Systematyka[1][2] | |||
Domena | |||
---|---|---|---|
Królestwo | |||
Podkrólestwo | |||
Nadgromada | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Nadklasa | |||
Klasa | |||
Nadrząd | |||
Rząd | |||
Rodzina | |||
Rodzaj | |||
Gatunek |
kasztanowiec drobnokwiatowy | ||
Nazwa systematyczna | |||
Aesculus parviflora Walter Fl. carol. 128. 1788[3] | |||
Synonimy | |||
| |||
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4] | |||
Zasięg | |||
Kasztanowiec drobnokwiatowy (Aesculus parviflora Walt.) – gatunek roślin należący do rodziny mydleńcowatych (lub wydzielanej przez niektórych rodziny kasztanowcowatych). Pochodzi z Ameryki Północnej (stany: Alabama, Georgia, Karolina Południowa[3]). W Anglii zaczęto go uprawiać od 1785 jako roślinę ozdobną, w Polsce od 1808[5]. Wyjątkowy w porównaniu do innych kasztanowców ze względu na krzaczasty pokrój i kwitnienie w okresie letnim.
Morfologia
- Pokrój
- Krzew o szerokości do 10 m. Osiąga wysokość do 3 m, rzadziej do 4 m, a dzięki licznie wytwarzanym odrostom korzeniowym i szeroko pokładającym się na ziemi gałęziom rozrasta się w szeroką kępę[6].
- Liście
- Dłoniasto złożone z 5-7 karbowanych listków osadzonych na ogonkach do 3 cm długości. Mają długość 10-18 cm i spodnią część szaro omszoną. Brzegi są drobno karbowanopiłkowane. Wiosną liście są brązowe, jesienią przebarwiają się na kolor jaskrawożółty. Pąki zimowe nie są lepkie, są nieduże, tępe, jasnobrązowe.
- Kwiaty
- Zebrane we wzniesione, wąskie wiechy piramidalnego kształtu o długości 20-30 cm i składające się z ponad 100 kwiatów. Kwiaty mają białe korony z 4–5 wąskimi płatkami o długości 1 cm. Pręciki są kilka razy dłuższe od płatków i mają czerwone pylniki.
- Owoce
- Nieliczne, o średnicy 2–3 cm i długości 3–4 cm, brązowawego koloru i gruszkowatego kształtu. Są gładkie lub mają nieliczne tylko kolce.
Biologia i ekologia
Roślina wieloletnia. Kwitnie późno w porównaniu do innych kasztanowców bo latem, w miesiącach od lipca do sierpnia. W swojej ojczyźnie kasztanowiec ten zapylany jest przez motyle i dlatego jego kwiaty zaczynają silnie pachnąć dopiero wieczorem[7]. W obrębie swego naturalnego zasięgu kwiaty zapylane są przez kolibry[8], w Polsce wieczorem odwiedzają je ćmy[5]. W Polsce roślina rzadko tylko zawiązuje nasiona[7].
Zmienność
Wyróżnia się formę serotina Rehd. zakwitającą o około 2–3 tygodnie później od typu[8].
Uprawa
Jest rośliną ciepłolubną, ale bardzo dobrze znosi mrozy. Jest cennym krzewem ozdobnym ze względu na późne kwitnienie. Najlepiej rośnie na stanowisku słonecznym lub półcienistym i żyznej, przepuszczalnej glebie. Najlepiej prezentuje się sadzony pojedynczo, dodatkowo pojedyncze sadzenie uzasadnione jest faktem, że silnie rozrasta się głusząc sąsiednie rośliny[7]. Należy wokół niego zostawić szeroki pas ziemi, by roślina mogła się swobodnie rozrastać. Podczas surowych mrozów roślina może przemarzać i dlatego nie zaleca się jej sadzić w obszarach górskich oraz w Polsce północno-wschodniej[8].
Przypisy
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens , Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-07-02] (ang.).
- 1 2 Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-01-08].
- ↑ Aesculus parviflora, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- 1 2 Arboretum w Wojsławicach. Opisy roślin. [dostęp 2010-01-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-08-08)].
- ↑ Geoffrey Burnie i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134 .
- 1 2 3 Joachim Mayer, Heinz-Werner Schwegler: Wielki atlas drzew i krzewów. Oficyna Wyd. „Delta W-Z”. ISBN 978-83-7175-627-6.
- 1 2 3 Włodzimierz Seneta: Drzewa i krzewy liściaste A–B. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1991. ISBN 83-01-10135-0.
- BioLib: 98012
- EoL: 582242
- GBIF: 3189828
- identyfikator iNaturalist: 158042
- IPNI: 781618-1
- ITIS: 28722
- NCBI: 322043
- Plant Finder: 281048
- identyfikator Plant List (Royal Botanic Gardens, Kew): kew-2624566
- Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:781618-1
- Tela Botanica: 80166
- identyfikator Tropicos: 15500009
- USDA PLANTS: AEPA2