Jiří „George” Voskovec (1957) | |
Data i miejsce urodzenia |
19 czerwca 1905 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
4 lipca 1981 |
Odznaczenia | |
Jiří Voskovec, właśc. Jiří Wachsmann (ur. 19 czerwca 1905 w miejscowości Sázava-Budy, zm. 4 lipca 1981 w Pearblossom) – czeski aktor, dramatopisarz, reżyser, poeta i tłumacz.
Życiorys
W 1924 r. zdał maturę w Lycée Carnot w Dijon (Francja). Potem studiował prawo na Uniwersytecie Karola w Pradze (1924–1927).
Premiera sztuki Vest Pocket Revue (1927), którą napisał z Janem Werichem, jest początkiem ich teatralnego życia profesjonalnego.
Obaj potem grali w awangardowym teatrze Osvobozené divadlo, który w 1929 r. został sceną V+W. W 1938 r. był teatr zamknięty, Voskovec i Werich z kompozytorem Jaroslavem Ježkem wyjechali do Stanów Zjednoczonych, gdzie przeżyli II wojnę światową.
Po powrocie do kraju V+W odnowili Osvobozené divadlo, po lutym 1948 r. Voskovec emigrował do Francji i dwa lata później do USA, gdzie uprawiał aż do śmierci teatralne, filmowe i telewizyjne aktorstwo.
Od 1922 publikował wiersze i prozę w różnych almanachach (Život II, Disk, Fronta) i czasopismach (Pásmo, ReD, Erotická revue, Vest Pocket Revue). Centrum jego twórczości był jednak teatr i współpraca z Janem Werichem. Para ta stworzyła w Teatrze Wyzwolonym erę legendarną, która od początkowych sztuk dadaistycznych osiągnęła szczyt w ważnych rewiach politycznych.
W 1995 został pośmiertnie odznaczony Medalem Za zasługi II stopnia.
Filmografia
- Pudr a benzin (1931)
- Hej rup! (1934)
- Svět patří nám (1937)
- Affair in Trinidad (reż. Vincent Sherman, 1952)
- The Iron Mistress (reż. Gordon Douglas, 1952)
- The 27th Day (reż. William Asher, 1957)
- Dwunastu gniewnych ludzi (reż. Sidney Lumet, 1957)
Bibliografia
- Josef Tomeš i kol., Český biografický slovník XX. století 3, Praga 1999, ISBN 80-7185-247-3.
- Jan Werich, Jiří Voskovec, Korespondence I, Praga 2007, ISBN 80-7304-075-1.
- Jan Werich, Jiří Voskovec, Korespondence II, Praga 2007, ISBN 80-7304-085-7.
- ISNI: 0000000114802846, 0000000368593212
- VIAF: 114467667, 250655649
- LCCN: n81125886
- GND: 11877039X
- BnF: 12174732k
- SUDOC: 030303311
- NLA: 36531871
- NKC: jk01150746, jo2012703433
- BNE: XX1398364
- NTA: 069124426
- BIBSYS: 90745726
- CiNii: DA09238114
- PLWABN: 9810559878405606
- NUKAT: n2012251416
- J9U: 987007269544305171
- NSK: 000188918
- LIH: LNB:BP+P;=BI
- WorldCat: lccn-n81125886