Julian Bartosz (ur. 1934) – polski dziennikarz, historyk, niemcoznawca.
Życiorys
Absolwent Wydziału Dziennikarstwa Uniwersytetu Warszawskiego (1955 – magisterium Sprawa Gdańska na łamach Gazety Polskiej 1938-1939), 1964 doktorat nauk historycznych na Uniwersytecie Wrocławskim (Rola Niemieckiej Partii Centrowej 1930-1933, promotor prof. Henryk Zieliński, recenzenci: profesorowie Franciszek Ryszka i Adam Galos), docent w Instytucie Nauk Politycznych UWr w latach 80. (promotor 36 magistrów).
Uczestnik Okrągłego Stołu (luty-kwiecień 1989 – podstolik prasowy), udział w czterech sesjach Forum Polska-RFN (lata 70. i 80.), członek ZWM i PZPR, członek Głównej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce (1969-1984).
Jako dziennikarz pracował w redakcjach: „Arbeiterstimme” (Wrocław – niemieckojęzyczny dziennik, do którego skierowany został nakazem pracy), od 1957 w „Gazecie Robotniczej” (Wrocław), w której od września 1980 do 14 grudnia 1981 był redaktorem naczelnym, od kwietnia 1982 do maja 1990 w tygodniku „Sprawy i Ludzie” (redaktor naczelny) i do 1994 roku wydawca i naczelny miesięcznika pod tym samym tytułem.
Laureat rozlicznych konkursów i nagród dziennikarskich, m.in. im. Juliana Bruna, Bolesława Prusa i dwukrotnie Polskiego Klubu Publicystów Międzynarodowych. Członek Zarządu SDP trzech kadencji, od 1982 w SDRP. Za programy niemcoznawcze emitowane przez TV Wrocław w latach 60. Złoty Ekran. Autor licznych publikacji książkowych.
Publikacje
Biografie
- Mitologia Okrężnych Dróg. Przyczynek do doktryny politycznej Willy Brandta (Ossolineum, Wrocław 1977).
- Helmut Kohl. Szkice do portretu (KAW 1984).
- Angela Merkel. Kariera-Władza-Polityka (Atut, Wrocław 2010).
Polityczny katolicyzm
- Reszta była milczeniem. Niemiecki katolicyzm wobec Hitlera i wojny (KiW, Warszawa 1966).
- Niemiecka Partia Centrowa w latach 1930-1933 (KiW 1970).
- Watykańskie wersety. Co kryją archiwa papieskie (Agencja Wydawnicza CB, Warszawa 2013).
Polscy robotnicy przymusowi
- Ludzie ze znakiem „P” (Ossolineum, Wrocław 1969).
- W sztafecie polskości Wrocławia (TMW, Wrocław 1978).
- Moderne Sklaven (Promedia, Wiedeń 1992).
- Zapomniani ludzie z literą „P”. Polscy robotnicy przymusowi na Dolnym Śląsku w latach 1939 -1945 (Agencja Wydawnicza CB, Warszawa 2014).
Rewizjonizm zachodnioniemiecki
- Rodowody Rewizjonistów (wspólnie z Ryszardem Hajdukiem, Wydawnictwo „Śląsk”, Katowice 1965).
- The Nationalist Lobby (wspólnie z Ryszardem Hajdukiem, Interpress, Warszawa 1971).
- Rewizjonizm w programach partii politycznych NRF (Śląskie Wydawnictwo Naukowe, Opole 1965).
Reportaże z RFN
- Germania to nie bajka (Ossolineum, Wrocław 1969).
- Przejście przez martwy punkt (Ossolineum, Wrocław 1971).
- Południk zero (Ossolineum, Wrocław 1973).
Przyczynki historyczne
- Niemiecka Unia Pokoju (Śląski Instytut Naukowy, Opole 1962).
- Hitler zawieszony w próżni. Przyczynki do niektórych tez zachodnioniemieckich dotyczących hitleryzmu i III Rzeszy (Śląski Instytut Naukowy, Opole 1963).
- Kobiety i pieniądze Hitlera (pod pseud. Zamorra Frank, RSW, Wrocław 1988).
- Od mitu do zbrodni, wyd. CB, 2015, ISBN 978-83-7339-143-7.
Historia Śląska
- Proszę o powrót do Polski (Interpress, Warszawa 1979).
- Schlesien. Europäisches Kernland im Schatten von Wien, Berlin und Warschau (wspólnie z Hannesem Hofbauerem, Promedia, Wiedeń 2000).
- Fanatycy. Werwolf i podziemie zbrojne na Dolnym Śląsku 1945-1948 (Agencja Wydawnicza CB, Warszawa 2012).
Przewodniki turystyczne
- Wrocław (KAW, Wrocław 1978).
- Jelenia Góra i Szklarska Poręba (KAW, Wrocław 1979).
Wspomnienia
- Ostatnie zapiski zgryźliwego dogmatyka (Atut, Wrocław 2009).
- Demon zapomnienia. O wrocławskich i dolnośląskich dziennikarzach czasów „komuny” (Agencja Wydawnicza CB, Warszawa 2016).
Teksty wydrukowane w zbiorowych wydawnictwach książkowych
- Dolny Śląsk w Polsce Ludowej (Ossolineum, Wrocław 1975).
- Ludzie XXX-lecia (Ossolineum, Wrocław 1975).
- Znaki Czasu (RSW 1978).
- Gra o wszystko (KiW 1985).
- Feindbilder (Hannover 1986).
- Upadli ludzie w skazanym mieście – wstęp do Wiesława Wodeckiego sztuki "Rzecz o zagładzie miasta” (KAW 1985).
Dzienniki, tygodniki i miesięczniki, w których ukazały się teksty autora
Polskie
- Poglądy – Wrocław.
- ODRA – Wrocław.
- Sprawy i Ludzie – Wrocław.
- Polityka.
- Przegląd Tygodniowy.
- Przegląd.
- Sprawy Międzynarodowe.
- Zeszyty Prasoznawcze – Kraków.
- Nowe Drogi.
- Trybuna Ludu.
- Słowo Polskie.
- Dziennik Zachodni.
- Myśl Marksistowska.
- Sobótka – Wrocław.
- Odgłosy – Łódź.
- Oświata i Wychowanie.
- Dziś.
- Za Wolność i Lud.
- Res Humana.
Niemieckojęzyczne
- Die Andere Zeitung – Hamburg.
- Deutsche Volkszeitung – Düsseldorf.
- Deutsch-Polnische Hefte – Düsseldorf.
- Freitag – Berlin.
- Weltbühne – Berlin.
- Neues Deutschland – Berlin (polski korespondent od 1993).
- Sächsische Zeitung – Drezno.
- Vorwärts – Genewa.
- Ost-West Gegeninformation – Graz.
- Korso – Graz.
- Volksstimme – Wiedeń.
- Kölner Stadtanzeiger – Kolonia.
- Frankfurter Rundschau – Frankfurt nad Menem.
Więcej informacji
- Kto jest kim w Polsce Edycja 3, Interpress 1992, s 36.
- Leksykon Polskiego Dziennikarstwa - Warszawa 2000, s 42/43.
- Encyklopedia Wrocławia - Wrocław 2000, s 59.