Kamilla Kancewicz
Leonia Kancewicz
Data i miejsce urodzenia

30 listopada 1879
Warszawa, Królestwo Polskie

Data i miejsce śmierci

27 października 1952
Warszawa, Polska

Zawód, zajęcie

lekarz, polityk, publicystka

Narodowość

polsko-żydowska

Partia

PPS, KPP

Rodzice

Gustaw Ha-Levi Horwitz
Julia z Kleinmannów

Małżeństwo

Janko Kancewicz

Dzieci

Jan Kancewicz

Krewni i powinowaci

Janina Mortkowiczowa, Jakub Mortkowicz, Hanna Mortkowicz-Olczakowa, Joanna Olczak-Ronikier, Maksymilian Horwitz

Odznaczenia
Order Sztandaru Pracy I klasy Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Srebrny Krzyż Zasługi

Kamilla Kancewicz, także jako Leonia Aleksandrowna Kancewicz (ur. 30 listopada 1879 w Warszawie, zm. 27 października 1952 tamże) – polska działaczka komunistyczna pochodzenia żydowskiego, psychiatra, redaktorka komunistycznego pisma Robotnica; członkini Polskiej Partii Socjalistycznej i opozycyjnej frakcji Komunistycznej Partii Polski.

Życiorys

Urodziła się w żydowskiej wielodzietnej rodzinie Gustawa Ha-Levi Horwitza (1844–1882) i Julii z Kleinmannów (1845–1912). Była siostrą: Flory (1868–1945), Rosalie (zm. 1939), Henrietty Margulies (1871–1928), Gizeli Bychowski (zm. 1937), Ludwika (1875–1943), Janiny Mortkowicz, Maksymiliana i Stanisława (ur. 1881)[1]. Jej dziadek ze strony ojca, Lazar Horwitz (1804–1868), był naczelnym rabinem Wiednia.

Po ukończeniu gimnazjum w Warszawie wyjechała w 1898 na studia medyczne, najpierw do Berlina, potem do Zurychu, i działała w Komitecie Zagranicznym Polskiej Partii Socjalistycznej. Po uzyskaniu dyplomu lekarskiego w 1904 wróciła do Warszawy i wstąpiła do tamtejszego Komitetu Robotniczego PPS. Działała w Sekcji Żydowskiej partii. Podczas demonstracji antywojennych w listopadzie 1904 została aresztowana za kierowanie nielegalnym zgromadzeniem żydowskich robotników. W marcu 1905 była delegatem na VII Zjazd PPS i została wybrana do Komitetu Żydowskiego, sekcji utworzonej w 1902 w celu reprezentowania Żydów w komitecie centralnym. W 1907 wyjechała do Szwajcarii, gdzie przez trzy lata pracowała w klinice psychiatrycznej, a w latach 1910–1914 podjęła podobną pracę w Paryżu.

Podczas I wojny światowej pracowała w klinice Waldau niedaleko Berna. W 1919 powróciła do Warszawy i kontynuowała praktykę lekarską. Zaangażowała się także w działalność w ruchu komunistycznym: Komunistycznej Partii Robotniczej Polski, a od 1923 w Komunistycznej Partii Polski, gdzie kierowała Wydziałem Kobiecym KC i była redaktorką „Robotnicy” – prasowego organu tegoż wydziału. W 1929 została oskarżona z paragrafu 102 Kodeksu Tagancewa i aresztowana. Więzienie opuściła w 1930 za kaucją. W wyniku powyższych wydarzeń wyemigrowała z synem do ZSRR. W okresie wielkiej czystki, jesienią 1937 aresztowana przez NKWD i uwięziona. W końcu 1944 została zwolniona z więzienia.

Po II wojnie światowej, w końcu sierpnia 1945, powróciła do Warszawy. Wstąpiła do PPR, następnie do PZPR. Pracowała jako Inspektor w Biurze Kontroli przy Prezydium KRN (później w NIK). W 1948 została mianowana na stanowisko wicedyrektora Państwowego Instytutu Higieny Psychicznej, które piastowała aż do śmierci.

Jest autorką wielu opracowań i referatów dotyczących psychiatrii społecznej oraz pracy Schizofrenia w wieku dziecięcym (1923), w której zwracała uwagę na domniemaną rolę negatywnych warunków środowiskowych w patogenezie schizofrenii[2].

Była żoną Janko Kancewicza, który zmarł na froncie I wojny światowej. W 1916 urodziła syna, Jana[3].

Zmarła na atak serca, czytając informację „Trybuny Ludu” o aresztowaniach w Moskwie kremlowskich lekarzy pochodzenia żydowskiego[4], co było uważane za wstęp do kolejnej fali terroru. Została pochowana w Alei Zasłużonych cmentarza Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera A26-tuje-24)[5].

Wybrane prace

  • Über die Histologie des embryonalen Knochenmarkes, 1904
  • Merkfähigkeit bei Hysterie und Psychopathie, 1914
  • Schizofrenia w wieku dziecięcym, 1923
  • Sterylizacja na usługach imperializmu. Służba Zdrowia 15/16, s. 4, 1952

Ordery i oznaczenia

Przypisy

  1. ↑ Kamilia Kancewicz, geni_family_tree, 30 listopada 1879 [dostęp 2023-06-07] (pol.).
  2. ↑ Lucjan Korzeniowski, Stanisław Pużyński: Encyklopedyczny słownik psychiatrii. Warszawa: PZWL, 1986, s. 676; s. 217. ISBN 83-200-0775-5.
  3. ↑ 100 lat prof. Jana Kancewicza [online], histmag.org [dostęp 2023-06-07].
  4. ↑ Okoliczności śmierci w wywiadzie z Joanną Olczak-Ronikier w Tygodniku Powszechnym, 22.09.2002, nr 38 (2776)
  5. ↑ Wyszukiwarka cmentarna --- Warszawskie cmentarze [online], www.cmentarzekomunalne.com.pl [dostęp 2023-06-07].
  6. ↑ M.P. z 1950 r. nr 36, poz. 421 „za wybitne zasługi w pracy społecznej i politycznej”.
  7. ↑ M.P. z 1947 r. nr 102, poz. 673 „za wyjątkowo gorliwą i ofiarną pracę”.
  8. ↑ M.P. z 1946 r. nr 95, poz. 178 „w uznaniu zasług przy organizacji administracji państwowej oraz za gorliwą i wydajną pracę”.

Bibliografia

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.