Jerzy Kleczkowski
Bogusław, Bogusław Jan, Jan, Jurek, Ryś
Ilustracja
Porucznik Porucznik
Data i miejsce urodzenia

19 maja 1911
Isakogorka

Data i miejsce śmierci

10 lutego 1944
Warszawa, Polska

Przebieg służby
Lata służby

1939–1944

Siły zbrojne

Wojsko Polskie
Armia Krajowa

Jednostki

12 Pułk Piechoty

Stanowiska

dowódca oddziału zwiadowców

Główne wojny i bitwy

II wojna światowa:

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari
Tablica na wojskowych Powązkach, upamiętniająca poległych i pomordowanych żołnierzy „Osy”-„Kosy” z nazwiskiem Kleczkowskiego.

Jerzy Kleczkowski, ps. Bogusław, Bogusław Jan, Jan, Jurek, Ryś (ur. 19 maja 1911 w Isakogorce, zm. 10 lutego 1944 w Warszawie)[1] – porucznik Wojska Polskiego, uczestnik wielu akcji bojowych Armii Krajowej, w tym słynnej Akcji Góral oraz zamachu na SS-Obergruppenführera Friedricha Wilhelma Krügera.

Młodość

Jerzy Kleczkowski urodził się w Isakogorce na terytorium ówczesnego Imperium Rosyjskiego. Uczył się w Gimnazjum Państwowym w Tczewie i tam w 1932 zdał maturę[1].

Służba wojskowa w okresie międzywojennym

Po uzyskaniu świadectwa dojrzałości Kleczkowski odbył roczny Dywizyjny Kurs Podchorążych Rezerwy Piechoty przy 65 pułku piechoty w Grudziądzu (wrzesień 1932 – wrzesień 1933). Po jego zakończeniu postanowił pozostać w wojsku. Po ukończeniu Szkoły Podchorążych Piechoty w Warszawie (wrzesień 1934 – wrzesień 1936) został przydzielony do 12 pułku piechoty w Wadowicach. Początkowo dowodził tam plutonem piechoty (od października 1936), a od 1937 pełnił funkcję dowódcy oddziału zwiadowczego[1].

Udział w kampanii wrześniowej

Jako dowódca oddziału zwiadowczego wziął udział w kampanii wrześniowej. 21 września dostał się do niemieckiej niewoli i trafił do obozu jenieckiego Oflag II C Woldenberg. W nocy z 18 na 19 marca 1942 uciekł z obozu wraz z czterema innymi polskimi oficerami (kpt. Zdzisław Pacak-Kuźmirski, por. Edward Madej, por. Nowostawski, ppor. Zygmunt Siekierski). Jeńców wyprowadził wówczas z obozu kpt. Pacak-Kuźmirski wraz z pełniącym rolę „konwojenta” ppor. Siekierskim, który został w tym celu przebrany w mundur wartownika oraz uzbrojony w drewnianą imitację karabinu typu Mauser. Była to jedna z dwudziestu znanych ucieczek z Oflagu Woldenberg[1][2].

Po ucieczce z obozu Kleczkowski przez Drezdenko, Piłę i Toruń przedostał się do Warszawy[1].

Konspiracja

W Warszawie Kleczkowski nawiązał kontakt z podziemiem. Od 1 czerwca 1942 służył w szeregach specjalnego oddziału Armii Krajowej „Osa”-„Kosa 30” (Organizacja Specjalnych Akcji Bojowych). Kleczkowski w randze podporucznika dowodził jednym z trzech patroli bojowych „Osy” w Warszawie, a zarazem pozostawał dowódcą całego warszawskiego zespołu „Osy” (posługiwał się wówczas pseudonimem „Bogusław Jan”). Na początku 1943 wraz z całym oddziałem (znanym teraz jako „Kosa 30”) przeszedł do struktur Kedywu AK[3]. 20 kwietnia 1943 uczestniczył w nieudanym zamachu na Wyższego Dowódcę SS i Policji w Generalnym Gubernatorstwie, Friedricha Wilhelma Krügera[1].

Szczęśliwie uniknął aresztowania przez Gestapo podczas wielkiej „wsypy” w kościele św. Aleksandra, ponieważ spóźnił się na ślub, w trakcie którego aresztowano większość żołnierzy warszawskiego zespołu „Kosy”. Po rozbiciu macierzystego oddziału został przeniesiony do grupy „Sęka”-„Poli”, wchodzącej w skład innego oddziału dyspozycyjnego Kedywu AK – „Motor 30”. Wziął udział w słynnej „Akcji Góral”, kiedy to żołnierzom AK udało się zdobyć ciężarówkę Banku Emisyjnego przewożącą banknoty o sumie 105 mln okupacyjnych złotych. Podczas akcji Kleczkowski pełnił funkcję zastępcy dowódcy oddziału[4].

24 grudnia 1943 roku został aresztowany przez Niemców podczas kolacji wigilijnej odbywającej się w mieszkaniu Jadwigi Kuberskiej. Wraz z nim aresztowano innego uczestnika „Akcji Góral”, Edwarda Madeja ps. „Felek”. W trakcie rewizji Niemcy znaleźli w mieszkaniu paczki z „Biuletynem Informacyjnym”. Po przesłuchaniu rodzinę, do której należało mieszkanie rozstrzelano pod zarzutem posiadania i kolportażu nielegalnej prasy. Kleczkowski i Madej zostali osadzeni na Pawiaku. 10 lutego 1944 obaj zostali rozstrzelani w ulicznej egzekucji przy ul. Barskiej, przeprowadzonej przez Niemców w odwecie za zabicie przez żołnierzy AK SS-Brigadeführera Franza Kutschery[1].

Odznaczenia

Film

  • Jerzego Kleczkowskiego uwięzionego na Majdanku w polskim filmie Tirolinka w reż. Romualda Wierzbickiego zagrał Krzysztof Podrygajło[6].

Przypisy

  1. 1 2 3 4 5 6 7 Andrzej Krzysztof Kunert: Słownik biograficzny konspiracji warszawskiej 1939-1944. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1987, s. 83. ISBN 83-211-0873-3.
  2. ↑ Jerzy Śląski: Polska walcząca. Warszawa: PAX, 1990, s. 517. ISBN 83-211-1428-8.
  3. ↑ Tomasz Strzembosz: Oddziały szturmowe konspiracyjnej Warszawy 1939-1944. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1983, s. 211-212. ISBN 83-01-04203-6.
  4. ↑ Jerzy Śląski: Polska walcząca. op.cit., s. 260.
  5. ↑ Witold Stefan Wróblewski: Ucieczki. W: Oflag IIC Woldenberg. Wspomnienia jeńców. Warszawa: Książka i Wiedza, 1984, s. 169-170. ISBN 83-05-11162-8.
  6. ↑ Tirolinka, filmpolski.pl [dostęp 2012-05-08]

Bibliografia

  • Andrzej Krzysztof Kunert: Słownik biograficzny konspiracji warszawskiej 1939-1944. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1987. ISBN 83-211-0873-3.
  • Tomasz Strzembosz: Oddziały szturmowe konspiracyjnej Warszawy 1939-1944. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1983. ISBN 83-01-04203-6.
  • Jerzy Śląski: Polska walcząca. Warszawa: PAX, 1990. ISBN 83-211-1428-8.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.