Jerzy XII

center
król Kartlii i Kachetii
Okres	od 1798 do 1800
Poprzednik	Herakliusz II
Następca	królestwo wcielone do Imperium Rosyjskiego
Dane biograficzne
Dynastia	Bagratydzi
Data urodzenia	10 października 1746
Data śmierci	28 grudnia 1800
Ojciec	Herakliusz II
Żona	Ketewan Andronikaszwili, następnie Maria Ciciszwili

Jerzy XII (ur. 10 października 1746, zm. 28 grudnia 1800) – ostatni król Kartlii i Kachetii przed wcieleniem jej terytorium do Imperium Rosyjskiego.

Życiorys

Był synem króla Kartlii i Kachetii (Gruzji wschodniej) Herakliusza II i jego drugiej żony Anny. Na dworze swojego ojca odebrał staranne wychowanie przygotowujące go do przyszłego objęcia rządów w państwie. Tron objął na początku r. 1798 po śmierci Herakliusza II. Na mocy postanowień traktatu gieorgijewskiego z 1783 jego wstąpienie na tron zostało potwierdzone przez cara Rosji Pawła I. Uzyskując inwestyturę dla siebie, Jerzy XII sprawił także, że Rosja uznała za następcę tronu gruzińskiego jego syna Dawida, z pominięciem swoich młodszych braci, którzy zgodnie z gruzińską tradycją powinni dziedziczyć po nim. Fakt ten wywołał poważne spory w rządzącej Kartlią i Kachetią rodzinie Bagratydów^[1].

Mimo odebranego wykształcenia Jerzy XII okazał się królem chwiejnym, niezdecydowanym i niezdolnym do skutecznego rządzenia^[1]. Dążąc do uniezależnienia się Kartlii i Kachetii od Rosji, wbrew postanowieniom traktatu gieorgijewskiego samodzielnie wysłał swoich posłów Arslana Orbeliani i Giorgi Ciciszwili odpowiednio do stolic Turcji i Persji. Od obydwu wymienionych krajów otrzymał następnie propozycje przejścia pod jego protektorat, co miało łączyć się z zerwaniem podległości od Rosji, a nawet z uzyskaniem określonych terytorialnych nabytków^[1]. Działania Jerzego XII wywołały niepokój w Petersburgu. Ministrowie cara Pawła I, który sam nie interesował się Kaukazem, przekonali go, by wprowadził do Gruzji wojska^[1]. W takiej sytuacji Jerzy XII został zmuszony do rozmów z Rosją w sprawie szczegółowego uregulowania kwestii rosyjskiego protektoratu nad Kartlią i Kachetią. W przesłanym do Petersburga projekcie rozwiązania tego problemu postulował następujące rozwiązania:

• uznanie Kartlii i Kachetii za część Imperium Rosyjskiego na prawach autonomicznego królestwa rządzonego przez Bagratydów-potomków jego samego,
• zachowanie odrębnego rządu gruzińskiego,
• wprowadzenie do obiegu monet z godłem zarówno Rosji, jak i Gruzji,
• zachowanie autokefalii Gruzińskiego Kościoła Prawosławnego,
• obecność wojska rosyjskiego na terenie Gruzji przy równoczesnym zachowaniu sił zbrojnych Gruzji, powierzenie wszystkich stanowisk oficerskich Gruzinom,
• modernizacja górnictwa i administracji gruzińskiej pod kierunkiem specjalistów przybyłych z Rosji^[2].

Rozwiązania proponowane przez Jerzego XII nie stały się jednak, jak oczekiwał, przedmiotem rozmów gruzińsko-rosyjskich, gdyż w kręgach rządowych Rosji zdecydowano o całkowitej inkorporacji Kartlii i Kachetii. Doszło do tego już po śmierci Jerzego XII, gdy głównodowodzący wojsk carskich w Gruzji gen. Iwan Łazariew nie dopuścił do objęcia tronu przez jego syna Dawida^[2].

Rodzina

Był dwukrotnie żonaty, najpierw z Ketewan Andronikaszwili, a po jej śmierci przy porodzie w 1782 - z Marią Ciciszwili^[3].

Przypisy