości[8]. Młode gałązki są mniej lub bardziej czworokątne w przekroju poprzecznym[6].
Liście
Naprzeciwległe, pojedyncze, eliptyczne do jajowatych, całobrzegie, z wierzchu ciemnozielone i szorstkie[8]. Są pierzasto unerwione. Osadzone na ogonkach liściowych. Nie mają przylistków[6]. Liście są zrzucane zimą. Same krzewy opisywane są jako gęsto ulistnione[8].
Kwiaty
Promieniste, obupłciowe, pojedyncze, rozwijają się na szczytach pędów, są relatywnie duże i zazwyczaj pachnące (zapach opisywany jest jako podobny do aromatu truskawek lub ananasa[8]). Składają się z 15–30 mięsistych listków okwiatu, zachodzących na siebie i spiralnie rozmieszczonych na dnie kwiatowym[6]. Płatki są kasztanowate do ciemnoczerwonobrązowych[8]. Pręcików jest 10–20, ułożonych spiralnie, z krótkimi i owłosionymi nitkami. Pylniki są dwukomorowe i zewnątrzpylne (główka odwrócona na zewnątrz). Prątniczków jest 11–25, są owłosione. Zalążnia górna składa się z 10–35 wolnych owocolistków – każdy zawierający dwie całkowicie odwrócone komory[6][8].
Owoce
Owocostany złożone z licznych niełupek o kształcie od podłużnego do eliptycznego[6]. Nasiona do 6 mm długości[8].

Systematyka

Pozycja systematyczna

Jeden z rodzajów z podrodziny Calycanthoideae Burnett w obrębie rodziny kielichowcowatych Calycanthaceae. Rodzina ta jest kladem bazalnym rzędu wawrzynowców z kladu magnoliowych, będących jedną ze starszych linii rozwojowych okrytonasiennych[1].

W niektórych ujęciach gatunek azjatycki – Calycanthus chinensis wyodrębniany bywa do osobnego, monotypowego rodzaju Sinocalycanthus (jako S. chinensis)[8].

Lista gatunków[4]

Zastosowanie

Rośliny z tego rodzaju uprawiane są jako rośliny ozdobne. Wysuszona aromatyczna kora kielichowca wonnego wykorzystywana była jako przyprawa – substytut cynamonu[9].

Przypisy

  1. 1 2 Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2016-08-06] (ang.).
  2. 1 2 Calycanthus. Index Nominum Genericorum (ING). [dostęp 2016-07-18]. (ang.).
  3. 1 2 Calycanthus. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2016-07-18]. (ang.).
  4. 1 2 Calycanthus. The Plant List. [dostęp 2016-07-17]. (ang.).
  5. ↑ Calycanthus. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2016-07-18]. (ang.).
  6. 1 2 3 4 5 6 Calycanthus. Plantes & botanique. [dostęp 2016-07-18]. (fr.).
  7. ↑ Lewis Nelson i inni, Handbook of poisonous and injurious plants, wyd. 2, New York: New York Botanical Garden, 2007, s. 106-107, ISBN 978-0-387-31268-2, OCLC 77537459.
  8. 1 2 3 4 5 6 7 8 Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. I. Trees and shrubs. London: Macmillan, 1988, s. 72. ISBN 0-333-73003-8.
  9. ↑ D. J. Mabberley: The Plant-book: A Portable Dictionary of the Vascular Plants (Second Edition). Cambridge University Press, 1997, s. 118. ISBN 978-0-521-41421-0. (ang.).
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.