Franciszek Ryszka
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

4 sierpnia 1924
Kniaziówka

Data i miejsce śmierci

31 marca 1998
Warszawa

profesor nauk prawnych
Specjalność: filozofia początku XX w., historia doktryn politycznych i prawnych, historia najnowsza, nauka o polityce
Alma Mater

Uniwersytet Wrocławski

Profesura

1963

Polska Akademia Nauk
Status

członek korespondent

Nauczyciel akademicki
Uczelnia

Wyższa Szkoła Ekonomiczna we Wrocławiu
Wojskowa Akademia Polityczna
Uniwersytet Warszawski
Instytut Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk

Odznaczenia
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Srebrny Krzyż Zasługi Krzyż Walecznych (1943–1989) Medal za Odrę, Nysę, Bałtyk Medal „Za udział w walkach o Berlin”

Franciszek Ryszka (ur. 4 sierpnia 1924 w Kniaziówce, zm. 31 marca 1998 w Warszawie) – polski prawnik, historyk, politolog, nauczyciel akademicki, profesor nauk humanistycznych.

Życiorys

Urodził się w Kniaziówce[1]. W 1941 uzyskał świadectwo maturalne w Wilnie[2]. Był żołnierzem Armii Krajowej[3], a następnie 1 Armii Ludowego Wojska Polskiego[3]. Został ranny w lutym 1945 w walkach z łotewską dywizją esesmańską[2]. Służył w 10 Pułku Piechoty LWP i jako jego żołnierz został wcielony w szeregi Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego[4].

W 1950 ukończył studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Wrocławskiego[3]. Rok później uzyskał na tym unwiersytecie stopień doktora na podstawie pracy Aspekty klasowe polskiego ruchu narodowego na Górnym Śląsku w XX w.[3]. W latach 50. pracował przy Katedrze Historii Państwa i Prawa Polskiego UWr i w Wyższej Szkole Ekonomicznej we Wrocławiu[3]. W 1953 został zatrudniony w Zakładzie Historii Śląska Instytutu Historii PAN[3]. W 1956 przeszedł do Instytutu Nauk Prawnych PAN, a od 1961 do 1963 pracował jako docent ponownie w Instytucie Historii tej akademii[3]. Od 1961 do 1965 był kierownikiem zakładu w Polskim Instytucie Spraw Międzynarodowych[3]. W 1963 uzyskał tytuł naukowy profesora nauk humanistycznych[5]. W latach 1965–1969 pełnił funkcję kierownika katedry w Wojskowej Akademii Politycznej im. Feliksa Dzierżyńskiego[3]. Od 1967 do 1969 wykładał również w Studium Dziennikarskim Uniwersytetu Warszawskiego. Od 1974 do 1984 był wykładowcą w Instytucie Nauk Prawnych UWr[3]. W 1986 został zatrudniony w Instytucie Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego[3]. Równocześnie wykładał także na Wydziale Prawa i Administracji tej uczelni[3]. Był także nauczycielem akademickim w Prywatnej Wyższej Szkole Nauk Społecznych, Komputerowych i Medycznych w Warszawie[6]. We wrześniu 1997 objął funkcję rektora Wyższej Szkoły Biznesu i Przedsiębiorczości w Ostrowcu Świętokrzyskim, którą sprawował do śmierci[7].

W 1991 został członkiem korespondentem PAN[8]. Przewodniczył Komitetowi Nauk Politycznych PAN. Zasiadał w Głównej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich. Był członkiem m.in. polsko-niemieckiej komisji podręcznikowej, Międzynarodowego Stowarzyszenia Nauk Politycznych i Międzynarodowego Stowarzyszenia Filozofów Prawa, a także członkiem honorowym Polskiego Towarzystwa Nauk Politycznych. W latach 1991–1997 pełnił funkcję sędziego Trybunału Stanu[3]. Był wizytującym profesorem w kilku uniwersytetach europejskich.

Zajmował się nauką o polityce, historią idei politycznych i prawnych, filozofią polityki, historią państwa i prawa. Znawca problematyki faszyzmu, narodowego socjalizmu, hiszpańskiego anarchizmu i historii hitlerowskich Niemiec.

Został pochowany na cmentarzu parafialnym w Sidrze k. Sokółki[3].

Odznaczenia

W 1945 otrzymał Medal za Odrę, Nysę, Bałtyk, a w 1946 – Krzyż Walecznych[3]. 16 lipca 1954, za wybitne zasługi w dziedzinie nauki, został odznaczony przez Radę Państwa Srebrnym Krzyżem Zasługi[9]. W 1972 otrzymał Medal za Berlin. W 1977 został uhonorowany Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski[3].

Publikacje

  • Noc i mgła. Niemcy w okresie hitlerowskim (1962)
  • Historia doktryn politycznych i prawnych (wspólnie z Janem Baszkiewiczem; 1970)
  • U źródeł sukcesu i klęski. Szkice z dziejów hitleryzmu (1972)
  • Państwo stanu wyjątkowego. Rzecz o systemie państwa i prawa Trzeciej Rzeszy (1964, wyd. II, zmienione 1974)
  • Polityka i wojna. Świadomość potoczna a teorie XX wieku (1975)
  • Lektury i przemyślenia. Pięć szkiców o książkach i ich autorach (1978)
  • Norymberga. Prehistoria i ciąg dalszy (1982)
  • Nauka o polityce (1984)
  • W kręgu zbiorowych złudzeń. Z dziejów hiszpańskiego anarchizmu 1868–1939 (1991)
  • Hiszpania (wspólnie z Barbarą Golą; 1999)

Przypisy

  1. ↑ Ryszka Franciszek, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2021-11-13].
  2. 1 2 Nota biograficzna na stronie Instytutu Historii Polskiej Akademii Nauk. [dostęp 2022-04-03].
  3. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 Nota biograficzna na stronie Wydziału Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych Uniwersytetu Warszawskiego. [dostęp 2022-04-03].
  4. ↑ Franciszek Ryszka, Pamiętnik inteligenta: dojrzewanie, Tom 1, Warszawa 1994, s. 275
  5. ↑ Prof. zw. dr hab. czł. koresp. PAN Franciszek Ryszka, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2022-04-03].
  6. ↑ Zasłużeni wykładowcy. pwsbia.edu.pl. [dostęp 2020-04-09].
  7. ↑ Acta Scientifica Academiae Ostroviensis nr 1, 205-211. muzhp.pl. [dostęp 2022-04-03].
  8. ↑ Ryszka, Franciszek, [w:] Członkowie Polskiej Akademii Nauk [online], PAN [dostęp 2021-09-09].
  9. ↑ M.P. z 1954 r. nr 112, poz. 1566
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.