Jerzy Michał Grzymek
Data i miejsce urodzenia

9 kwietnia 1908
Iwkowa k. Brzeska

Data i miejsce śmierci

3 maja 1990
Kraków

Profesor nauk chemicznych
Specjalność: technologia związków siarkowych i związków glinu
Alma Mater

Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie

Doktorat

1957

Profesura

1971

Polska Akademia Umiejętności
Status

członek krajowy czynny

Doktor honoris causa
Akademia Górniczo-Hutnicza – 1979
Uczelnia

Akademia Górniczo-Hutnicza

Okres zatrudn.

od 1950–82 oraz 1986–90

Dziekan
Wydział

Inżynierii Materiałowej i Ceramiki

Okres spraw.

1964–1967

Odznaczenia
Order Budowniczych Polski Ludowej Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski Order Sztandaru Pracy I klasy Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi Srebrny Krzyż Zasługi Medal 30-lecia Polski Ludowej Medal 40-lecia Polski Ludowej Medal 10-lecia Polski Ludowej Medal Komisji Edukacji Narodowej Odznaka tytułu honorowego „Zasłużony Nauczyciel PRL”

Jerzy Michał Grzymek (ur. 9 kwietnia 1908 w Iwkowej k. Brzeska, zm. 3 maja 1990 w Krakowie) – polski profesor zwyczajny nauk technicznych Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie. Dziekan Wydziału Inżynierii Materiałowej i Ceramiki w latach 1964–1967, członek rzeczywisty Polskiej Akademii Nauk, polityk oraz żołnierz AK, członek Rady Krajowej PRON w 1983 roku[1], wynalazca tzw. "metody Grzymka"

Życiorys

Urodził się w rodzinie Stanisława, profesora gimnazjum, i Jadwigi Del Vecchio. W 1926 ukończył gimnazjum matematyczno-przyrodnicze im. A. Witkowskiego w Krakowie, a w 1935 wyższe studia na Wydziale Chemicznym Politechniki Lwowskiej, uzyskując stopień inżyniera chemika. Już w trakcie studiów (1932–1936) pracował w Katedrze Chemicznej Technologii Nieorganicznej i Elektrochemii na stanowisku starszego asystenta. Jeszcze jako student (1934) rozpoczął swoją działalność badawczą, którą kontynuował do końca życia. W 1936 rozpoczął pracę w Zakładach „Solvay” w Krakowie, a następnie w Cementowni „Grodziec” w Będzinie jako kierownik produkcji, awansując dwa lat później na stanowisko naczelnego inżyniera. Rozpoczęte wcześniej badania naukowe, poparte doświadczeniem zdobytym w czasie naukowego pobytu w Centralnym Laboratorium Kontrolnym przy zaporach wodnych w Alpach Szwajcarskich, pozwoliły mu na opracowanie technologii hydrotechnicznych cementów, które znalazły zastosowanie przy powstającej od 1935 zaporze wodnej w Rożnowie. W czasie okupacji, w latach 1940–1941, wykonywał czynności chemika, a także palacza pieców obrotowych. Od 1942 – ukrywając się – działał w szeregach Armii Krajowej. Był żołnierzem 120 Pułku Piechoty 106 Dywizji „Tysiąca” działającej w okręgu miechowsko-pińczowskim.

Po zakończeniu działań wojennych, w latach 1945–1948 był pełnomocnikiem rządu ds. odbudowy przemysłu cementowego na Śląsku Opolskim. Od 1946 do 1948 należał do PPR, a następnie do PZPR. W 1948 został dyrektorem Zjednoczenia Fabryk Cementu w Sosnowcu. W tym okresie przygotował też do budowy podstawowe obiekty planu 6-letniego – m.in. 3 cementownie – zabezpieczając dla nich import maszyn i urządzeń. W 1951 został powołany na wiceministra Przemysłu Lekkiego. Był pierwszym organizatorem i kierownikiem powstałego w 1953 Ministerstwa Przemysłu Materiałów Budowlanych. W latach 1955–1960 był podsekretarzem stanu tegoż ministerstwa, w 1957 nazwanego Ministerstwem Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych w rządach Bolesława Bieruta i Józefa Cyrankiewicza. Współdziałał w programowaniu i rozwijaniu produkcji szeregu nowych asortymentów obejmujących m.in. cementy hutnicze i prefabrykaty gipsowe, wapno suchogaszone, wapno mielone przeznaczone do wytwarzania cegły wapienno-piaskowej i betonów komórkowych[2]. Trzykrotnie otrzymał Nagrodę Państwową (1952, 1955, 1968).

Zmarł w Krakowie. Pochowany na cmentarzu Rakowickim (kwatera PAS LB-zach-po prawej Wodzickich)[3].

Akademia Górniczo-Hutnicza

Od 1950 związany z AGH — kierownik Katedry Technologii Materiałów Wiążących. Od 1954 był profesorem nadzwyczajnym Akademii Górniczo-Hutniczej. Dziekan Wydziału Inżynierii Materiałowej i Ceramiki w latach 1964–1967. Od 1973 był członkiem rzeczywistym PAN[4]. Używał pseudonimów: Jerzy Miecznikowski, Wiśniewski.

W latach 1950–1982 oraz 1986–1990 prowadził w AGH wykłady z technologii wiążących materiałów budowlanych. Był organizatorem Wydziału Ceramicznego w AGH oraz Instytutu Technologii Krzemianów w Warszawie, Instytutu Przemysłu Wiążących Materiałów Budowlanych w Opolu, inicjator budowy cementowni „Nowiny” w Kielcach. Doctor honoris causa AGH (1979)[5].

Publikacje i patenty

Autor około 170 prac naukowych i opracowań technicznych, z czego 50 wydanych w zagranicznej literaturze fachowej, głównie z zakresu technologii związków siarkowych, technologii związków glinu i technologii materiałów budowlanych. Opracował m.in. metodę spiekowego otrzymywania Al2O3 o wysokiej czystości z tanich surowców nieboksytowych (tzw. metoda Grzymka). Jest autorem kilku patentów zagranicznych. W pracy Wykorzystanie mineralnych odpadów wtórnych wydanej w 1988 roku, podał podstawy naukowe wykorzystania magmy hutniczej do wytwarzania wysokowartościowych lekkich materiałów budowlanych. Omówił w niej również zagadnienie roli przemian polimorficznych i struktury glinianów wapniowych w procesie otrzymywania najwyższych gatunków specjalnych tlenków glinu, koncentratów tytanowo-żelazowych i cementu portlandzkiego. Jego wkład do nauki światowej znalazł odbicie w książce Bolesława Orłowskiego „Polacy światu” wydanej w 1987 roku. Nazwisko Grzymka znajduje się w niej wśród największych autorytetów naukowych AGH.

Uzyskał około 30 patentów, w tym 16 zagranicznych. W katedrze, którą kierował, ukończyło studia około 350 inżynierów i magistrów inżynierów. Wypromował 17 doktorów oraz był recenzentem 27 prac doktorskich i habilitacyjnych. Spośród wychowanków profesora wielu doszło do stanowisk samodzielnych pracowników nauki – profesorów i wykładowców akademickich, inni osiągnęli wysokie stanowiska w przemyśle. Wpłynęli oni w sposób znaczący na rozwój przemysłu wiążących materiałów budowlanych i betonów[2].

Ordery i odznaczenia

Przypisy

  1. ↑ Dziennik Polski, r. XXXIX, nr 90 (11906), Kraków 9 maja 1983 roku, s.2.
  2. 1 2 Hieronim Sieński. Profesor Jerzy Grzymek. „Biuletyn AGH”. 66/67, s. 27-29, 2013. Kraków. ISSN 1898-9624. [dostęp 2024-02-24]. (pol.).
  3. ↑ Lokalizator Grobów - Zarząd Cmentarzy Komunalnych [online], www.zck-krakow.pl [dostęp 2023-05-22].
  4. ↑ GRZYMEK, Jerzy [online], Polska Akademia Nauk - Członkowie PAN [dostęp 2023-02-02] (pol.).
  5. ↑ Jerzy Grzymek. historia.agh.edu.pl. [dostęp 2014-02-23].
  6. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Kto jest kim w Polsce. 1989, s. 373.
  7. ↑ Stefan Oberleitner, Polskie ordery, odznaczenia i niektóre wyróżnienia zaszczytne 1705–1990: vademecum dla kolekcjonerów. Polska Rzeczpospolita Ludowa, 1944–1990, Wydawnictwo Kanion, 1992, s. 19.
  8. ↑ Uroczyste spotkanie w Belwederze. „Nowiny”. Nr 169, s. 2, 21-24 lipca 1988.
  9. ↑ M.P. z 1946 r. nr 31, poz. 59 „w uznaniu zasług dla pożytku Rzeczypospolitej Polskiej w dziele pracy organizacyjnej przy utworzeniu administracji państwowej i samorządu, uruchomienia uczelni i odbudowie demokratycznej państwowości polskiej na ziemiach województwa Śląsko-Dąbrowskiego”.

Bibliografia

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.