Jurewicze
Ilustracja
Klasztor Jezuitów
Państwo

 Białoruś

Obwód

 homelski

Rejon

kalinkowicki

Sielsowiet

Jurewicze

Populacja (2009)
 liczba ludności


708[1]

Kod pocztowy

247722

Położenie na mapie obwodu homelskiego
Mapa konturowa obwodu homelskiego, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Jurewicze”
Położenie na mapie Białorusi
Mapa konturowa Białorusi, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Jurewicze”
Ziemia51°56′N 29°31′E/51,933333 29,516667

Jurewicze (błr. Юравічы, Jurawiczy; ros. Юровичи, Jurowiczi) – wieś na Białorusi, w obwodzie homelskim, w rejonie kalinkowickim, nad rzeką Prypeć, siedziba sielsowietu Jurewicze.

Prywatne miasto duchowne położone było w końcu XVIII wieku w powiecie mozyrskim województwa mińskiego[2]. Miasteczko leżało na historycznej Mozyrszczyźnie i było jednym z religijnych centrów Wschodniego Polesia.

Historia

Starożytność

Znalezione przez archeologów osada wczesnego wieku żelaznego (na terytorium ogrodu) i cmentarz na kurhanie – z 14 nasypów zachowały się 6 (na południe od osady), osiedla późnego paleolitu (w centrum wioski), epoki mezolitu (1 – 1,5 km na południowy zachód od centrum wsi) i epoki neolitu (1 km na zachód od wsi) świadczą o zaludnieniu tej miejscowości w głębokiej starożytności.

Według legendy tutaj (ok. w 1170 roku) istniało miasto Miżmoście, ale wojny i rabacje tatarów zrujnowały go na koniec. Zgodnie z innymi wiadomościami, tutaj istniał zamek Widolicze, który w 1240 roku został spalony przez tatarów.

Wielkie Księstwo Litewskie

Pierwsze wspomnienie na piśmie o Jurewiczach datuje się między 1430–1432 rokiem. W 1510 roku wielki książę Zygmunt Stary przekazał „na zawsze” wioskę Bohdanu Sierbinu. W 1552 roku Jurewicze były wspominane w inwentarzu Zamku Mozyrskiego jako posesja właściciela ziemskiego Kościuszkowicza, później zostały przekazane we własność S. Askierko. Zgodnie z administracyjno-terytorialną reformą 1565–1566 osiedle weszło w skład powiatu Mozyrskiego.

W drugiej połowie XVII w. w Jurewiczach pojawili się przedstawiciele katolickiego orderu jezuitów, z działalnością których wiąże się pojawienie cudownego obrazu Matki Boskiej i wprowadzenie tutaj kompleksu sakralnego. 8 września 1673 roku odbyła się konsekracja kaplicy, do której uroczyście wniesiono obraz. W 1683 roku król i wielki książę Jan Sobieski wydał przywilej, według którego osiedle otrzymało status miasteczka.

Według jednych świadectw, murowany kościół w Jurewiczach zaczęto budować w 1701 roku i skończono w 1715 roku, zgodnie z innymi – założono go w 1717 roku i budowano prawie 40 lat. 27 kwietnia 1727 roku król i wielki książę August II Mocny nadał miasteczku przywilej na cotygodniowe targi w poniedziałki, a także 4 kiermasze co roku: pierwszy na świętego Jerzego ruskiego wiosną, a drugi – na świętego Jerzego jesienią, trzeci – na narodzenie Panny Marii święto rzymskie, a czwarty – na Pokrowy ruskie. W 1742 roku w Poznaniu wydano książkę „Źródło łask duchowych Panny Marii z pagórków Jurewickich”. W 1756 roku w Jurewiczach została otwarta szkoła, przebudowana w 1778 roku w kolegium. 5 września 1758 roku obraz Matki Boskiej został przeniesiony z drewnianego kościoła w murowany. W 1778 roku król i wielki książę Stanisław August Poniatowski odnowa powiększył status na tamte czasu wsi do miasteczka.

Pod władzą Imperium Rosyjskiego

W wyniku drugiego rozbioru Rzeczypospolitej Obojga Narodów (1793 r.) Jurewicze okazały się w składzie Imperium Rosyjskiego, w powiecie rzeczyckim guberni mińskiej. Po likwidacji orderu jezuitów w 1820 roku klasztor przeszedł do bernardynów z Mozyrzu. W 1836 roku w miasteczku została zbudowana drewniana cerkiew Świętej Bogurodzicy.

Po uduszeniu powstania wyzwoleńczego władze rosyjskie zamknęły Jurewicki klasztor, jednak w 1841 roku budynki zostały zwrócone katolikom. W 1834 roku istniały miasteczko (51 dwór), i wieś (66 dworów), w 1848 roku – 115 dworów, w 1866 roku – 134. W 1865 roku w celu rusyfikacji kraju władze rosyjskie zbudowały uczelnię narodową (w 1885 roku – 45 uczniów), w 1875 roku – kobiecą (w 1885 roku – 28 uczennic). Po uduszeniu narodowego wyzwoleńczego powstania w 1866 roku władze gwałtownie przebudowali kościół pod cerkiew Moskiewskiego patriarchatu. W latach 1873–1876 w granicach polityki rusyfikacji na świątynię nadbudowano 12 kopuł-cebulek. W 1890 roku w Jurewiczach otworzono przechodnię. Według wyników spisu 1897 roku, istniały jednoimienne miasteczko (201 dwór, cerkiew, kaplica, 2 szkoły modlitewne, 40 sklepów, 4 warsztaty obróbki skóry, 2 karczmy), wieś (108 dworów; kaplica, 2 uczelnie narodowe, zakład pocztowo-telegrafowy, apteka, magazyn z chlebem, 2 wiatraki, młyn konny, karczma) i folwark. Na początku XX wieku działała szkoła i apteka, w 1901 roku z miejskiego mola wyruszyło 501 tys. pudów towarów (las, produkcja żywnościowa i gospodarcza) i na nim wyładowano 4 tys. pudów.

Dzisiejsze czasy

25 marca 1918 roku zgodnie z Trzecim Ustawowym Listem, według którego Białoruska Republika Ludowa obwieściła swoją niepodległość, Jurewicze obwieszczały się częścią Białoruskiej Republiki Ludowej. 1 stycznia 1919 roku zgodnie z rozporządzeniem I zjazdu Partii Komunistycznej bolszewików Białorusi miasteczko weszło w skład Białoruskiej SRR, do powiatu Mozyrskiego Homelskiego rejonu, jednak 16 stycznia Moskwa odebrała miasteczko wraz z innymi etnicznymi terenami białoruskimi do RFSRR. W dniu 6 grudnia 1926 roku Jurewicze zostały przywrócone do BSRR, gdzie stały się one centrum rejonu (od 8 lipca 1931 roku w Rzeczyckim rejonie). W roku 1930. istniały wsie Jurewicze-1, Jurewicze-2 (ogółem 2300 dworów) i miasteczko (114 dworów). W 1936 roku utworzono chór ludowy, który niebawem otrzymał szeroką popularność. 27 września 1938 roku status miasteczka obniżono do wioski.

Podczas okupacji hitlerowskiej, w październiku 1941 roku Niemcy utworzyli getto dla żydowskich mieszkańców. Przebywało w nim około 2000 osób. 27 listopada 1941 roku Niemcy zlikwidowali getto, a Żydów zamordowali[3].

Według wyników spisu 1959 roku, w Jurewiczach istniały cegielnia, zakład szewski i pracownia obuwia, leśnictwo, technikum, szkoła średnia, szkoła-internat, przedszkole, muzeum krajoznawcze, klub, biblioteka, przychodnia, apteka, ośrodek weterynaryjny, poczta, 5 sklepów. W 1958 roku na rozkaz miejskiego starosty kołchozu kościół rozpoczęto rozbierać na cegły. Obecnie prowadzi się odnowienie świątyni jako własności Egzarchatu Białoruskiego Patriarchatu Moskiewskiego. W roku 2004 w wiosce istniały 333 gospodarstwa.

Klasztor Jezuitów

W miejscowości znajdują się barokowe zabudowania kościoła Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny i klasztoru Jezuitów działającego w latach 1673–1832. Kompleks został zbudowany w stylu baroku i stanowi pomnik architektury XVIII wieku. Do 1864 roku w kościele znajdował się cudowny obraz Matki Boskiej, który cieszył się wielkim szacunkiem wśród lokalnych mieszkańców.

Populacja

Demografia

  • XVI wiek: 1552 rok – 23 os.
  • XIX wiek: 1845 rok – 528 os.; 1882 rok – 900 os.; 1897 rok – 1320 os. w miasteczku Jurewicze i 500 os. w wiosce Jurewicze
  • XX wiek: 1930 rok – 1537 os. w wioskach Jurewicze-1 i Jurewicze-2 i 463 os. w miasteczku Jurewicze; 1939 rok – 2546 os.; 1959 rok – 1861 os.
  • XXI wiek: 2003 rok – 751 os.; 2004 rok – 743 os.

Infrastruktura

W Jurewiczach działają szkoła średnia i przedszkole, przychodnia, zakłady ambulatoryjne, apteka, biblioteka, dom kultury, poczta.

Zabudowa

Plan Jurewicz składa się z długiej, w kształcie łuku ulicy, bliskiej do orientacji merydionalnej, która w środku krzyżuje się z prawie prostą szeroką ulicą. Dwuboczna zabudowa, przeważnie drewniana, typu siedzib.

Transport

Istnieje połączenie transportowe polową drogą z szosą P35 (Homel – Łuniniec), która biegnie 2 km na wschód od wioski.

Przypisy

  1. Liczby ludności miejscowości obwodu homelskiego na podstawie spisu ludności wg stanu na dzień 14 października 2009 roku. (ros.).
  2. Вялікі гістарычны атлас Беларусі Т.2, Mińsk 2013, s. 121.
  3. Geoffrey P. Megargee (red.), Encyclopedia of camps and ghettos, 1933-1945, t. II, part B, s. 1532.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.