Karmnik
Ilustracja
Karmnik ościsty
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

goździkopodobne

Rząd

goździkowce

Rodzina

goździkowate

Rodzaj

karmnik

Nazwa systematyczna
Sagina L.
Sp. Pl. 128. 1753
Typ nomenklatoryczny

Sagina procumbens L.[3]

Synonimy
  • Agina Neck.
  • Alsinella Hill
  • Phaloe Dumort.
  • Spergella Rchb.[4]
Karmnik rozesłany

Karmnik (Sagina L.) – rodzaj roślin z rodziny goździkowatych. Obejmuje 36 gatunków[4]. Rośliny te w większości występują na półkuli północnej, gdzie obecne są na wszystkich kontynentach, mniej zróżnicowane, ale także obecne są w strefie tropikalnej i na półkuli południowej. Niektóre gatunki są uprawiane jako ozdobne rośliny w ogrodach skalnych[5], np. karmnik gładki (S. glabra), Normana (S. × media) i pośredni (S. nivalis)[6] i odmiana 'Boydii' karmnika rozesłanego (S. procumbens), którego forma typowa jest z kolei uciążliwym chwastem rozprzestrzeniającym się wzdłuż miejsc wydeptywanych w ogrodach[5].

Rozmieszczenie geograficzne

Rośliny te występują głównie w strefie chłodnego klimatu umiarkowanego na półkuli północnej, nieliczne gatunki rosną także w górach w strefie międzyzwrotnikowej[7][8], poza tym w południowej części Ameryki Południowej i Australii[4]. W Polsce rodzimych jest 6 gatunków:

Gatunki flory Polski[9]

Pierwsza nazwa naukowa według listy krajowej[9], druga – obowiązująca według bazy taksonomicznej Plants of the World online (jeśli jest inna)[4]

Morfologia

Pokrój
Niewielkie rośliny jednoroczne, dwuletnie i byliny o pędach płożących, podnoszących się lub wzniesionych, o łodygach okrągłych lub kanciastych, pojedynczych lub rozgałęzionych, często tworzących mniej lub bardziej zwarte kobierce[8][7].
Liście
Naprzeciwległe, równowąskie lub zbiegające do wierzchołka, na szczycie ostre lub ościste[8][7].
Kwiaty
Pojedyncze lub zebrane w luźne wierzchotki szczytowe lub kątowe. Szypułki proste, wzniesione lub rozpostarte. Działki kielicha w liczbie 4 lub 5, zielone lub purpurowe, eliptyczne, do 1,5 mm długości. Płatki też w liczbie 4 lub 5, białe, u niektórych gatunków brak. Miodniki obecne są u nasady nitek pręcików. Tych jest 4, 5, 8 lub 10. Szyjek słupka jest od 4 do 5[8][7].
Owoce
Torebki owalne lub kuliste, otwierające się 4 lub 5 odgiętymi ząbkami. Zawierają wiele (do 125) nasion[8][7].

Systematyka

Pozycja systematyczna

Rodzaj z rodziny goździkowatych (Caryophyllaceae), rzędu goździkowców (Caryophyllales). W obrębie goździkowatych należy do podrodziny Alsinoideae plemienia Alsineae[10].

Wykaz gatunków[4]
  • Sagina abyssinica Hochst. ex A.Rich.
  • Sagina afroalpina Hedberg
  • Sagina apetala Ard. – karmnik bezpłatkowy
  • Sagina belonophylla Mattf.
  • Sagina brachysepala Chiov.
  • Sagina caespitosa Lange
  • Sagina chilensis Gay
  • Sagina decumbens (Elliott) Torr. & A.Gray
  • Sagina diemensis L.G.Adams
  • Sagina diffusa (Hook.f.) Timaná
  • Sagina donatioides F.Muell.
  • Sagina glabra (Willd.) Fenzl – karmnik gładki
  • Sagina hawaiensis Pax – karmnik ościsty
  • Sagina hookeri Timaná
  • Sagina humifusa (Cambess.) Fenzl ex Rohrb.
  • Sagina japonica (Sw.) Ohwi
  • Sagina libanotica Rech.f.
  • Sagina maritima Don – karmnik nadmorski
  • Sagina maxima A.Gray
  • Sagina × media Brügger – karmnik Normana
  • Sagina merinoi Pau ex Merino
  • Sagina × micrantha Boreau
  • Sagina micropetala Rauschert
  • Sagina monticola Merr. & L.M.Perry
  • Sagina namadgi L.G.Adams
  • Sagina nivalis (Lindblad) Fr. – karmnik pośredni
  • Sagina nodosa (L.) Fenzl – karmnik kolankowaty
  • Sagina oxysepala Boiss.
  • Sagina papuana Warb.
  • Sagina pilifera (DC.) Fenzl
  • Sagina procumbens L. – karmnik rozesłany
  • Sagina purii R.D.Gaur
  • Sagina quinquevalvis Gilli
  • Sagina revelierei Jord. & Fourr.
  • Sagina rupestris R.T.A.Schouten ex K.Larsen
  • Sagina sabuletorum (J.Gay) Lange
  • Sagina saginoides (L.) H.Karst. – karmnik skalny
  • Sagina stridii Kit Tan, Zarkos & V.Christodoulou

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Caryophyllales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-10-07] (ang.).
  3. ↑ Sagina. [w:] Index Nominum Genericorum [on-line]. [dostęp 2009-02-25].
  4. 1 2 3 4 5 Sagina L., [w:] Plants of the World online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2023-01-11].
  5. 1 2 David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 816, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
  6. ↑ Ludmiła Karpowiczowa (red.): Słownik nazw roślin obcego pochodzenia łacińsko-polski i polsko-łaciński. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 1973.
  7. 1 2 3 4 5 Lu Dequan; Richard K. Rabeler: Sagina Linnaeus. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2014-04-11].
  8. 1 2 3 4 5 Garrett E. Crow: Sagina. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2014-04-11].
  9. 1 2 Zbigniew Mirek i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 158, ISBN 978-83-62975-45-7.
  10. ↑ Genus Sagina L., [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [online], USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System [dostęp 2023-01-11].
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.