Josef Thorak
ilustracja
Data i miejsce urodzenia

7 lutego 1889
Salzburg

Data i miejsce śmierci

26 lutego 1952
Hartmannsberg

Narodowość

austriacka

Dziedzina sztuki

rzeźba

Epoka

neoklasycyzm
ekspresjonizm

Josef Thorak (ur. 7 lutego 1889 w Salzburgu, zm. 26 lutego 1952 w zamku Hartmannsberg w gminie Bad Endorf) – austriacki rzeźbiarz.

Życie

Był synem mistrza garncarskiego, w sklepie prowadzonym przez ojca uczył się garncarstwa i ceramiki. W 1912 rozpoczął studia na Akademii Sztuk Pięknych w Wiedniu. W 1915 wyjechał do Berlina, aby kontynuować studia.

Materiałem jego pierwszych rzeźb był, ze względów finansowych, wosk. Jego rzeźby, przedstawiające muskularne, często nagie, postacie ludzkie, były utrzymane w manierze neoklasycystycznej z widocznymi wpływami ekspresjonizmu. Monumentalny charakter pomników znalazł uznanie u ideologów nazistowskich. Thorak, był uważany, obok Arno Brekera, za oficjalnego rzeźbiarza III Rzeszy. Jego nazwisko figurowało na Gottbegnadeten-Liste (Lista obdarzonych łaską Bożą w III Rzeszy) wśród Niezastąpionych. Jego rzeźby towarzyszyły projektom Alberta Speera, m.in. niemieckiemu pawilonowi na wystawie światowej w Paryżu, w 1937 roku. Był również przedstawicielem tzw. sztuki Blut und Boden.

Prace w Polsce

W XX wieku na terenie Polski znany był jeden pomnik autorstwa Thoraka. Odsłonięto go 22 stycznia 1922 w Ustce. Upamiętniał niemieckich żołnierzy poległych w czasie I wojny światowej. Po II wojnie światowej pomnik poświęcono poległym w czasie wojen mieszkańcom Ustki.

W 1944 przed wejściem do domu Gerharta Hauptmanna w Jagniątkowie została umieszczona rzeźba Hannele autorstwa Thoraka. Po zorganizowaniu w budynku muzeum została tam umieszczona ponownie[1].

W 1943 w Toruniu, w obecności Alberta Forstera dokonano wmurowania kamienia węgielnego pod nowy pomnik Mikołaja Kopernika autorstwa Thoraka. Thorak pomnik wykonał, lecz ze względu na zakończenie okupacji, nie został on wystawiony w Toruniu, lecz w rodzinnym mieście rzeźbiarza, Salzburgu.

Przed palmiarnią w Zielonej Górze znajduje się Rzeźba młodzieńca z koniem z 1936 r. Od 2016 r. podawane są informacje, że autorem tej rzeźby jest jednak inny autor, a mianowicie Hans Krückeberg, którego syn służył w armii niemieckiej w Krośnie Odrzańskim, gdzie rzeźba pierwotnie stała[2].

W 2008 w trakcie mycia posągu Macierzyństwo (Mutter mit Kind), znajdującego się w ogrodzie Domu Pomocy Społecznej w Zaskoczynie, odkryto tabliczkę z napisem „Thorak, 1942”. W październiku 2015 rzeźbę przesunięto w celu jej lepszego wyeksponowania[3][4].

W 2015 podczas prac remontowych na wirydarzu Muzeum Narodowego w Gdańsku wykopano wykonaną w 1942 z marmuru przez Thoraka ponad półmetrową rzeźbę głowy Adolfa Hitlera[5]. Rzeźba została włączona do zbiorów Muzeum Narodowego w Gdańsku i obecnie eksponowana jest w Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku.

Galeria

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Wiesenstein House in Jelenia Góra. [w:] Gerhart Hauptmann MuseumsVerband [on-line]. [dostęp 2008-11-11].
  2. ↑ Zdzisław Haczek: Poznajecie? To chłopiec z konikiem spod Zielonogórskiej Palmiarni. Za: Igor Myszkiewicz; fot. współcz. Władysław Czulak; Signum Temporis. Zielonogórskie pomniki i rzeźby plenerowe, Stowarzyszenie Forum Art, 2015.. zielonagora.naszemiasto.pl, 2020-04-21. [dostęp 2022-06-09]. (pol.). ISBN 978-83-938153-6-4
  3. ↑ Wawrzyniec Rozenberg: Zaskoczyn: Rzeźba Macierzyństwo Josefa Thoraka zostanie udostępniona. naszemiasto.pl, 2015-07-24. [dostęp 2015-11-05].
  4. ↑ Wawrzyniec Rozenberg: Zaskoczyn: „Macierzyństwo” przesunięte. naszemiasto.pl, 2015-11-02. [dostęp 2015-11-08].
  5. ↑ Katarzyna Moritz: Rzeźba Hitlera odkopana w ogrodzie Muzeum Narodowego. trojmiasto.pl, 2015-11-04. [dostęp 2015-11-05].

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.